Tα υπερμάρκετ γίνονται… εμπορικά κέντρα

Εάν κάποιος νόμιζε ότι η άρση των περιοριστικών μέτρων κατά της πανδημίας το 2022 θα είχε ως αποτέλεσμα να επιστρέψει η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων στην κατάσταση που ήταν το 2019, μάλλον γελάστηκε. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, που έτσι κι αλλιώς εξελίσσονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούν να βρίσκονται σε έναν διαρκή μετασχηματισμό, ευνοημένες, τουλάχιστον οι μεγαλύτερες, και από το γεγονός ότι τα δύο χρόνια της πανδημίας ενισχύθηκε σημαντικά ο τζίρος τους, καθώς πολύ μεγαλύτερο μέρος των δαπανών των νοικοκυριών κατευθύνθηκε σε αυτές.

Ετσι, πλέον, διευρύνουν συνεχώς το κωδικολόγιο των προϊόντων τους, πουλώντας ολοένα και περισσότερο ηλεκτρικές συσκευές, παιχνίδια, είδη ένδυσης και υπόδησης, είδη κήπου, βιβλία, εποχικά είδη, ενώ την ίδια ώρα παρέχουν και περισσότερες υπηρεσίες, όπως ύπαρξη εστιατορίων εντός των καταστημάτων, παιδοτόπους, σταθμούς φόρτισης αυτοκινήτων, καθώς και αυτοματοποιημένες θυρίδες παραλαβής δεμάτων (lockers).

Κόντρα, μάλιστα, σε ό,τι ανέμεναν και οι ίδιες οι αλυσίδες, υπό το βάρος των πληθωριστικών πιέσεων, τα μεγάλα καταστήματα, τα υπερμάρκετ, συνέχισαν να είναι πολύ δημοφιλή και το 2022 και να μετατρέπονται, μέσω και της ενίσχυσης των παρεχομένων υπηρεσιών, σε τόπο αγορών, αλλά ακόμη και διασκέδασης για όλη την οικογένεια.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της εταιρείας ερευνών αγοράς IRI, το 2022 το μερίδιο των καταστημάτων επιφάνειας άνω των 2.500 τ.μ. διαμορφώθηκε σε 14,5%, με τον τζίρο που πραγματοποιήθηκε στα καταστήματα αυτής της κατηγορίας να αυξάνεται κατά 7,9% σε σύγκριση με το 2021. Γιατί συνέβη αυτό; Αν και αρχικά οι αναλυτές της αγοράς εκτιμούσαν ότι σε περιβάλλον ανατιμήσεων οι καταναλωτές θα περιόριζαν τις επισκέψεις στα υπερμάρκετ προκειμένου να αποφύγουν τις λεγόμενες αυθόρμητες αγορές, τελικά οι καταναλωτές συνέχισαν να προτιμούν τα υπερμάρκετ για δύο λόγους: κατ’ αρχάς, εκεί βρίσκουν περισσότερες προσφορές –αν μη τι άλλο οι αλυσίδες βρήκαν τον τρόπο να προσελκύσουν τους πελάτες– απ’ ό,τι στα μικρότερα καταστήματα και, δεύτερον, εκεί μπορούν τρόπον τινά να ψωνίσουν και να διασκεδάσουν, χωρίς να χρειαστεί να ξοδέψουν χρόνο και χρήμα αλλού.

Κόντρα και στις πληθωριστικές πιέσεις, τα μεγάλα καταστήματα συνεχίζουν να είναι πολύ δημοφιλή.

Μεγάλος ανταγωνισμός

Ευνοημένος από αυτή την εξέλιξη είναι ο ηγέτης της αγοράς, η εταιρεία «Σκλαβενίτης», που διαθέτει 33 υπερμάρκετ, τον μεγαλύτερο αριθμό στην εγχώρια αγορά, η οποία το 2022 αύξησε περαιτέρω το μερίδιό της στο 34,4%, σύμφωνα με τα στοιχεία της NielsenIQ, από 30,4% το 2021, με τον μέσο όρο επισκεπτών ημερησίως να εκτοξεύεται στα 560.000 άτομα από 547.730 το 2019. Τελευταία επένδυση σε αυτό το πεδίο από τον όμιλο «Σκλαβενίτης» ήταν η δημιουργία υπερμάρκετ στη Νέα Φιλαδέλφεια στο κτίριο της πρώην Renault, ένα κατάστημα συνολικής έκτασης 16.500 τ.μ., με εκθεσιακούς χώρους 4.700 τ.μ.

Δεν είναι τυχαίο ότι και οι έτεροι ανταγωνιστές προχωρούν σε επενδύσεις σε μεγάλα καταστήματα προκειμένου να αυξήσουν την επισκεψιμότητα σε αυτά καθώς και το μερίδιο αγοράς τους, κυρίως μέσα από την αύξηση της αξίας της μέσης απόδειξης.

Η «Μασούτης» σχεδιάζει τη δημιουργία τεσσάρων μεγάλων καταστημάτων στην Αττική τα επόμενα χρόνια, με το πρώτο να αναμένεται να ολοκληρωθεί και να λειτουργήσει εντός του 2023. Το εν λόγω κατάστημα θα βρίσκεται στη Γλυφάδα, επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης. Το επόμενο μεγάλο κατάστημα της αλυσίδας αναμένεται να λειτουργήσει στις Τρεις Γέφυρες. Το δικό της νέο μεγάλο υπερμάρκετ ετοιμάζει στην περιοχή του Αμαρουσίου η «ΑΒ Βασιλόπουλος», επί της λεωφόρου Κηφισίας, σε απόσταση λίγων μέτρων από το «δαχτυλίδι» και ενώ σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ένα άλλο υπερμάρκετ της «Σκλαβενίτης», αυτό στο εμπορικό κέντρο Avenue.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πλέον στη λογική των μεγαλύτερων καταστημάτων έχει εισέλθει και η Lidl, είτε μέσω μετεγκαταστάσεων σε μεγαλύτερα ακίνητα είτε μέσω ανακατασκευής υφιστάμενων σημείων πώλησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην πρώτη περίπτωση αποτελεί το κατάστημα της Καλλιθέας, με το νέο σημείο να έχει χώρο πώλησης 1.362 τ.μ., από 787 τ.μ. που ήταν το προηγούμενο σημείο. Παράδειγμα ανακατασκευής από την άλλη αποτελεί το κατάστημα της Ραφήνας, το οποίο η εταιρεία κατεδάφισε και κατασκεύασε εκ νέου, με τον χώρο πώλησης να ανέρχεται πλέον σε 1.472 τ.μ.

Φορτιστές για ηλεκτρικά Ι.Χ., φαγητό και θυρίδες για παραλαβή προϊόντων   

Σε πρόσθετες υπηρεσίες προς τους πελάτες τους προχωρούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, υπηρεσίες με τις οποίες επιχειρούν να αξιοποιήσουν δύο φαινομενικά αντίθετες συμπεριφορές. Πρώτον, ολοένα και περισσότερες αλυσίδες τοποθετούν στους χώρους στάθμευσης φορτιστές ηλεκτρικών αυτοκινήτων, έτσι ώστε να εκμεταλλευθούν την παραμονή των πελατών τους εντός των καταστημάτων. Με άλλα λόγια, όσο φορτίζει η μπαταρία ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου ο καταναλωτής βρίσκεται εντός του σούπερ μάρκετ και κάνει τις αγορές του ή μπορεί ακόμη και να γευματίζει στην περίπτωση των υπερμάρκετ που διαθέτουν και χώρους εστίασης. 

Η δεύτερη τάση που αναπτύσσεται είναι αυτή της τοποθέτησης, συνήθως στους εξωτερικούς χώρους των καταστημάτων σούπερ μάρκετ, αυτόματων μηχανημάτων παραλαβής δεμάτων (κοινώς θυρίδες ή lockers) για παραλαβή παραγγελιών που έχουν γίνει από τα ηλεκτρονικά καταστήματα άλλων επιχειρήσεων και όχι βεβαίως των αλυσίδων σούπερ μάρκετ. 

Τι κερδίζουν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ με αυτή την κίνηση; Πέρα από τα όποια έσοδα έχουν από την ενοικίαση των χώρων, ενισχύουν με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο τις προγραμματισμένες αγορές από το σούπερ μάρκετ, αλλά και τις αυθόρμητες και συμπληρωματικές. 

