Συμφωνία συνεργασίας ΗΠΑ-ΕΕ για τις στρατηγικές πρώτες ύλες

«Λευκός καπνός» για την ενίσχυση της εμπορικής συνεργασίας  Ηνωμένων Πολιτειών -Ευρώπης: ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν και η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συμφώνησαν στη συνάντησή τους στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου να ξεκινήσουν αμέσως «διαπραγματεύσεις για τα κίνητρα επενδύσεων για καθαρή ενέργεια και να συντονίσουν τα αντίστοιχα προγράμματα βοήθειας, ώστε οι δυο πλευρές να αλληλοενισχύονται και να μην ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε έναν αγώνα που θα ωφελούσε μόνο ιδιωτικά συμφέροντα».

H φον ντερ Λάιεν, καθισμένη δίπλα στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ δεν είναι  απλώς εταίροι, αλλά καλοί φίλοι. Και ο πρόεδρος των ΗΠΑ πιστοποίησε ότι ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έκανε εξαιρετική δουλειά.

Ο Μπάιντεν και η φον ντερ Λάιεν έκαναν ένα σημαντικό βήμα  στην εμπορική σύγκρουση γύρω από τις αμερικανικές επιδοτήσεις για πράσινες τεχνολογίες. «Σκοπεύουμε να ξεκινήσουμε τις διαπραγματεύσεις για μια συμφωνία για κρίσιμα ορυκτά χωρίς καθυστέρηση», αναφέρεται σε κοινή δήλωση του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των ΗΠΑ. Πρόκειται για ορυκτά για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Οι δύο ηγέτες είχαν πολλά να συζητήσουν στην συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο. Στο τραπέζι ήταν οικονομικά και εμπορικά ζητήματα:  επίτευξη συμφωνίας που θα αποφεύγει έναν πόλεμο επιδοτήσεων μεταξύ των δύο υπερατλαντικών εταίρων για πράσινες επενδύσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η πιθανότητα επιβολής κυρώσεων σε τρίτες χώρες που βοηθούν τη Ρωσία.

Το κυρίαρχο ζήτημα ήταν όμως οι διαφορές σχετικά με τον νόμο Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού  (IRA), με τον οποίο διατίθενται περισσότερα από 400 δισεκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Η ψήφιση αυτού του νόμου πέρυσι εξόργισε τους ευρωπαίους εταίρους, με την ΕΕ να επικρίνει, μεταξύ άλλων, ορισμένες διατάξεις που προσφέρουν μεγάλες επιδοτήσεις για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα που κατασκευάζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρόκειται για ένα τεράστιο σχέδιο βοήθειας για την ενεργειακή μετάβαση που ξεκίνησε ο Τζο Μπάιντεν, υποστηρίζοντας το Made in America, ιδίως μέσω φορολογικών κινήτρων για τις επενδύσεις στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων,με τους  βιομήχανους  στη Γηραιά Ήπειρο να φοβούνται τις βλαβερές συνέπειες στην ευρωπαϊκή αγορά.

Ο Λευκός Οίκος δίνει προτεραιότητα στην πρόσβαση σε ορυκτά όπως το λίθιο, το νικέλιο και το κοβάλτιο που απαιτούνται για τις μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, καθώς προωθεί ένα φιλόδοξο σχέδιο για το κλίμα. Αυτό περιλαμβάνει τόσο την ενίσχυση της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων όσο και την κατασκευή αυτών των αυτοκινήτων και των αλυσίδων εφοδιασμού τους στις ΗΠΑ.

Για να μετριάσουν τουλάχιστον λίγο αυτούς τους φόβους, οι δύο ηγέτες υποσχέθηκαν στο τέλος της συνάντησής τους, «να ξεκινήσουν αμέσως τις διαπραγματεύσεις με σκοπό μια στοχευμένη συμφωνία για στρατηγικά μέταλλα» της ενεργειακής μετάβασης.

Οι δύο πλευρές θα ανοίξουν επίσης διάλογο για τη διαφάνεια για τα αντίστοιχα κίνητρα, στις πράσινες επενδύσεις, για να διασφαλιστεί ότι θα ενώσουν «δυνάμεις για την επίτευξη του στόχου των μηδενικών εκπομπών» και ότι δεν θα διεξαχθεί πόλεμος για παροχή  δημόσιας βοήθειας.

