Ρουβίκωνας και Βαλτετσίου

Είναι πολλά πλέον τα σύνορα που υπάρχουν στην κοινωνία μας και, ενώ κάποια απ’ αυτά είναι δυσδιάκριτα, η παραβίασή τους μπορεί να έχει δραματικό αποτέλεσμα.

Η επίθεση στον Γ. Βαρουφάκη ενώ βρισκόταν σε εστιατόριο των Εξαρχείων δίνει σάρκα και οστά στη μεταφορά. Ο εκλεγμένος αρχηγός ενός κόμματος της Βουλής προπηλακίστηκε δημοσίως και υπέστη ξυλοδαρμό επειδή τόλμησε να διασχίσει τον «νοητό Ρουβίκωνα» για να γευματίσει στην οδό Βαλτετσίου. Παρόμοια επίθεση είχε δεχθεί στο ίδιο σημείο πριν από λίγα χρόνια, χωρίς, όμως, τότε να καταλήξει στο νοσοκομείο. Ισως ο κ. Βαρουφάκης πίστευε ότι το γεγονός ότι δεν «ψήφισε μνημόνιο» και ότι στην πολιτική της Νέας Δημοκρατίας και του ΣΥΡΙΖΑ αντιτάσσει δικές του ιδέες, θα αρκούσε για να του εξασφαλίσει «πάσο» σε όποιο άβατο «προοδευτισμού». Λάθος.

Το βίντεο που δείχνει νεαρούς να τον σπρώχνουν σαν να ήταν κρατούμενος παραστρατιωτικής οργάνωσης της Λατινικής Αμερικής λίγο πριν εξαφανιστεί, προκαλούν οργή και θλίψη. Η σωματική κακοποίηση του Βαρουφάκη και οι βρισιές που ακούγονται πολλαπλασιάζουν το κακό, όμως, η εικόνα ενός ανθρώπου να οδηγείται βίαια προς το σημείο ξυλοδαρμού του αρκεί για να καταλάβουμε ότι η κοινωνία μας κινδυνεύει να ξεπεράσει όρια πολιτισμού πλέον.

Οποιος και αν ήταν ο σκοπός αυτών που επιτέθηκαν στον Βαρουφάκη, δεν μπορούμε να τους αποκόψουμε από μια νοοτροπία και πρακτικές που αναπτύσσονται εδώ και πολλά χρόνια, όπου η βία των ζηλωτών ενός συγκεκριμένου «πολιτικού χώρου» δεν είναι μόνο ανεκτή σε ένα ευρύτερο κοινό, αλλά επικροτείται κιόλας από μερίδα του.

Το πρόβλημα του φανατισμού δεν πλήττει μόνο τις παρυφές της πολιτικής. Καλλιεργείται συνεχώς και συνειδητά στην κοινωνία. Από τους οπαδούς αθλητικών ομάδων έως τη θρησκεία, υπάρχει μια νοοτροπία ότι όσοι βρισκόμαστε στη σωστή πλευρά έχουμε όχι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωση να μισούμε όποιον κρίνουμε ότι είναι κατώτερος, ότι μας αδικεί, ότι απειλεί να μας στερήσει από νίκες, προνόμια, αίγλη κ.ά. Ετσι, πολλοί αποκτούμε μια οντότητα, μια ταυτότητα που πιστεύουμε ότι μας δίνει το δικαίωμα να καταδικάζουμε άλλους. Δεν αδικούμε κανέναν, με τις πράξεις μας επιβάλλουμε το δικό μας δίκιο, το μόνο που αποδεχόμαστε.

Ο διχασμός που αποτελεί το πλαίσιο της πολιτικής ενθαρρύνει ακραίες συμπεριφορές – όσο πιο φανατικοί, τόσο πιο πιστοί θεωρούμαστε. Οσοι «αντισυστημικοί» ζηλωτές τυγχάνει να λογοδοτήσουν δοξάζονται ως θύματα του συστήματος.

Ο,τι συμβεί που προκαλεί κλονισμό και οργή στην κοινωνία, όπως η τραγωδία στα Τέμπη, αξιοποιείται από τους ζηλωτές ως δικαίωση και δικαιολογία για τη δική τους συμπεριφορά. Σε αυτό το ζήτημα, αλλά και σε πολλά άλλα, όπως το όριο μεταξύ ανοχής και αναξιοκρατίας, μεταξύ τίτλων και ικανοτήτων, μεταξύ υπευθυνότητας και ασυδοσίας, η κοινωνία μας δεν έχει καταλάβει πόσο κοντά είναι ο κίνδυνος.

Οπως ο Βαρουφάκης στη Βαλτετσίου.