Το αποτύπωμα της πανδημίας στην Ελλάδα

Μείωση κατέγραψε η υπερβάλλουσα θνησιμότητα στην Ε.Ε., σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που δόθηκαν στη δημοσιότητα. Ειδικότερα, η υπερβάλλουσα θνησιμότητα τον Νοέμβριο του 2022, αν και παραμένει πάνω από τον μέσο όρο, ήταν στο 6,7% του μέσου αριθμού θανάτων για την ίδια περίοδο το 2016-2019. Συγκριτικά, το υπερβάλλον ποσοστό θνησιμότητας ήταν 40% τον Νοέμβριο του 2020 (151.000 υπερβάλλοντες θάνατοι) και 26,5% τον Νοέμβριο του 2021 (100.000 υπερβάλλοντες θάνατοι).

Μιλώντας στην «Κ» η κ. Αλεξάνδρα Τραγάκη, καθηγήτρια Οικονομικής Δημογραφίας στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, εξηγεί, ότι «η μέτρηση της υπερβάλλουσας θνησιμότητας μας δείχνει τι είναι αυτό που αλλάζει σε σχέση με την τάση της προηγούμενης πενταετίας, ενώ είναι και ένας καλός τρόπος να δούμε τι γίνεται τη χρονική αυτή περίοδο λόγω της πανδημίας. Γιατί αυτοί οι παραπάνω θάνατοι προφανώς δεν είναι μόνο λόγω Covid-19 αλλά αποτυπώνουν την επίδραση του κορωνοϊού».

Η διαδικασία της μέτρησης για να είναι όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστη γίνεται με συγκεκριμένο τρόπο.

«Συγκρίνουμε τον Ιανουάριο ή οποιονδήποτε μήνα μιας χρονιάς με τον αντίστοιχο των πέντε προηγούμενων ετών, τον μέσο όρο. Οι διακυμάνσεις είναι αφενός μεν εποχικές, από την άλλη μπορεί να υπάρξει ένα έκτακτο γεγονός, μια φυσική καταστροφή ή κάτι που έναν προηγούμενο Ιανουάριο να έχει αυξήσει τη θνησιμότητα. Προκειμένου να αποφύγουμε αυτό το έκτακτο, που θα μπορούσε να χαλάσει τη σύγκριση, συγκρίνουμε κάθε μήνα με τον μέσο όρο των πέντε προηγούμενων αντίστοιχων μηνών. Κοιτάζοντας λοιπόν τους πέντε προηγούμενους Ιανουάριους πόσους θανάτους είχαμε ανά 1.000 κατοίκους ή πόσους θανάτους είχαμε σε απόλυτο αριθμό και βλέποντας την απόκλιση που έχουμε από αυτό φέτος, βγάζουμε τη διαφορά. Αν η διαφορά είναι προς τα πάνω, αν φέτος δηλαδή είχαμε περισσότερους θανάτους σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης πενταετίας, τότε μιλάμε για υπερβάλλουσα θνησιμότητα», συμπληρώνει η κ. Τραγάκη.

Τα υπερβάλλοντα ποσοστά θνησιμότητας συνεχίζουν να ποικίλλουν μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της Ελλάδας, όπου τους τρεις τελευταίους Νοέμβριους του 2020, 2021 και 2022 τα ποσοστά ήταν 28,1%, 31,3% και 14,9% αντίστοιχα. Μάλιστα η χώρα μας είναι πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης το 2022, κάτι που σύμφωνα με την κ. Τραγάκη «σημαίνει ότι συνεχίζουμε να πληρώνουμε κάποιες συνέπειες της πανδημίας».

Αναλύοντας το γράφημα, η κ. Τραγάκη σχολιάζει πως «ενώ καταφέραμε πάρα πολύ καλά να αντιμετωπίσουμε το πρώτο κύμα της πανδημίας και να έχουμε λίγους θανάτους από COVID-19 και ενώ μέχρι τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2020 τα πράγματα πήγαιναν πολύ καλά, μετά άρχισε να ξεφεύγει η κατάσταση. Μάλιστα η υπερβάλλουσα θνησιμότητα είναι ένας τρόπος μέτρησης και την αντοχής του συστήματος υγείας στην πίεση λόγω της πανδημίας. Το πρόβλημα των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων (μεταξύ άλλων) αποτυπώνεται ενδεχομένως στα υψηλά ποσοστά. Μπορεί να φταίει η γρίπη, θα δούμε και τα στοιχεία για τον Ιανουάριο, φαίνεται όμως ότι υπάρχει ένας παράγοντας που για κάποιο λόγο, το 2022 κρατάει τους θανάτους παραπάνω από ό,τι το 2021 και πάνω από τον μέσο όρο της Ευρώπης».

Πάντως τα περισσότερα κράτη-μέλη κατέγραψαν αυξήσεις εκτός από τη Ρουμανία (-6%), τη Βουλγαρία (-3%) και τη Σλοβακία (-2%), που δεν είχαν υπερβάλλοντες θανάτους. Το ποσοστό στην Ιταλία βρίσκεται στο 0,5%, στο Βέλγιο και τη Λιθουανία στο 1%, στη Σουηδία στο 2% και στην Πολωνία και την Ισπανία στο 3%, όλα χαμηλότερα από το ήμισυ του μέσου όρου της Ε.Ε.

Οι χώρες που επλήγησαν περισσότερο τον Νοέμβριο του 2022 ήταν η Κύπρος και η Φινλανδία, οι οποίες κατέγραψαν πλεονάζοντα ποσοστά θνησιμότητας 23,8% και 20,5%, αντίστοιχα, ενώ τέλος υψηλό ποσοστό 15,6% κατέγραψε και η Γερμανία.