Πόλεμος στην Ουκρανία: Μετά τα τανκς, η ώρα των μαχητικών;

Για την Ουκρανία, η μάχη για να εξασφαλίσει τα τανκς της Δύσης, κάτι το οποίο πέτυχε μετά τις χθεσινές ανακοινώσεις Βερολίνου και Ουάσιγκτον, ήταν μόνο η αρχή, τονίζει σε εκτενές δημοσίευμά του το Politico, υπογραμμίζοντας πλέον ότι το Κίεβο στρέφει την προσοχή του στο επόμενο βήμα: την αποστολή μαχητικών αεροσκαφών από τους δυτικούς συμμάχους. 

Μάλιστα, όπως αναφέρει, οι συζητήσεις προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη ξεκινήσει παρασκηνιακά, με την Ουκρανία να υποστηρίζεται και από κάποιες βαλτικές χώρες. 

«Το επόμενο, φυσιολογικό, βήμα είναι τα μαχητικά», αναφέρει χαρακτηριστικά διπλωμάτης από χώρα της βόρειας Ευρώπης. Όπως εκτιμά, πάντως, το Politico, το ντιμπέιτ για τα αεροσκάφη είναι πιθανό να αποτελέσει ακόμη πιο σύνθετο ζήτημα, συγκριτικά με τα άρματα μάχης. Στην Ευρώπη, αρκετοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες αναφέρουν ότι οι κυβερνήσεις τους, παρότι δεν αποκλείουν εκ των προτέρων μια τέτοια συζήτηση, υπολογίζουν πάντα ότι το ρίσκο μια κλιμάκωσης παραμένει υψηλό.  

Όπως τονίζεται, μάλιστα, στο δημοσίευμα, οι ΗΠΑ έχουν διαμηνύσει προς το Κίεβο ότι η συζήτηση για αποστολή μαχητικών «δεν βρίσκεται στο τραπέζι» στην παρούσα φάση, κατά τον ίδιο διπλωμάτη, ο οποίος, πάντως, αφήνει και ανοιχτό «παράθυρο»: «Υπάρχει μια κόκκινη γραμμή εκεί. Αλλά και το περασμένο καλοκαίρι η γραμμή είχε τεθεί στους HIMARS και μετακινήθηκε. Το ίδιο συνέβη και με τα τανκς». 

Στην ίδια κατεύθυνση, άλλος Ευρωπαίος διπλωμάτης υπογραμμίζει την ταχύτητα με την οποία κλιμακώνεται η εξοπλιστική κούρσα της Δύσης. «Η συζήτηση για μαχητικά δεν βρίσκεται στην ατζέντα τώρα… Αλλά μπορεί να ξεκινήσει, ακόμη και σε δύο – τρεις εβδομάδες». 

Τον επόμενο μήνα οι υπουργοί άμυνας των χωρών που συμπαρίστανται στην Οκρανία πρόκειται να έχουν μία ακόμη σύνοδο στην αμερικανική στρατιωτική βάση Ράμσταϊν στη νοτιοδυτική Γερμανία, όπου αναμένεται να κυριαρχήσουν τα θέματα αεροπλοΐας και αεροπορικής υποστήριξης.

Ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Γουόπκε Χούκστρα ανέφερε στο ολλανδικό κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα ότι το υπουργικό συμβούλιο της χώρας θα συζητήσει την παροχή αεροσκαφών F-16 σε περίπτωση σχετικού αιτήματος του Κιέβου. «Είμαστε ανοιχτόμυαλοι, δεν υπάρχουν ταμπού», ανέφερε.

Τον περασμένο μήνα ο Σλοβάκος ομόλογός του, Ράστισλαβ Κάτσερ είναι δηλώσει στο ουκρανικό πρακτορείο Interfax-Ukraine ότι η Μπρατισλάβα είναι «έτοιμη» να παραδώσει σοβιετικής εποχής αεροσκάφη MIG-29 στο Κίεβο, και ότι συνομιλούσε με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ και με τον Ουκρανός πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι σχετικά με το πώς θα γίνει αυτό.

Άλλοι ανώτατοι πολιτικοί είναι λιγότερο ορμητικοί. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς απέκλεισε την Τετάρτη την παράδοση πολεμικών αεροσκαφών, επικαλούμενος την ανάγκη να αποτραπεί περαιτέρω στρατιωτική κλιμάκωση. «Δεν πρόκειται να υπάρξει παράδοση πολεμικών αεροσκαφών στην Ουκρανία», διακήρυξε. «Αυτό έχει από πολύ νωρίς καταστεί σαφές, και από τον πρόεδρο των ΗΠΑ», πρόσθεσε.