Μπάιντεν και φον ντερ Λάιεν κατέληξαν σε  συμφωνία, έτσι ώστε «κρίσιμα ορυκτά που έχουν εξορυχθεί ή υποστεί επεξεργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση να υπολογίζονται για την ικανοποίηση των απαιτήσεων του IRA», όπως αναφέρεται στο κείμενο της συμφωνίας. Με αυτόν τον τρόπο θα «δοθεί ώθηση» στην παραγωγή και επεξεργασία ορυκτών και θα διευρυνθεί η πρόσβαση σε πρώτες ύλες, «με βιώσιμη, αξιόπιστη και απαλλαγμένη από καταχρήσεις, συνεργασία».

Και οι δύο πλευρές υπογραμμίζουν την ανάγκη συνεργασίας για τη μείωση των στρατηγικών τους εξαρτήσεων στις αλυσίδες εφοδιασμού αυτών των υλικών, που σε μεγάλο βαθμό παράγονται στην Κίνα.

«Χτίζοντας και ενισχύοντας τα βιομηχανικά μας θεμέλια στην καθαρή ενέργεια και επενδύοντας στις βιομηχανίες του μέλλοντος, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα δημιουργήσουν καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας και θα ξεκινήσουν κύκλους καινοτομίας που θα μειώνουν το κόστος της καθαρής ενέργειας», αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση, μετά τη συνάντηση.

Κρίσιμες πρώτες ύλες

Μπάιντεν και φον ντερ Λάιεν συμφώνησαν επίσης να ξεκινήσουν έναν διάλογο για να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις τους για  χάλυβα και αλουμίνιο μέχρι τον Οκτώβριο.

Η συμφωνία, εάν οριστικοποιηθεί, θα συμβάλει στην εκτόνωση μιας εμπορικής διαμάχης μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, επιτρέποντας στις εταιρείες της ΕΕ πρόσβαση σε ορισμένα από τα οφέλη που περιλαμβάνονται στο τεράστιο σχέδιο επιδοτήσεων για το κλίμα του Προέδρου Τζο Μπάιντεν.

Ικανοποιημένη φάνηκε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μετά τη συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν. «Ηταν μια πολύ καλή, πολύ εποικοδομητική συζήτηση, είπε η φον ντερ Λάιεν. Συμφωνήσαμε ότι θα ξεκινήσουμε τη δουλειά τώρα με έναν ξεκάθαρο στόχο :να έχουμε μια συμφωνία για κρίσιμες πρώτες ύλες που προέρχονται ή έχουν υποστεί επεξεργασία στην Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους δημοσιογράφους στην Ουάσιγκτον.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξήγησε ότι στόχος είναι να υπάρξει συμφωνία σύμφωνα με την οποία τα κρίσιμα ορυκτά που εξορύσσονται ή υφίστανται επεξεργασία στην ΕΕ θα αντιμετωπίζονται σαν να είχαν εξορυχθεί στις ΗΠΑ στην περίπτωση των αμερικανικών επιδοτήσεων.  Με άλλα λόγια: να μην υπάρχουν φορολογικά μειονεκτήματα για τις ευρωπαϊκές πρώτες ύλες  στις ΗΠΑ. Αυτό θα αποκλιμακώσει την εμπορική σύγκρουση. Διότι η ΕΕ – αλλά και η Γερμανία – φοβούνται ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα μεταφέρουν την παραγωγή τους, όπως αυτή των μπαταριών για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, στις ΗΠΑ, εάν μπορούν να επωφεληθούν μόνο από τις εκεί φορολογικές ελαφρύνσεις.

Ο Μπάιντεν έχει πάντως ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να αλλάξει βασικά πράγματα στον αμερικανικό νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού. Τουλάχιστον η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Τζο Μπάιντεν έχουν τώρα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με στόχο τον μετριασμό των αρνητικών συνεπειών για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Η παγκόσμια ζήτηση για αυτά τα ορυκτά τα επόμενα χρόνια θα είναι τεράστια. Και είμαστε πολύ εξαρτημένοι από την Κίνα», δήλωσε η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν νωρίτερα κατά τη διάρκεια της κατάθεσης στην Επιτροπή Τρόπων και Μέσων της Βουλής. «Ένας από τους στόχους του IRA είναι να ενισχύσει ευρέως τις αλυσίδες εφοδιασμού για αυτά τα κρίσιμα ορυκτά και την επεξεργασία τους».