Βίβιαν Ρέντινγκ στην «Κ»: Δικαιοσύνη που καθυστερεί είναι δικαιοσύνη που αποστερήθηκε

Η κατασκοπεία πολιτικών και δημοσιογράφων δεν προβλέπεται στα νομικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σημειώνει η Βίβιαν Ρέντινγκ.

Ενα ξεκαθάρισμα παλαιών υποθέσεων ταυτόχρονα με νέες, σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, θα έστελνε το μήνυμα ότι κάτι αλλάζει στο δικαστικό σύστημα της Ελλάδας. Την άποψη αυτή εκφράζει στην «Κ» η πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βίβιαν Ρέντινγκ. Η ίδια αναφέρεται στο Qatargate, αλλά και στην υπόθεση των επισυνδέσεων, τονίζοντας με νόημα ότι «η κατασκοπεία πολιτικών και δημοσιογράφων δεν προβλέπεται στα νομικά κείμενα της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Σημειωτέον, η κ. Ρέντινγκ θα συμμετάσχει στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, που θα πραγματοποιηθεί στις 26-29 Απριλίου στους Δελφούς.

– Επειτα από μια μακρά θητεία στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, σήμερα είστε αντιπρόεδρος μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης για το παγκόσμιο δίκαιο. Στην Ελλάδα, ένα διαχρονικό ζήτημα το οποίο απασχολεί τους φορείς χάραξης πολιτικής είναι η σημαντική καθυστέρηση στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων. Τι μέτρα θεωρείτε ότι πετυχαίνουν τον εκσυγχρονισμό ενός συστήματος απονομής δικαιοσύνης;

– Ως αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήμουν υπεύθυνη για τη Δικαιοσύνη και το Κράτος Δικαίου. Και στους δύο τομείς η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης είναι καίριας σημασίας. Μια από τις αρχές της δίκαιης δίκης από ανεξάρτητους δικαστές είναι η ταχεία λήψη αποφάσεων: «Δικαιοσύνη που καθυστερεί είναι δικαιοσύνη που αποστερήθηκε».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέτρεψε τις εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες είναι υπεύθυνες –υπό κανόνες επικουρικότητας– για την εύρυθμη λειτουργία του δικαστικού συστήματος, να λάβουν όλα τα απαραίτητα μέτρα ώστε να μειώσουν τις καθυστερήσεις. Αυτό μπορεί να γίνει με το ξεκαθάρισμα παλαιών υποθέσεων ταυτόχρονα με νέες υποθέσεις, σε αυστηρό αλλά εύλογο χρονικό πλαίσιο. Αυτό θα είχε ενισχύσει την εμπιστοσύνη των πολιτών αλλά και των επενδυτών σε ένα αξιόπιστο, εύρυθμο σύστημα δικαιοσύνης.

– Με αφορμή μια υπόθεση παρακολουθήσεων που προκάλεσε θόρυβο, στην Ελλάδα άνοιξε συζήτηση για τις βέλτιστες πρακτικές στον τομέα λειτουργίας των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών. Το βασικό ερώτημα είναι με ποιον τρόπο μια υπηρεσία πληροφοριών θα μπορεί από τη μια να είναι αποτελεσματική στο έργο της, από την άλλη να αποφεύγει φαινόμενα κατάχρησης εξουσίας από παράγοντες που βρίσκονται σε νευραλγικά πόστα.

– Ο κανονισμός για την προστασία δεδομένων (GDPR) αποτελεί τη βάση για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στον ιδιωτικό και εμπορικό τομέα. Για τις δυνάμεις ασφαλείας, μια ειδική οδηγία της Ε.Ε. –στη βάση της οποίας πρέπει να δημιουργηθούν εθνικοί νόμοι– εξισορροπεί τα προσωπικά δικαιώματα με τις συλλογικές ανάγκες αποτελεσματικής καταπολέμησης του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η κατασκοπεία πολιτικών και δημοσιογράφων δεν προβλέπεται σε αυτά τα νομικά κείμενα.

– Πρόσφατα βγήκε στο φως της δημοσιότητας το Qatargate. Πώς είδατε τις εξελίξεις σε αυτή την υπόθεση, ανάμεσα στους πρωταγωνιστές της οποίας ήταν και η Ελληνίδα ευρωβουλευτής Εύα Καϊλή;

– Το Qatargate έχει ρίξει φως σε μια απολύτως κατακριτέα συμπεριφορά ορισμένων νομοθετών. Επίσης έχει δείξει ότι είναι εφικτή η αποτελεσματική δράση με τη συνεργασία της διοίκησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με την αστυνομία και το δικαστικό σύστημα. Θα ήταν επίσης δυνατή μια τέτοια κοινή δράση στο πλαίσιο των εθνικών κοινοβουλίων, των κυβερνήσεων και των τοπικών αρχών; Είναι αρκετά σταθεροί οι κανόνες διαφάνειας και ο έλεγχός τους; Μόνο εάν οι δικλίδες ασφαλείας εφαρμόζονται αποτελεσματικά ενεργεί το τακτικό λόμπι με ενημερωτικό και αποδεκτό τρόπο. Η διαφθορά είναι και παραμένει μία απολύτως «απαγορευμένη ζώνη».