Επομένως ορισμένοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι οι συζητήσεις του Φεβρουαρίου στο Ράμσταϊν θα εστιάσουν περισσότερο στη χάραξη μιας δευτερεύουσας στρατηγικής που θα αφορά στην περίπτωση που σε κάποια μελλοντική στιγμή τα πολεμικά αεροσκάφη θα απαιτηθούν επειγόντως, αντί για τη σύναψη κάποια συμφωνίας για παραδόσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας προβλέπουν η σύγκρουση να διαρκεί τρία έως πέντε έτη, ή και ακόμη περισσότερο, και υπάρχουν ανησυχίες ότι η Δύση βρίσκεται κοντά στο όριο του τι μπορεί να παρασχεθεί στο Κίεβο χωρίς να προκαλέσει κάποια ακραία αντίδραση από τη Μόσχα.

Shutterstock

«Σταθερή κλιμάκωση»

Στην αρχή του 2022, υπήρχε μια «άγραφη πολιτική» μεταξύ των δυτικών συμμάχων να μην προμηθεύσουν την Ουκρανία με ένα ολοκληρωμένο πακέτο όπλων, υπό φόβο ότι θα υπάρξει ανάλογη απάντηση από τη Ρωσία, δήλωσε ένα τρίτος διπλωμάτης από άλλη ευρωπαϊκή κυβέρνηση. 

Το σκεπτικό ήταν ότι η Δύση πρέπει σταδιακά να παράσχει υποστήριξη στην Ουκρανία, ενώ παράλληλα θα εξέτασε την ανταπόκριση της Ρωσίας σε κάθε βήμα. «Πολλές χώρες της Δύσης πιστεύουν ότι αν δίναμε στην Ουκρανία όλα τα όπλα που μας είχε ζητήσει για την πρώτη φάση του πολέμου, τότε θα υπήρχε μια ισχυρή αντίδραση από τη Ρωσία, ενδεχομένως και με πυρηνικά. Με αυτή τη διαδικασία, θα μπορούσε να πει κανείς ότι [ο Πούτιν] συνήθιζε σιγά-σιγά», είπε ο διπλωμάτης. 

Πράγματι, η δυτική υποστήριξη υπήρξε αργή, αλλά σταδιακά βελτιωνόταν: από τα αντι-τανκ Javelins και τα φορητά αντιαεροπορικά συστήματα όπως τα Stingers μέχρι τους HIMARS και τους πυραύλους εδάφους-αέρος Patriot, τα άρματα μάχης και τα τεθωρακισμένα οχήματα. Έτσι, η παράδοση αεροσκαφών είναι απλά θέμα χρόνου, προέβλεψε ο ίδιος διπλωμάτης.

Ο Βρετανός ΥΠΕΞ Τζέιμς Κλέβερλι συναντήθηκε με ανώτερους Αμερικανούς αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον την περασμένη εβδομάδα για να συζητήσει την περαιτέρω στρατιωτική στήριξη της Ουκρανίας, πέρα από τα τανκς. 

Σε μετέπειτα δηλώσεις του, ο Κλέβερλι αρνήθηκε να πει αν συζητήθηκε και η παροχή μαχητικών αεροσκαφών, βομβών διασποράς ή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς. «Δεν θα κάνω προβλέψεις για τη φύση της μελλοντικής στρατιωτικής υποστήριξης. Η υποστήριξής μας εξελίχθηκε όπως εξελίχθηκε και ο πόλεμος και οι ανάγκες των Ουκρανών», είπε. 

Βέβαια, ως νησιωτικό κράτος, η Βρετανία είναι πιο διστατική να στείλει αεροσκάφη στην Ουκρανία σε σχέση με τανκς και χερσαίο στρατιωτικό εξοπλισμό, σύμφωνα με Βρετανούς αξιωματούχουος. Υπάρχει, επίσης, ανησυχία ότι η υποστήριξη του κοινού σε τέτοια μέτρα θα μειωθεί αν υπάρξει περαιτέρω κλιμάκωση. Οι Ευρωπαίοι διπλωμάτες συμφωνούν ότι η Δύση θα θέλει πρώτα να εξαντλήσει όλες τις άλλες τις επιλογές για αεροπορική υποστήριξη, όπως τα drones και πιθανόν τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς. 

Η Ουάσιγκτον ενέκρινε επίσης πρόσφατα μια αποστολή μη κατευθυνόμενων ρουκετών Zuni – της εποχής του Ψυχρού Πολέμου – που θα μπορούσε να εκτοξεύσει ο ουκρανικός στρατός από τα σοβιετικά αεροπλάνα MiG που διαθέτει. Οι ίδιοι διπλωμάτες, όμως, αναφέρθηκαν και στις πρόσφατες αποφάσεις των ΗΠΑ ,προς επίρρωση του γεγονότος ότι η Ουάσιγκτον ετοιμάζεται να ανοίξει τη συζήτηση για τα αεροσκάφη. 

