Yvon Chouinard: Ο ορειβάτης που έφτασε στην κορυφή και χάρισε τα δισεκατομμύριά του

Έως και τον Μάιο του 2022 ο Yvon Chouinard είχε περιουσία ύψους 1,2 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με τα στοιχεία του Forbes. Φέτος δεν είναι στην περιβόητη λίστα των δισεκατομμυριούχων του περιοδικού. Όχι, δεν ήταν «θύμα» της ενεργειακής κρίσης ή των αναταράξεων στις αγορές μετοχών. Δεν έπαιξε και έχασε στα κρυπτονομίσματα ή σε άλλα στοιχήματα ρίσκου. Δεν απέτυχε στα επιχειρηματικά του σχέδια. Απλά θέλησε ο ίδιος να βγει από το κλαμπ των δισεκατομμυριούχων. Και το έκανε δωρίζοντας την εταιρεία που «έχτισε» και κατά συνέπεια την περιουσία του σε οργανισμό που μάχεται για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Το όνομά του δεν φιγουράρει συχνά στα πρωτοσέλιδα των μέσων, όπως εκείνα των Elon Musk, Jeff Bezos ή Bernard Arnault. Ωστόσο η ιστορία του έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Ήταν μόλις 14 ετών, το 1953, όταν εντάχθηκε στη Λέσχη Falconry της Νότιας Καλιφόρνια. Εκεί ένας από τους ηγέτες της ομάδας δίδαξε στα αγόρια πώς να κατεβαίνουν από τους γκρεμούς. Αυτό το απλό μάθημα πυροδότησε μια δια βίου αγάπη για την αναρρίχηση.  Ο Chouinard άρχισε να συχνάζει στο Stoney Point και στο Tahquitz Rock, όπου συνάντησε άλλους νεαρούς ορειβάτες του Sierra Club και η περιπέτεια άρχισε.

Photo: Chouinard Collection/patagonia.com

Το 1957, ο Yvon αγόρασε ένα αμόνι, μερικές λαβίδες και σφυριά, και άρχισε να εξασκείται στην τέχνη του σιδερά. ‘Εφτιαξε τα πρώτα καρφιά αναρρίχησης (pitons) από μια παλιά λεπίδα θεριστικής μηχανής και τα δοκίμασε με τον T.M. Ο Herbert στις πρώτες αναβάσεις του Sentinel Rock στο Yosemite. Η είδηση διαδόθηκε και σύντομα πολλοί αναζήτησαν τα καρφιά από χάλυβα χρωμίου-μολυβδαινίου του Chouinard. Πριν το καταλάβει, είχε μπει στο… επιχειρείν. Σφυρηλατούσε τα pitons του και τα πουλούσε έναντι 1,50 $ το καθένα.  Έχτισε μάλιστα ένα μικρό κατάστημα στην αυλή των γονιών του, ενώ πουλούσε τον εξοπλισμό του και από περιοχή σε περιοχή με το αυτοκίνητό του. Τα χρήματα έφταναν οριακά για να συντηρήσει τον εαυτό του, αλλά τον ίδιο τον ενδιέφερε όπως έχει πει μόνο η αναρρίχηση. Ένιωθε «επαναστάτης».

Photo: Terri Laine/ patagonia.com

Η πρώτη εταιρεία

Το 1965, ωστόσο,  αποφάσισε να συνεργαστεί με τον Tom Frost προκειμένου να ανοίξουν την εταιρεία Chouinard Equipment. Κατά τη διάρκεια των εννέα ετών που ο Frost και ο Chouinard ήταν συνεργάτες, επανασχεδίασαν και βελτίωσαν σχεδόν κάθε εργαλείο αναρρίχησης για να τα κάνουν πιο δυνατά, ελαφρύτερα, πιο απλά και λειτουργικά. Η κατευθυντήρια αρχή σχεδίασής τους προήλθε από τον Antoine de Saint Exupéry, τον Γάλλο αεροπόρο και συγγραφέα: «Σε οτιδήποτε, η τελειότητα τελικά επιτυγχάνεται όχι όταν δεν υπάρχει πια τίποτα να προσθέσεις, αλλά όταν δεν υπάρχει πια τίποτα να αφαιρέσεις, όταν ένα σώμα έχει έχει απογυμνωθεί».

