Πώς μπορούν να ψηφίσουν οι Ελληνες του εξωτερικού – Βήμα βήμα η διαδικασία

Σε αυτές τις εθνικές εκλογές, όταν πραγματοποιηθούν, θα μπορέσουν να ψηφίσουν για πρώτη φορά από τον τόπο διαμονής τους οι Ελληνες που ζουν στο εξωτερικό.

Η διαδικασία εγγραφής στους σχετικούς εκλογικούς καταλόγους είναι σχετικά απλή, αφορά ωστόσο έναν περιορισμένο αριθμό Ελλήνων του εξωτερικού και όχι το σύνολο των αποδήμων, εξαιτίας των κριτηρίων που έχουν τεθεί τόσο από τη νομοθεσία όσο και από τις αποφάσεις εφαρμογής της. Οπως ορίζει ο νόμος (4648/2019) που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2019, δικαίωμα εγγραφής στους εκλογικούς καταλόγους έχουν οι εκλογείς που τα τελευταία 35 χρόνια έχουν ζήσει για τουλάχιστον δύο χρόνια στην Ελλάδα και έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση Ε1 ή Ε2 ή Ε3 ή Ε9 και των δύο προηγούμενων ετών, ακόμη κι αν η δήλωση είναι μηδενική. Προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι κάποιος έχει ζήσει στην Ελλάδα για δύο χρόνια την τελευταία 35ετία απαιτούνται συγκεκριμένα δημόσια έγγραφα ως αποδεικτικά:

• Βεβαίωση φοίτησης από σχολείο πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, μεταδευτεροβάθμιας, τεχνικής ή επαγγελματικής εκπαίδευσης ή από ίδρυμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

• Βεβαίωση καταβολής ασφαλιστικών εισφορών (ένσημα) της ημεδαπής.

• Βεβαίωση εκπλήρωσης της στρατιωτικής θητείας για όσο διάστημα διαρκεί αυτή.

Ωστόσο οι Ελληνες και οι Ελληνίδες που ζουν ή σπουδάζουν στο εξωτερικό και είναι κάτω των 30 ετών μπορούν να εγγραφούν στους σχετικούς εκλογικούς καταλόγους χωρίς να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση, εφόσον όμως έχει υποβάλει συγγενής α΄ βαθμού κατά το τρέχον ή το προηγούμενο φορολογικό έτος.

Για να μπορέσει να εγγραφεί ο εκλογέας θα πρέπει να εισέλθει στην εφαρμογή «apodimoi.gov.gr».

Η νομοθεσία ορίζει ότι οι εκλογικοί κατάλογοι για τους Ελληνες του εξωτερικού «κλείνουν» δώδεκα ημέρες πριν από την ημέρα προκήρυξης των εκλογών.

Είναι σημαντικό όσοι επιθυμούν να εγγραφούν να γνωρίζουν ότι πρέπει να το κάνουν άμεσα. Η νομοθεσία ορίζει ότι οι εκλογικοί κατάλογοι για τους Ελληνες του εξωτερικού κλείνουν δώδεκα ημέρες πριν από την ημέρα προκήρυξης των εκλογών. Δεδομένου ότι η προκήρυξη των εκλογών μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή, είναι καλό η διαδικασία να έχει ολοκληρωθεί.

Για να μπορέσει ο εκλογέας να χρησιμοποιήσει την εφαρμογή θα πρέπει πρώτα να εγγραφεί ως χρήστης και να συμπληρώσει τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω του οποίου θα λάβει την απάντηση για την αίτηση που θα καταθέσει.

Επιλέγοντας «εγγραφή» ο χρήστης βρίσκεται πλέον στο περιβάλλον της ΑΑΔΕ και θα πρέπει να συμπληρώσει τους κωδικούς του για να συνδεθεί μέσω Taxinet, στη συνέχεια να δώσει την έγκρισή του ώστε η εφαρμογή να αποκτήσει πρόσβαση στα στοιχεία του (όπως συμβαίνει σε όλες τις εφαρμογές του gov.gr) του μητρώου του. Αυτόματα συμπληρώνονται τα στοιχεία του χρήστη τα οποία παρέχονται από την ΑΑΔΕ.