Τον Ιούλιο, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ενέκρινε 100 εκατομμύρια δολάρια για να εκπαιδευτούν Ουκρανοί πιλότοι να πετούν με αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη. Τον Οκτώβριο, η Ουκρανία ανακοίνωσε ότι δεκάδες πιλότοι της είχαν επιλεγεί για εκπαίδευση σε δυτικά μαχητικά αεροσκάφη. Τον Αύγουστο, ο υφυπουργός αμυντικής πολιτικής, δήλωσε ότι «δεν είναι αδιανόητο ότι στην πορεία δυτικά αεροσκάφη θα μπορούσαν να αποτελούν μέρος του μείγματος» των όπλων που παρέχονται στην Ουκρανία. 

Ο Γιούρι Σακ, σύμβουλος του Ουκρανού υπουργού Άμυνας Ολεξίι Ρεζνίκοφ, σημείωσε ότι η προτεραιότητα του Κιέβου, μετά τα τανκς, είναι η εξασφάλιση αεροσκαφών και ότι οι «δικαιολογίες» των συμμάχων μπορούν να ξεπεραστούν. Ο ίδιος δήλωσε βέβαιος ότι η Δύση έχει πλέον πειστεί για την ανάγκη να αυξάνει προσεκτικά, αλλά με συνέπεια τις στρατιωτικές της συνεισφορές. Πρόσθεσε ότι οι ουκρανικές αεροπορικές δυνάμεις θέλουν αμερικανικά αεροσκάφη F-16 και F-15, αλλά είναι ανοιχτές και σε άλλες προτάσεις. 

Η πλειοψηφία των F-15 και F-16 που ανήκουν στις ΗΠΑ αναπτύσσονται σε άλλες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του Ινδο-Ειρηνικού. «Υπάρχουν σχεδόν 50 χώρες που χρησιμοποιούν αυτή τη στιγμή F-15», Δεν πιστεύω ούτε στιγμή ότι η Ουκρανία δεν αξίζει μαχητικά αεροσκάφη», είπε ο Σακ.

«Εφιάλτης» τα logistics

Ωστόσο, η αποστολή αεροσκαφών θα ήταν μια σοβαρή υλικοτεχνική επιχείρηση για τους συμμάχους της Ουκρανίας.

Τα F-15 και τα F-16 απαιτούν μεγάλους διαδρόμους υψηλής ποιότητας, κάτι που στερείται η Ουκρανία. Οι ειδικοί λένε ότι θα ήταν εύκολο για τη Ρωσία να εντοπίσει οποιαδήποτε προσπάθεια να χτίσει επιχειρησιακές βάσεις και να τις πλήξει.

Τα αμερικανικά μαχητικά F-18 ή τα σουηδικής κατασκευής Gripen θα ήταν πιο κατάλληλα, είπε ο Τζάστιν Μπρονκ, ανώτερος ερευνητής για την αεροδυναμική στο βρετανικό think tank RUSI, καθώς μπορούν να απογειωθούν από μικρότερους διαδρόμους και απαιτούν λιγότερη συντήρηση. Αλλά αμφότερα είναι σε σχετική έλλειψη.

Ο Σουηδός υπουργός Άμυνας Πολ Γιόνσον δήλωσε στο Politico την Τετάρτη ότι η Σουηδία «δεν έχει άμεσα σχέδια να στείλει το Gripen στην Ουκρανία».

Άλλα μαχητικά αεροσκάφη, όπως τα γαλλικής κατασκευής Rafale, ενδέχεται να απαιτήσουν σημαντικό αριθμό Δυτικών στην Ουκρανία για να επισκευάζουν τα αεροσκάφη και να τα προετοιμάζουν για πτήσεις. Αυτοί οι άνθρωποι θα γίνονταν αυτόματα στόχοι ρωσικών επιθέσεων.

Ερωτηθείς όμως εάν η δωρεά αεροσκαφών θα συνιστούσε κλιμάκωση, Γάλλος κυβερνητικός αξιωματούχος επεσήμανε ότι η Ουκρανία έχει ήδη λάβει «υπερβίαια» όπλα από τη Δύση, όπως οβιδοβόλα Ceasar.

«Λέμε πως ό,τι στέλνουμε πρέπει να είναι για αμυντικούς σκοπούς – αλλά μόλις παραδοθεί ο εξοπλισμός, είναι στα χέρια των Ουκρανών», είπε ο αξιωματούχος. «Το επιχείρημα ότι θα χρειάζονταν αξιωματικοί του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία ήταν το ίδιο για τους Patriots. Αλλά παρά ταύτα θα τους στείλουμε».

Πηγή: Politico