– Μια μορφή δικαίου είναι και η θωράκιση των ευρωπαϊκών κοινωνιών κατά τη μετάβαση σε νέα μοντέλα λειτουργίας, τα οποία επιβάλλει η ραγδαία εξέλιξη της πληροφορικής. Τελευταία συζητείται ιδιαίτερα η διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης, η οποία από τη μια πλευρά βελτιώνει εντυπωσιακά τις δυνατότητες σε μια σειρά από τομείς της καθημερινότητας, από την άλλη δημιουργεί ξαφνικά νέα δεδομένα, όπως και παγίδες, για τον μέσο χρήστη της τεχνολογίας. Εσείς πού δίνετε έμφαση;

– Η τεχνολογία δεν είναι «καλή» ή «κακή» από μόνη της. Οι αλγόριθμοι, η βάση του λογισμικού, κατασκευάζονται από ανθρώπους. Η σύνθεσή τους οδηγεί σε θετικά αποτελέσματα ή σε διακρίσεις και αποκλίσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο έλεγχος και η ρύθμιση είναι απαραίτητα στοιχεία για την αποφυγή αρνητικών αποτελεσμάτων ώστε η τεχνολογία να υπηρετεί τα άτομα και την κοινωνία. Η Ευρωπαϊκή Ενωση κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως στην παραγωγή προτύπων. Επί του παρόντος εργάζεται σε έναν κανονισμό για την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), επιμένοντας σε έναν χειρισμό με βάση την αξία των πολυάριθμων καινοτομιών που θα ακολουθήσουν.

Γνωρίζοντας ότι ο κβαντικός υπολογισμός θα πολλαπλασιάσει κατά χιλιάδες την ταχύτητα της ανάλυσης ενός αυξανόμενου όγκου δεδομένων, η Ε.Ε. θα πρέπει να αντιμετωπίσει και αυτό το πρόβλημα, έτσι ώστε η μελλοντική κοινωνία δεδομένων να τεθεί υπό τον έλεγχο του ανθρώπου.

– Εκτός από τον κανόνα δικαίου σε εθνικό επίπεδο, υπάρχει και το διεθνές δίκαιο. Στην Ανατολική Μεσόγειο οι τραγικές συνέπειες του πρόσφατου σεισμού και η βοήθεια της Ελλάδας προς την Τουρκία έφεραν τις δύο χώρες πιο κοντά. Ωστόσο, παραμένει το πρόβλημα των παραβιάσεων του ελληνικού χώρου από την Τουρκία, η οποία αμφισβητεί την εθνική κυριαρχία της Ελλάδας στα νησιά της. Ποιες είναι οι σκέψεις σας για τις αναθεωρητικές τάσεις που εκδηλώνονται από κάποια καθεστώτα στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο;

– Το κράτος δικαίου δέχεται επίθεση από αυταρχικά καθεστώτα παγκοσμίως. Ακόμη και σε δημοκρατικά συστήματα (ΗΠΑ, Βραζιλία, Ισραήλ), όπως και στην Ευρώπη (Ουγγαρία, Πολωνία) απειλείται η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης ή τίθεται σε κίνδυνο η λειτουργία των θεσμών. Η ρωσική επιθετικότητα εις βάρος ενός ειρηνικού γείτονα έδειξε την απόλυτη άρνηση των διεθνών αξιών και κανόνων πολιτισμού.

Αυτές οι παρεκκλίσεις ήταν ένα σήμα αφύπνισης για τους Ευρωπαίους. Κατέστησαν σαφές πως υπάρχει περισσότερο «business as usual» απ’ ό,τι πίστευε κανείς και ότι τα δημοκρατικά έθνη πρέπει να ενοποιήσουν δυνάμεις και ικανότητες για να υπερασπιστούν τον δημοκρατικό τρόπο ζωής τους. Ο σεβασμός των αξιών και η υπεροχή του κράτους δικαίου έχουν τεθεί ξανά στο επίκεντρο της πολιτικής της Ε.Ε. και η «στρατηγική αυτονομία» έχει γίνει απαραίτητη στην άμυνα και τη λήψη οικονομικών αποφάσεων.

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr