Το Θεωρικόν και η κάρτα Πολιτισμού

To Θεωρικόν ήταν ένα αργυρό διώβολον για κάθε θεατρική παράσταση στους άπορους πολίτες των δήμων της Αττικής και χρονολογείται γύρω στο 350 π.Χ. (φωτογραφία αρχείου).

Ο Ματέο Ρέντσι, ο 56ος πρωθυπουργός της Ιταλίας από τον Φεβρουάριο του 2014 έως τον Δεκέμβριο του 2016 με το δημοκρατικό κόμμα (Ιτάλια Βίβα), είχε κατανοήσει την αξία του πολιτιστικού αγαθού σε μια Ευρώπη που, κατά τη γνώμη του, βυθίζεται στον δικό της «Σκοτεινό Μεσαίωνα» και ενέκρινε να αυξηθεί κατά 27%, δηλαδή κατά 2 δισ. ευρώ περίπου, ο προϋπολογισμός του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας, από 6% που ήταν έως το 2015. Ο δραστήριος υπουργός Πολιτισμού Ντάριο Φραντσεσκίνι προσπάθησε να ενεργοποιήσει την αύξηση του ιδιωτικού τομέα και να ενισχύσει το ενδιαφέρον των νέων για την πολιτιστική τους κληρονομιά. Η φορολογία για την πολιτιστική χορηγία σταμάτησε οριστικά. Η κυβέρνηση της Ιταλίας σχεδίαζε να προσφέρει μια κάρτα αξίας 500 ευρώ σε κάθε νέα και νέο ηλικίας 18 ετών προκειμένου να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την κάλυψη δαπανών σε εισιτήρια θεάτρων, μουσείων, βιβλιοπωλείων και αρχαιολογικών χώρων.

Με αφορμή την είδηση αυτή που έτυχε να διαβάσω στο περιοδικό The Economist στις 12 Μαρτίου του 2016, σκέφθηκα ότι ευχής έργον θα ήταν να προχωρούσε σε μια ανάλογη πρόταση και το δικό μας υπουργείο Πολιτισμού, προσφοράς πολιτιστικής κάρτας αξίας έστω 400 ευρώ σε νέες και νέους 18-20 ετών. Το 2016 ήταν, όπως αποδείχθηκε, πολύ νωρίς ακόμη και να σκεφθεί, πόσο μάλλον να κατανοήσει, ένας πρωθυπουργός ή υπουργός την αξία του πολιτιστικού αγαθού και να προτείνει και να εγκρίνει την αύξηση του προϋπολογισμού του υπουργείου Πολιτισμού της χώρας μας. Σήμερα, εντούτοις, που οι διάφορες κάρτες ή τα λεγόμενα pass (όπως fuel pass, power pass, North Evia – Samos pass, tourism pass 22) έχουν σχεδόν θεσμοθετηθεί, είναι καιρός να σκεφθούμε και την καθιέρωση ενός culture pass.

Κάτι ανάλογο, άλλωστε, είχαν θεσμοθετήσει οι Αθηναίοι των κλασικών χρόνων. Αναφέρομαι στο γνωστό Θεωρικόν, ένα αργυρό διώβολον για κάθε θεατρική παράσταση στους άπορους πολίτες των δήμων της Αττικής. Μαρτυρείται ότι οι Εύβουλος και Διοφάνης υπήρξαν εισηγητές των Θεωρικών, ενός μέτρου που χρονολογείται γύρω στο 350 π.Χ., μετά τον λεγόμενο Συμμαχικό Πόλεμο. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι το Θεωρικόν καθιερώθηκε τον 5ο αι. π.Χ. από τον Περικλή. Τα χρήματα προέρχονταν μάλλον από το πλεόνασμα των εσόδων της πόλης με υπεύθυνο αιρετό διαχειριστή.

Ο κ. Πέτρος Θέμελης είναι αρχαιολόγος.