Στην κρίση διαβάσαμε κλασικούς και αστυνομικά

Πέντε χρόνια κράτησε η σταδιακή ανάκαμψη του βιβλίου στην οικονομική κρίση, ενώ επανήλθε ταχύτερα στην πανδημία. Στιγμιότυπο από τη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης. [ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΗΡΑΣ]

Σε συζητήσεις με επαγγελματίες και ενώσεις από τον χώρο του βιβλίου, προκειμένου να «εγκαταστήσει» και στην Ελλάδα τον πάροχο δεδομένων BookScan, βρίσκεται η εταιρεία μετρήσεων Nielsen, όπως είπε χθες στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης ο Τζέρεμι Νιτ, υπεύθυνος έρευνας και ανάπτυξης της Nielsen BookData. Η πρόταση για την έλευση του BookScan στην Ελλάδα (που ήδη αξιοποιείται σε ΗΠΑ, Βρετανία, Ιταλία, Ινδία κ.α.) προήλθε από τον πρόεδρο της Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου και εκδότη του Ικαρου, Νίκο Αργύρη, και αν υλοποιηθεί θα προσφέρει σε εκδότες, βιβλιοπώλες και επαγγελματίες του χώρου ένα πολύτιμο εργαλείο για την καταγραφή των πωλήσεων βιβλίων.

Από τα στοιχεία που είναι ήδη διαθέσιμα στη χώρα μας, αξιοσημείωτα ήταν όσα παρουσιάστηκαν από τον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου και αποτυπώνουν τη βιβλιοπαραγωγή της περιόδου 2009-2022, όπως έχει καταγραφεί στη βάση δεδομένων του. Οπως έδειξε η Τιτίκα Δημητρούλια, καθηγήτρια του Τμήματος Γαλλικής Φιλολογίας του Αριστοτελείου, η οικονομική κρίση και έπειτα η υγειονομική είχαν διαφορετικό αντίκτυπο στο βιβλίο, το οποίο ανέκαμψε σταδιακά από την πρώτη (με τον αριθμό των συνολικών τίτλων να φτάνει τους 10.857 το 2017 έναντι μόλις 9.037 το 2012) και ταχύτερα από τη δεύτερη (12.169 πρώτες εκδόσεις το 2021 έναντι 9.941 το 2020).

Η ελαφρώς αυξητική τάση που καταγράφεται σε όλη την περίοδο αποτυπώνεται εντονότερα σε είδη όπως το μυθιστόρημα (2.226 τίτλοι συνολικά το 2022, από 1.043 το 2009), η ποίηση (1.108 τίτλοι το 2022, από 634 το 2009) και το δοκίμιο (134 το 2022, από 32 το 2009), ενώ στις γλώσσες μετάφρασης κυριαρχούν σταθερά τα αγγλικά σε ποσοστό άνω του 50%.

Μιλώντας για τα e-books, ο διδάκτορας επικοινωνίας και ερευνητής Παναγιώτης Κάπος σημείωσε ότι ξεπέρασαν το φράγμα των 1.000 τίτλων το 2013, χωρίς να φτάσουν μέχρι σήμερα να καταλαμβάνουν σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Τα audiobooks, από την άλλη, εξαπλασιάστηκαν τη διετία 2021-2022 (527 τίτλοι το 2022 έναντι 96 το 2021), ενώ όσον αφορά τα είδη που παράγουν οι εκδότες, φαίνεται πως η λογοτεχνία, οι θεωρητικές επιστήμες και το παιδικό – εφηβικό βιβλίο παραμένουν στην κορυφή των προτιμήσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της υπό μελέτη περιόδου.

Στις γλώσσες μετάφρασης που κυριάρχησαν στην Ελλάδα τη δεκαετία του 2010 κυριαρχούν τα αγγλικά (57%), ακολουθούν τα γαλλικά (13%) και τα γερμανικά και ισπανικά (6%), ενώ το μικρότερο ποσοστό καταλαμβάνουν τα σουηδικά και τα νορβηγικά (έρευνα Ανθής Βηδενμάιερ και Φωτεινής Πατεινάρη, Τμήμα Γερμανικής Φιλολογίας ΑΠΘ).

Σύμφωνα με δεδομένα που επίσης συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο ερευνητικού πρότζεκτ του Τμήματος Γερμανικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, οι μεταφρασμένοι συγγραφείς που κυριάρχησαν στη δεκαετία της κρίσης ήταν οι Ιψεν, Ντοστογιέφσκι, Ούγκο Πρατ, Μπρεχτ, Στρίντμπεργκ, Τσέχωφ, Λόρκα, Τολστόι, Κάφκα κ.ά., ενώ από τους σύγχρονους ξεχώρισαν οι εκπρόσωποι του αστυνομικού μυθιστορήματος Καμιλέρι, Χορστ και Λάκμπεργκ, ο Χαρούκι Μουρακάμι κ.ά. Η μετάφραση αντιπροσώπευε το 30%-40% των τίτλων, ενώ ενδιαφέρον είχε το εύρημα ότι οι βαλκανικές γλώσσες, αν και γειτονικές, δεν είχαν υψηλή εκπροσώπηση στην παραγωγή της περιόδου.