Οι συνεργασίες των εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας με αλυσίδες σούπερ μάρκετ είναι συνεχείς και αποσκοπούν στη δημιουργία ενός μεγάλου δικτύου φορτιστών. Ενδεικτικά, η ΔΕΗ blue και η «Σκλαβενίτης» έχουν συνάψει συμφωνία για την τοποθέτηση 687 σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων. Από το 2021 έχει ξεκινήσει η συνεργασία της ΔΕΗ με την «ΑΒ Βασιλόπουλος» για την τοποθέτηση φορτιστών στα καταστήματα της αλυσίδας. Τη διετία 2021-2022 τοποθετήθηκαν πάνω από 700 φορτιστές σε καταστήματα της αλυσίδας. Συμφωνία με την nrg έχει συνάψει η Μetro AEBE για την τοποθέτηση 500 φορτιστών σε 250 καταστήματα της Metro, τόσο σε καταστήματα My market όσο και σε καταστήματα χονδρικής (Metro Cash & Carry).
Σε ό,τι αφορά την εγκατάσταση lockers, πρόσφατα η «Μασούτης» ανακοίνωσε τη συμφωνία με τη Skroutz για την τοποθέτηση Skroutz Points κατ’ αρχάς σε 18 καταστήματα της αλυσίδας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Θυρίδες της ACS και της Box Now έχει σε 80 καταστήματά της η My market, ενώ η «ΑΒ Βασιλόπουλος» διαθέτει θυρίδες της Box Now σε περίπου 130 καταστήματά της. 

Ψώνια από την… οθόνη και εξπρές ντελίβερι

Η πλέον εντυπωσιακή αλλαγή που προκάλεσε η πανδημία ήταν αυτή της ανόδου των πωλήσεων των ηλεκτρονικών σούπερ μάρκετ. Αν και ο ρυθμός αύξησης των πωλήσεων επιβραδύνθηκε το 2022 σε σύγκριση με το 2021, το ηλεκτρονικό κανάλι παραμένει επιλογή για σημαντική μερίδα καταναλωτών. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ εξακολουθούν να επενδύουν σε αυτό το κομμάτι και έχουν εισέλθει δυναμικά στον ανταγωνισμό για γρήγορες παραδόσεις, για παραδόσεις εντός μίας ώρας από την παραγγελία ή και σε αυτό που έχει επικρατήσει ως quick commerce. 

Πριν από λίγες ημέρες η αλυσίδα My market ανακοίνωσε την πιλοτική εφαρμογή της υπηρεσίας Speedy για την παράδοση των προϊόντων το πολύ εντός 60 λεπτών από την παραγγελία. Η ειδοποιός διαφορά σε σύγκριση με τις παραδόσεις που γίνονται από τις παραγγελίες μέσω τρίτης πλατφόρμας είναι ότι, πρώτον, η παραγγελία γίνεται μέσω του ηλεκτρονικού καταστήματος της αλυσίδας και, δεύτερον, αφορά το σύνολο των κωδικών που διατίθενται στο ηλεκτρονικό της κατάστημα και όχι τμήμα αυτών.  

Βεβαίως, οι αλυσίδες διατηρούν τις συνεργασίες και με τις πλατφόρμες, και δη η My market με τη Wolt και την InstaShop, όπως και η «ΑΒ Βασιλόπουλος», η «Σκλαβενίτης» με την efood, η «Μασούτης», η «Κρητικός» και η e-Fresh.gr με την Βox του ομίλου Cosmote.  

Οι αριθμοί 

12 δισ. ο τζίρος των αλυσίδων σούπερ μάρκετ το 2022.  
266 εκατ. ο τζίρος των ηλεκτρονικών σούπερ μάρκετ το 2022, αυξημένος κατά 5%.  
14, 5% το μερίδιο των καταστημάτων άνω των 2.500 τ.μ., στον συνολικό τζίρο των σούπερ μάρκετ, το 2022.  
60 υπερμάρκετ άνω των 2.500 τ.μ. λειτουργούν σε όλη την Ελλάδα.