Προτεραιότητα η επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα

Eπιστροφή σε πρωτογενή πλεονάσματα από φέτος και διατήρησή τους εφεξής στο 1,5%-2% του ΑΕΠ εισηγείται ως πρώτη προτεραιότητα ο ΟΟΣΑ στην ειδική έκθεσή του για την Ελλάδα, που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα, στο πλαίσιο της επίσκεψης στην Αθήνα του γενικού του γραμματέα Ματίας Κόρμαν και της συνάντησής του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.

Η έκθεση, μάλιστα, αν και αναγνωρίζει τη συνεισφορά των μέτρων στήριξης στην ανάκαμψη της οικονομίας, σημειώνει ότι με τον τρόπο αυτό καθυστέρησε η επιστροφή στα πρωτογενή πλεονάσματα, κάτι που επιβραδύνει την επίτευξη του στόχου της επενδυτικής βαθμίδας. Αλλωστε και ο κ. Κόρμαν στην εισήγησή του στον πρωθυπουργό τόνισε ότι η πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η μείωση του δημοσίου χρέους, που προφανώς απαιτεί πρωτογενή πλεονάσματα.

Ως σημαντικό πρόβλημα η έκθεση αναδεικνύει τον πληθωρισμό, σημειώνοντας ότι είναι αποτέλεσμα όχι μόνο των ακριβών εισαγόμενων προϊόντων ενέργειας, αλλά και της έλλειψης ανταγωνισμού σε σημαντικές αγορές, καθώς και των πολλών μικρών –και άρα χαμηλής παραγωγικότητας– επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Ο κ. Κόρμαν αναγνώρισε ότι ο πληθωρισμός πρόσφατα έχει υποχωρήσει, αλλά σ’ αυτό συνέβαλε και η στήριξη των τιμών του ρεύματος από την κυβέρνηση. Στην έκθεση, πάντως, προβλέπεται υποχώρηση του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή στο 3,7% φέτος, από 5% που προβλέπει η κυβέρνηση και στο 2,3% το 2024.

Επίσης η έκθεση προβλέπει σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στο 1,1% φέτος και στο 1,8% το 2024, έναντι της κυβερνητικής πρόβλεψης για αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,8% φέτος.

Η ανάγκη ενίσχυσης των ιδιωτικών επενδύσεων αποτελεί επίσης βασική υπόδειξη του ΟΟΣΑ, καθώς παρά την πρόσφατη αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων, το ποσοστό τους βρίσκεται πολύ χαμηλά, κοντά στο 8% του ΑΕΠ, έναντι ποσοστών 10%-20% του ΑΕΠ σε πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες. «Η έλλειψη χρηματοδότησης, το υψηλό ποσοστό πολύ μικρών επιχειρήσεων και ο μειωμένος δυναμισμός είναι καθοριστικοί παράγοντες», υποστηρίζει η έκθεση.

Η επιστροφή των συλλογικών συμβάσεων είναι βασική πρόταση του Οργανισμού, καθώς θεωρεί ότι δεν είναι αρκετό να αυξάνεται μόνο ο κατώτατος μισθός. «Οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού είναι ένα δίχτυ ασφαλείας για τους εργαζομένους με ασθενή διαπραγματευτική δύναμη, αλλά έχουν καταστεί η βασική πηγή μισθολογικών προσαρμογών για πολλούς εργαζομένους που πληρώνονται πάνω από το κατώτατο όριο. Οι κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις για μισθούς και συνθήκες εργασίας θα υποστήριζαν καλύτερα τα εισοδήματα και την παραγωγικότητα», αναφέρει η έκθεση. Προτείνει να υποστηρίζονται οι κοινωνικοί εταίροι προκειμένου να εφαρμόζουν κλαδικές συμφωνίες στους χώρους εργασίας.

Στο δημοσιονομικό μέτωπο οι προτάσεις του αγγίζουν ευαίσθητα σημεία: μεταξύ άλλων, ζητεί να αποφευχθεί η περαιτέρω αύξηση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων και να προωθηθούν οι μεταθέσεις σε τομείς όπου υπάρχουν ελλείψεις.

Η έκθεση προβλέπει σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης στο 1,1% φέτος και στο 1,8% το 2024.

Ο ΟΟΣΑ επιστρέφει, βεβαίως, στο θέμα της διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και βάζει ένα στοπ σε περαιτέρω ελαφρύνσεις χωρίς περιορισμούς, λέγοντας ότι οι αλλαγές στο μέλλον πρέπει να επικεντρωθούν στη διατήρηση των εσόδων. Χαρακτηριστικά, τάσσεται υπέρ της αύξησης του φόρου επί των διανεμόμενων κερδών, που είναι πολύ χαμηλός στην Ελλάδα, όπως επισημαίνει, ώστε να μπορέσει να μειωθεί η επιβάρυνση των μεσαίων στρωμάτων, καθώς επίσης και στην κατάργηση των έκτακτων μειώσεων ΦΠΑ λόγω της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης.

Για τις τράπεζες σημειώνει ότι θα χρειαστεί να εξυγιανθούν περαιτέρω, προκειμένου να είναι σε θέση να χρηματοδοτήσουν την ανάκαμψη. Το κεφάλαιό τους, αν και πληροί τις τυπικές απαιτήσεις, σημειώνει η έκθεση, αποτελείται κατά 58% από αναβαλλόμενο φόρο.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει, εξάλλου, η έκθεση στην «πράσινη μετάβαση» της οικονομίας. Συστήνει αύξηση της τιμής των εκπομπών ρύπων, αύξηση των επενδύσεων σε δημόσια μεταφορικά μέσα, αυστηροποίηση των προδιαγραφών ενεργειακής επάρκειας των κτιρίων και εφαρμογή τους παντού έως το 2050 και υποχρεωτική ασφάλιση κτιρίων έναντι ακραίων καιρικών φαινομένων.

Για την αύξηση της απασχόλησης ο οργανισμός τονίζει την ανάγκη να προωθηθεί η συμμετοχή των γυναικών, μεταξύ άλλων ενθαρρύνοντας τους εργοδότες να υιοθετήσουν πιο ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας.

Επίσης, προτείνει την κατάργηση των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για νέες προσλήψεις, ως κίνητρο για την απασχόληση νέων με περιορισμένη εμπειρία.

Το αυξανόμενο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι ένα ακόμη πρόβλημα που επισημαίνει η έκθεση. Παρά την αύξηση των εξαγωγών, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών βρίσκεται στο 6,7% του ΑΕΠ το 2021, κυρίως εξαιτίας των υψηλότερων τιμών ενέργειας, που διεύρυναν το εμπορικό έλλειμμα στο 7,9% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών εκτιμάται στο 7% του ΑΕΠ το 2022, καθώς η αύξηση της αξίας των εισαγωγών υπερέβη αυτή των εξαγωγών.