Ο χρήστης θα πρέπει στη συνέχεια να επιβεβαιώσει τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει καταχωρίσει, ενεργοποιώντας τον σύνδεσμο που υπάρχει σε μήνυμα που θα του αποσταλεί. Η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για κάθε χρήστη πρέπει να είναι μοναδική για τη συγκεκριμένη εφαρμογή, να μη χρησιμοποιηθεί δηλαδή από δύο άτομα.

Οταν ο χρήστης βρεθεί στην κεντρική σελίδα εφαρμογής, αριστερά στην μπάρα στο επάνω μέρος εμφανίζεται εικονίδιο, το οποίο με ένα κλικ εμφανίζει τις διαθέσιμες λειτουργίες. Με χρήση του κουμπιού «Νέα Αίτηση», ο χρήστης μπορεί να ξεκινήσει τη δημιουργία μιας νέας αίτησης. Ο χρήστης θα πρέπει να πατήσει το κουμπί «Αναζήτηση στον βασικό κατάλογο» που βρίσκεται πάνω δεξιά της οθόνης, ώστε να αναζητήσει τα στοιχεία του στον βασικό εκλογικό κατάλογο (στα πρότυπα του «Μάθε πού ψηφίζεις»). Η εύρεση της προσωπικής του εγγραφής και η επιλογή της από τον βασικό εκλογικό κατάλογο, είναι προϋπόθεση για την καταχώριση και υποβολή της αίτησης εγγραφής. Ενδέχεται να βρεθούν δύο εγγραφές, οπότε ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει τη σωστή. Αν δεν βρεθούν εγγραφές δεν μπορεί να προχωρήσει στην υποβολή της αίτησης.

Τα άτομα κάτω των 30 ετών θα πρέπει να κάνουν την αίτηση επιλέγοντας την ένδειξη εξαρτώμενο μέλος και να συμπληρώσουν και το ΑΦΜ του κύριου φορολογουμένου. Στη συνέχεια ο χρήστης συμπληρώνει τα στοιχεία επικοινωνίας του και τη διεύθυνση κατοικίας και μετά τη χώρα και την πόλη όπου επιθυμεί να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα. Παράλληλα θα πρέπει να επισυνάψει τα δικαιολογητικά που απαιτούνται ηλεκτρονικά ή να εξουσιοδοτήσει το ΥΠΕΣ να τα αναζητήσει αυτεπαγγέλτως.

3.893 οι εγκεκριμένες αιτήσεις μέχρι στιγμής

Λίγους μήνες(;) πριν από τις εθνικές εκλογές, ελάχιστοι Ελληνες που εργάζονται και κατοικούν στο εξωτερικό έχουν εγγραφεί στην πλατφόρμα για να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους, αξιοποιώντας τη δυνατότητα –που δόθηκε για πρώτη φορά– συμμετοχής στις εκλογές εξ αποστάσεως. Μόλις 3.893 αιτήσεις είχαν εγκριθεί μέχρι και χθες, ενώ εκκρεμούσε η εξέταση περίπου 400 ακόμη. Το σύνολο των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί είναι 5.165 και υπολογίζεται ότι περίπου 800 έχουν απορριφθεί. 

Αν και ο ακριβής αριθμός των Ελλήνων που διαμένουν στο εξωτερικό είτε ως εργαζόμενοι είτε για σπουδές δεν είναι γνωστός (εκτιμήσεις αναφέρουν ότι πρόκειται για πάνω από μισό εκατομμύριο), ωστόσο η ανταπόκριση είναι εξαιρετικά χαμηλή. Πηγές του υπουργείου Εσωτερικών αναφέρουν ότι έπαιξε ρόλο το γεγονός ότι η καμπάνια ενημέρωσης «έτρεξε» σε ουδέτερο χρόνο και όχι κοντά στην ημερομηνία διεξαγωγής των εκλογών. 

