Τα σπίτια όταν αδειάζουν

Στην αρχή ήταν αυτό το πάλλευκο, γαλακτερό εξώφυλλο. Δεν υπήρχε κάτι άλλο πέρα από τον τίτλο της έκδοσης. «Αδειάζοντας το σπίτι των γονιών μου». Μου φαινόταν γνώριμος, αλλά δεν μπορούσα να εντοπίσω αμέσως τον λόγο. Στην αρχή σκέφτηκα ότι είχα περάσει σχετικά πρόσφατα από την ίδια αναπόφευκτη διαδικασία. Αλλά δεν ήταν αυτό. Το βιβλίο της Κατερίνας Καλούδη, τυπωμένο άρτια από την Εστία, είναι κατά κάποιον τρόπο το εκδοτικό τεκμήριο της ομότιτλης έκθεσης φωτογραφίας που είδαμε την περασμένη άνοιξη στο Μουσείο Μπενάκη.

Ξεφυλλίζοντας τις λευκές σελίδες με τα εισαγωγικά κείμενα της ίδιας και της ψυχοθεραπεύτριας και συγγραφέως Μαριαλένας Σπυροπούλου, συνειδητοποιώ ότι η Καλούδη άντλησε έμπνευση για τα φωτογραφικά της έργα από το βιβλίο της Λίντια Φλεμ με ακριβώς τον ίδιο τίτλο (εκδόσεις Μελάνι). «Πόσοι από εμάς ζούμε αυτό το πένθος που μας συγκλονίζει χωρίς να το συζητάμε με κανέναν; αναρωτιέται η Φλεμ.

Αλλά και πάλι δεν έχω βρει απάντηση στο αρχικό ξάφνιασμα. Και τότε η τάφρος της μνήμης ανοίγει. Είναι ένα πόντκαστ που αγγίζει παρόμοιο θέμα από τον λιγότερο πιθανό παραγωγό στον κόσμο: τον Αντερσον Κούπερ, τον διάσημο παρουσιαστή και δημοσιογράφο του CNN, γνωστό και στην Ελλάδα για τις αποστολές του σε μερικά από τα πιο επικίνδυνα σημεία στον κόσμο. Το πόντκαστ, διαθέσιμο από όλες τις σχετικές πλατφόρμες, ονομάζεται «All there is» και πραγματεύεται ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού του σύγχρονου κόσμου, το θέμα της απώλειας και του πένθους. Ο Κούπερ το κάνει εκπληκτικά με αφορμή τον θάνατο της διάσημης μητέρας του, της Γκλόρια Βάντερμπιλτ (1924-2019), μιας μοναδικής περσόνας της μεταπολεμικής Νέας Υόρκης, με πληθώρα καλλιτεχνικών ιδιοτήτων αλλά και τελευταία απόγονος μιας από τις πιο εύπορες οικογένειες των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το αόρατο νήμα του πένθους που συνδέει τον Αντερσον Κούπερ του CNN με μια Ελληνίδα φωτογράφο.

Στο πρώτο επεισόδιο, ο Κούπερ αφηγείται την ψυχικά απαιτητική διαδικασία να «αδειάσει» το σπίτι της μητέρας του. Το απέφευγε όσο μπορούσε, αλλά στη διάρκεια της πανδημίας, όταν οι υποχρεώσεις και τα ταξίδια περιορίστηκαν στο ελάχιστο, οι δικαιολογίες λιγόστεψαν. Κι όταν το παίρνει απόφαση, πέφτει πάνω σε αμέτρητους θησαυρούς: κρυφά ημερολόγια, άγνωστα γράμματα και σημειώματα από μεγάλα ονόματα του αμερικανικού 20ού αιώνα όπως ο Φρανκ Σινάτρα ή ο Τρούμαν Καπότε. Τον ακούμε να περιδιαβαίνει τα άδεια από ζωή δωμάτια του διαμερίσματος σε έναν ήσυχο δρόμο του Upper East Side της Νέας Υόρκης. Και σε μία από τις πιο ανθρώπινες (αλλά ταυτόχρονα και πιο χιουμοριστικές) στιγμές του πόντκαστ, ακούμε τον Κούπερ να μην ξέρει τι να κάνει με τις ζώνες του πατέρα του. Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του στον New Yorker ομολόγησε ότι ακόμη δεν τις έχει πετάξει. «Η γενιά των γονιών μου δεν αποχωριζόταν τίποτα», γράφει η Καλούδη. Ετσι είναι. Για καλό και για κακό.