Στο μικροσκόπιο της Ε.Ε. η εφαρμογή κυρώσεων κατά της Μόσχας

Κοινή γραμμή της προέδρου της Ε.Ε. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, «να κλείσει η πρόσβαση της Ρωσίας σε όλες τις εισροές που μπορούν να υποστηρίξουν την πολεμική της μηχανή». [EPA/BONNIS CASH]

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Η αποτελεσματικότητα των κυρώσεων έναντι της Ρωσίας και κυρίως ποιοι επωφελούνται από τη μη συμμετοχή τους σε αυτές, αποτελεί εδώ και καιρό πηγή προβληματισμού, αν όχι ανησυχίας, στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τους συμμάχους της. Επειτα από δέκα διαδοχικούς γύρους κυρώσεων και συναφών ελέγχων των εξαγωγών από την Ε.Ε., μπορεί να έχουν μειωθεί σημαντικά οι εξαγωγές προηγμένων ημιαγωγών και άλλων τεχνολογιών προς τη Ρωσία, αλλά την ίδια ώρα καταγράφεται αύξηση των μεταφορών από την Ε.Ε. σε χώρες όπως η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και αντίστοιχη εκτόξευση των εξαγωγών τους προς τη Ρωσία.

Το θέμα απασχόλησε μάλιστα τη συνάντηση που είχε ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την περασμένη Παρασκευή στην Ουάσιγκτον. Δεν ήταν άλλωστε τυχαία η αναφορά στην κοινή τους δήλωση ότι οι δύο πλευρές θα συνεχίσουν το κοινό τους έργο «για να κλείσει η πρόσβαση της Ρωσίας σε όλες τις εισροές, που μπορούν να υποστηρίξουν την πολεμική της μηχανή».

Η αλήθεια είναι ότι η Τουρκία –και άλλες χώρες– είχε προβληματίσει από την πρώτη στιγμή τόσο την Ουάσιγκτον όσο και τις Βρυξέλλες για τη μη ευθυγράμμισή της με τις δυτικές κυρώσεις. Για τον λόγο αυτό ασκήθηκαν πιέσεις ιδιαίτερα προς την Αγκυρα, που τελικά ενέδωσε, διακόπτοντας πολύ πρόσφατα τη διαμετακόμιση προϊόντων, που υπόκεινται σε κυρώσεις προς τη Ρωσία, όπως χημικά και ημιαγωγοί.

Αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες, ωστόσο, παραδέχονται πως υπάρχουν ανησυχίες ότι ευρωπαϊκά είδη που πωλούνται στην τουρκική αγορά θα μπορούσαν στη συνέχεια να επανεξαχθούν. Η ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και αγαθών μέσω του ενιαίου τελωνειακού συστήματος Τουρκίας – Ε.Ε. διευκολύνει αυτή τη διακίνηση, ακόμη και προηγμένων τεχνολογιών, που θα μπορούσαν τελικά να καταλήξουν στη Ρωσία και να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς εναντίον της Ουκρανίας.

Οι ίδιοι αξιωματούχοι ισχυρίζονται, πάντως, ότι η Ε.Ε. ελέγχει και παρακολουθεί συστηματικά την πορεία των προϊόντων, ώστε να αποφευχθεί αυτό το ενδεχόμενο. Γεννάται όμως ευλόγως το ερώτημα, γιατί τότε η Ε.Ε. θα επιδιώξει να ζητήσει από τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, να εντατικοποιήσουν την παρακολούθηση και τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις εμπορικές ροές αλλά και τα αγαθά και τις τεχνολογίες που υπόκεινται σε κυρώσεις και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς από τη Μόσχα, όπως αποκαλύφθηκε πρόσφατα από το Bloomberg.

Για την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων και κυρίως την αποφυγή καταστρατήγησής τους, η Ε.Ε. διόρισε ειδικό εντεταλμένο τον περασμένο Ιανουάριο τον Ντέιβιντ Ο’ Σάλιβαν. Είχαν προηγηθεί οι ΗΠΑ, που είχαν αναθέσει το ίδιο χαρτοφυλάκιο στον Μπράιαν Νέλσον από το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, που επισκέφθηκε μάλιστα αρχές Φεβρουαρίου την Αγκυρα. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές πηγές, ο Ευρωπαίος ομόλογός του Ο’ Σάλιβαν έχει αντίστοιχα πραγματοποιήσει ταξίδι στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στα μέσα Φεβρουαρίου. Ωστόσο, οι ίδιες πηγές δεν διευκρινίζουν ποιες χώρες θα αποτελέσουν σταθμούς των μελλοντικών αποστολών του.

Ενδεχομένως η Τουρκία να αποτελέσει έναν από τους επόμενους προορισμούς του ειδικού εντεταλμένου της Ε.Ε. για την εφαρμογή των κυρώσεων. Αυτό, όπως φαίνεται, θα εξαρτηθεί εν πολλοίς, όχι μόνο από την πλήρη συμμόρφωση της Αγκυρας σχετικά με τη διακοπή διαμετακόμισης υπό κύρωση αγαθών προς τη Ρωσία, αλλά σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία και κυρίως το αποτέλεσμα των εκλογών της 14ης Μαΐου.

Ηδη, άλλωστε, από το στρατόπεδο του υποψηφίου της αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου φαίνεται ότι έχουν σταλεί μηνύματα προς Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον περί στροφής 180 μοιρών σε ό,τι αφορά τον δυτικό προσανατολισμό της Τουρκίας. Δεν είναι τυχαίες και οι πρόσφατες διαρροές προς τον Τύπο από συμβούλους του Κιλιτσντάρογλου, ότι θα επιδιωχθεί επαναπροσέγγιση με την Ε.Ε., ακόμη και «ξεπάγωμα» των ενταξιακών της συνομιλιών, εάν τελικά κερδίσει τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις επερχόμενες εκλογές. Εως τότε ένα πιθανό ταξίδι του Ο’ Σάλιβαν στην Αγκυρα μπορεί να περιμένει…

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr