Τα κόλπα και τα ψέματα της βιομηχανίας των τροφίμων

Φωτ. Shutterstock.

Οι συσκευασίες έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά. Οι διαφημίσεις συχνά κινούνται στα όρια της νομιμότητας. Ακόμη και το τελευταίο πακετάκι τσίχλας δεν έχει τοποθετηθεί στο ράφι του καταστήματος τυχαία, όπως αναφέρουν η ισπανική εφημερίδα El Paiς και το moneyreview.gr. Οταν βάζουμε στο καρότσι του σούπερ μάρκετ ένα μεγάλο σακουλάκι πατατάκια, νομίζουμε ότι η κίνηση αυτή είναι αποτέλεσμα της ελευθερίας επιλογής. Σύμφωνα με την El Pais, όμως, αγνοούμε ότι η στρατηγική της βιομηχανίας των τροφίμων να επηρεάσει τη διατροφή μας κινείται σε πολύ βαθύτερο επίπεδο. Η μεγάλη νίκη της είναι ότι κατόρθωσε να περάσει στο ευρύ κοινό λανθασμένες ιδέες, οι οποίες όμως δεν αμφισβητούνται από κανέναν. «Δεν υπάρχουν καλές και κακές τροφές». «Πρέπει να τρως τα πάντα με μέτρο». «Η διατροφή σου πρέπει να έχει ποικιλία και να είναι ισορροπημένη». «Το πρόβλημα δεν είναι το τι τρώμε, αλλά το ότι δεν κινούμαστε αρκετά».

Σύμφωνα με ανάλυση της ισπανικής εφημερίδας, αυτά είναι μερικά από τα κλισέ της διατροφής μας, που έχουν επικρατήσει σε παγκόσμιο επίπεδο, ξεπερνώντας τα σύνορα και τις κοινωνικές διαφορές. «Είναι προς το συμφέρον των εταιρειών τροφίμων να πιστεύει ο κόσμος ότι δεν υπάρχει “καλό” τρόφιμο (εκτός κι αν μιλάμε για το δικό τους), ότι δεν υπάρχει “κακό” τρόφιμο (κυρίως όχι το δικό τους), ότι όλα τα τρόφιμα (ειδικά τα δικά τους) μπορούν να ενταχθούν σε μια υγιεινή διατροφή και ότι η ισορροπία, η ποικιλία και το μέτρο είναι τα κλειδιά για μια υγιεινή διατροφή – αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζονται συμβουλές για τον περιορισμό κάποιου ειδικού προϊόντος», εξηγούσε στο βιβλίο της «Food Politics» από το 2002 η ερευνήτρια διατροφής Μαριόν Νεστλέ.

Ετσι, παρότι φράσεις όπως «όσο λιγότερο, τόσο το καλύτερο» ή «αποφύγετε» και «περιορίστε» είναι σαφείς και δεν αφήνουν πολλά περιθώρια παρερμηνειών, εντούτοις δεν χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα σε θέματα διατροφής. Εάν οι ειδικοί έλεγαν «προσπαθήστε να μην τρώτε (κάτι)», όλοι θα καταλάβαιναν ακριβώς τι εννοούν. Ομως σήμερα, όπως επισημαίνει, εν κατακλείδι, χρησιμοποιούνται σκόπιμα φράσεις, που είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν και αφήνουν περιθώριο για διαφορετικές ερμηνείες.