Τέχνες και προσαρμογή

Η είσοδος του κινηματογράφου Ιντεάλ, στην οδό Πανεπιστημίου. Μαζί με το Αστορ, αποτελούν δύο από τις λίγες αίθουσες του αθηναϊκού κέντρου, το μέλλον των οποίων διαγράφεται αβέβαιο. [ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ]

Οι όροι δημιουργίας ενός έργου τέχνης και της επαφής με το δυνητικό του κοινό αλλάζουν συνέχεια, ανάλογα με τις κοινωνικές, επιστημονικές, τεχνολογικές και βιομηχανικές εξελίξεις. Αλλιώς ακουγόταν η μουσική πριν από 100 χρόνια, αλλιώς τώρα. Αλλιώς γράφονταν και παράγονταν τα βιβλία πριν από 300 χρόνια, αλλιώς τώρα. Με άλλα μέσα ζωγράφιζαν πριν από 200 χρόνια, με άλλα τώρα – και ούτε, φυσικά, η φωτογραφία σκότωσε τη ζωγραφική, καθώς πολλοί διαβεβαίωναν.

Το σινεμά ξεκίνησε περίπου ταυτόχρονα στη Γαλλία και στις ΗΠΑ, στα τέλη του 19ου αιώνα. Στις ΗΠΑ παίζονταν ταινιούλες στον δρόμο, σε αυτόματα μηχανήματα όπως αυτά που δίνουν π.χ. τσίχλες. Eβαζες το νόμισμα, κόλλαγες τα μάτια σου σε δύο φακούς σαν να πηγαίνεις στον οφθαλμίατρο κι έβλεπες το φιλμάκι. Κυριάρχησε όμως ο γαλλικός τρόπος της συλλογικής προβολής: ένα φιλμ, μια αίθουσα, πολλοί θεατές.

Oταν εμφανίστηκε ο ομιλών κινηματογράφος, τον πολέμησαν πρώτα απ’ όλα οι μουσικοί, γιατί έπαιζαν στις αίθουσες και έχαναν μεροκάματο. Πολλοί μίλησαν για τον θάνατο του σινεμά. Φυσικά αυτό δεν έγινε. Oταν εμφανίστηκε η τηλεόραση κτλ.. κτλ.. κτλ… όταν εμφανίστηκε το βίντεο… το μούλτιπλεξ… το ντιβιντί… οι πλατφόρμες… το κινητό…

Ολα τα παραπάνω επέφεραν τον μαρασμό των κινηματογραφικών αιθουσών. Aλλο όμως οι αίθουσες προβολής του κινηματογράφου και άλλο η τέχνη του κινηματογράφου. Αυτό που άλλαξε και αλλάζει συνέχεια είναι οι συνθήκες παραγωγής, διανομής και θέασης των ταινιών.

Οι δίσκοι/κασέτες/σιντί/γιουτιούμπ κ.λπ. δεν σκότωσαν, μα δυνάμωσαν την τέχνη της μουσικής. Το ίδιο ισχύει και για το σινεμά.

Ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα. Ακόμη και τώρα, έτσι προτιμάω να βλέπω την ταινία. Δεν έχω τηλεόραση, δεν βλέπω φιλμ σε πλατφόρμες, δεν… δεν… Κι έγραψα «Τα σινεμά της Αθήνας, 1896-2013. Ιστορίες του αστικού τοπίου» in memoriam, ενώ ήδη σβήνανε. Aλλα όμως είναι αυτά, και άλλο το εύκολο, φθηνό συναίσθημα, που καταλήγει σε ικεσίες για κρατικές εξαιρέσεις, επιδοτήσεις και προνόμια. Οι νεότεροι δημιουργούν και βλέπουν σινεμά με τους δικούς τους τρόπους. Και καλά κάνουν. Eτσι ζουν οι καλές τέχνες: προσαρμοζόμενες. Πάντα έτσι γινόταν.