Πηγές της ομογένειας αναφέρουν ότι δεν έχει γίνει καμία ενημέρωση, ενώ ακόμη και αν κάποιοι το άκουσαν σκέφτηκαν ότι θα είναι πολύ δύσκολο, «αφού κανείς δεν μπήκε στον κόπο να τους πει πώς γίνεται». Ελληνες του εξωτερικού, πάντως, που δοκίμασαν την τύχη τους με την εφαρμογή ανέφεραν στην «Κ» ότι «είναι εξαιρετικά δυσλειτουργική». 

«Υπάρχει ένα μάνιουαλ με οδηγίες 70 σελίδων. Αν χρειάζεται να διαβάσεις τόσο πολύ, άσ’ το καλύτερα», τονίζει ο Δ.Π. που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. «Αλλωστε, δεν ξέρω και τι να ψηφίσω», συμπληρώνει. Ο Ντίνος Κωνσταντίνου, νέος γενικός πρόξενος στη Νέα Υόρκη, εξηγεί ότι οι Ελληνες που έχει συναντήσει σε διάφορες εκδηλώσεις, «άνθρωποι που ήρθαν την τελευταία δεκαετία, επιστήμονες και επιχειρηματίες με τους οποίους έχω συνομιλήσει δεν δείχνουν ενδιαφέρον, δεν θέλουν να ψηφίσουν». 

Ο κ. Κωνσταντίνου επισημαίνει ότι η διαδικασία φαντάζει δύσκολη «και για πολλούς ίσως και να είναι. Για παράδειγμα, εγώ πρέπει να επισυνάψω το πτυχίο μου που δεν το έχω μαζί μου». Η αναζήτηση εγγράφων για να αποδείξεις ότι έχεις μείνει στην Ελλάδα είναι δύσκολη πρόκληση. Ποιος, για παράδειγμα, έχει φύγει στο εξωτερικό για δουλειά και κουβαλάει το απολυτήριο λυκείου μαζί του; 

«Ζητείται να αποδείξεις ότι έχεις μείνει δύο χρόνια στην Ελλάδα την τελευταία 35ετία. Εννοείται ότι αυτή την προϋπόθεση δεν την πληρούν πολλοί Ελληνοαμερικανοί», τονίζει ο κ. Κωνσταντίνου. Πάντως το προξενείο στη Νέα Υόρκη τον Φεβρουάριο σχεδιάζει καμπάνια ενημέρωσης σε σχέση με τη δυνατότητα εγγραφής στην πλατφόρμα μέσω των κοινωνικών δικτύων, αλλά και διά ζώσης στις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται. Ο κ. Κωνσταντίνου επισημαίνει ότι παίζει ρόλο το πότε ακριβώς θα διεξαχθούν οι εκλογές. «Αν θα έχει κρύο, αν θα χρειαστεί κάποιος να διανύσει μεγάλη απόσταση. Ολα παίζουν ρόλο για την καθημερινότητα ανθρώπων που βρίσκονται μακριά από την Ελλάδα και ζουν μια διαφορετική πραγματικότητα».

Φοιτητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές και υποψήφιοι διδάκτορες, νέοι κάτω των 30 ετών θα μπορούσαν να εγγραφούν  χωρίς να χρειάζονται επιπλέον έγγραφα. Ομως ο μικρός αριθμός συμμετοχής δείχνει ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον. Πηγές του υπουργείου Εσωτερικών αναφέρουν ότι οι νέοι αναμένουν να προκηρυχθούν οι εκλογές ώστε να δουν αν θα τους βολεύει να έρθουν στην Ελλάδα. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι μετά την προκήρυξη των εκλογών δεν θα είναι δυνατή η εγγραφή στην πλατφόρμα.