Μέχρι το 1970, η Chouinard Equipment είχε γίνει ο μεγαλύτερος προμηθευτής εξοπλισμού αναρρίχησης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο άρχισε να διαπιστώνει ότι εξοπλισμός της κατέστρεφε τους βράχους. Οι ίδιες εύθραυστες ρωγμές έπρεπε να υποστούν πίεση από τα pitons τόσο κατά την τοποθέτηση όσο και κατά την αφαίρεση, και η παραμόρφωση ήταν σοβαρή. Ο Chouinard και ο Frost αποφάσισαν να ελαχιστοποιήσουν την παραγωγή pitonς. Αυτό επρόκειτο να είναι το πρώτο μεγάλο περιβαλλοντικό βήμα που έκανε.

Photo: Patagonia Archives/ patagonia.com

Εγκαταλείποντας τον επιβλαβή εξοπλισμό

Ευτυχώς, υπήρχε μια εναλλακτική: τσοκ από αλουμίνιο που μπορούσαν να σφηνωθούν με το χέρι αντί να σφυρηλατηθούν μέσα και έξω από τις ρωγμές. Παρουσιάστηκαν στον πρώτο κατάλογο της Chouinard Equipment το 1972. Μέσα σε λίγους μήνες από την αποστολή του καταλόγου, η επιχείρηση piton είχε ατροφήσει, ενώ τα τσοκ πωλούνταν πιο γρήγορα από ό,τι μπορούσαν να κατασκευαστούν.

Σε ένα χειμερινό ταξίδι αναρρίχησης στη Σκωτία ο Chouinard αγόρασε μία φανέλα ράγκμπι για να φορέσει κατά την αναρρίχηση. Ήταν σχεδιασμένη να αντέχει στο σκληρό παιχνίδι και άρεσε πολύ στους ορειβάτες των ΗΠΑ. Έτσι ο Chouinard άρχισε να εισάγει και να τα πουλάει.

Η ίδρυση της Patagonia

Το 1973 ίδρυσε την Patagonia και μέσα στα επόμενα χρόνια είδε τις πωλήσεις ρουχισμού και εξοπλισμού για αναρρίχηση να απογειώνονται. Η εταιρεία εξελίχθηκε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 σε μία από τις επιτυχημένες στον χώρο του εξοπλισμού για εξωτερικές αθλητικές δραστηριότητες. Από το 1985 αποφάσισε να διαθέτει σταθερά το 1% των εσόδων της για τη στήριξη περιβαλλοντικών οργανώσεων στις ΗΠΑ.

Τον Μάιο του 2013 η Patagonia παρουσίασε το fund Tin Shed Ventures για τη χρηματοδότηση start ups που εστιάζουν σε project περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευθύνης.

Το άρθρο που τον εξόργισε και η μεγάλη απόφαση

Η δημοσίευση ενός άρθρου σε περιοδικό το 2017 «πραγματικά, πραγματικά εξόργισε» τον Yvon Chouinard, όπως είχε πει σε συνέντευξή του στον Guardian. Στο άρθρο το Forbes έστεψε τον Chouinard ως δισεκατομμυριούχο και τον πρόσθεσε στη λίστα με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου. Ενώ πολλοί άνθρωποι ονειρεύονται να αποκτήσουν μια περιουσία με 9 μηδενικά, για τον Chouinard ήταν ένα σημάδι ότι είχε αποτύχει στην αποστολή της ζωής του: να κάνει τον κόσμο ένα καλύτερο και πιο δίκαιο μέρος.

Το άρθρο του Forbes τον οδήγησε στο να αναζητήσει έναν τρόπο να «απαλλαγεί» από την Patagonia και την περιουσία της. Αντί να πουλήσει την εταιρεία ή να την εισάγει στο χρηματιστήριο, ο Chouinard, η σύζυγός του και τα δύο ενήλικα παιδιά του, μεταβίβασαν την ιδιοκτησία της Patagonia, η οποία αποτιμάται σε περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια, σε ένα ειδικά σχεδιασμένο καταπίστευμα και σε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουν ότι όλα τα κέρδη της αξιοποιούνται σε δράσεις καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής.

«Μεταβιβάσαμε την εταιρεία στη Γη» είπε τότε. Και ευχήθηκε «με την κίνησή μας να οδηγηθούμε σε μια νέα μορφή καπιταλισμού».