Πληθωρισμός: Τα θετικά παραδείγματα της Ελβετίας και της Ιβηρικής

Ο πληθωρισμός στην Ελβετία υποχώρησε στο 2,9% τον Μάρτιο από 3,4% τον Φεβρουάριο, όπως ανακοίνωσε σήμερα η Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία, στη Βέρνη. Ο δομικός πληθωρισμός, ο οποίος εξαιρεί τα ευμετάβλητα εμπορεύματα όπως τα τρόφιμα, η ενέργεια και τα καύσιμα, υποχώρησε επίσης στο 2,2% τον Μάρτιο από 2,4% τον Φεβρουάριο. Αντίθετα, στην ευρωζώνη, ο δομικός πληθωρισμός επιταχύνθηκε σε επίπεδο ρεκόρ του 5,7% το Μάρτιο, τη στιγμή που οι τιμές καταναλωτή υποχώρησαν στο 6,9% από 8,5%.

Γιατί  τα καταφέρνουν οι Ελβετοί και ο πληθωρισμός εκεί είναι πολύ χαμηλότερος από ό,τι στην ευρωζώνη;

Υπάρχουν εύλογοι λόγοι για τη διαφορετική σοβαρότητα με την οποία ο πληθωρισμός πλήττει τις δύο νομισματικές ζώνες: Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η ισχύς του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ. Το ελβετικό φράγκο έδειξε επίσης πρόσφατα ότι είναι πιο εύρωστο έναντι του δολαρίου. Το γεγονός αυτό έχει συνέπειες για τις τιμές των εισαγωγών. Τα εισαγόμενα στην Ελβετία προϊόντα είναι φθηνότερα. «Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι μια σημαντική συνιστώσα τού πληθωρισμού» εξηγεί ο Στεφάν Μονιέ, ειδικός στην Lombard Odier Private Bank. «Ένα ισχυρό νόμισμα διατηρεί τις εισαγωγές όσο το δυνατόν φθηνότερες και περιορίζει τις τιμές καταναλωτή», προσθέτει.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι τα προστατευτικά μέτρα με τα οποία η Ελβετία προστατεύει τις δικές της αγορές. Σύμφωνα με ειδικούς, αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις τιμές των τροφίμων, οι οποίες αυξάνονται λιγότερο από ό,τι στην ευρωζώνη. Όπως λέει ο Στεφάν Μονιέ, τα προστατευτικά μέτρα έχουν αποσυνδέσει τις ελβετικές τιμές των τροφίμων από τις εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά.

Οι Ελβετοί αυξάνουν επίσης τις τιμές των εισαγόμενων αγροτικών  προϊόντων, προκειμένου να προστατεύσουν τους εγχώριους αγρότες σιτηρών, φρούτων και λαχανικών από τον ξένο ανταγωνισμό. «Αν η τιμή για τα αγαθά που παράγουμε αυξηθεί στην παγκόσμια αγορά, μειώνουμε τους δασμούς», λέει ο Αλεξάντερ Ράτκε, καθηγητής στο Οικονομικό Κέντρο Ερευνών του Πανεπιστημίου ETH της Ζυρίχης.

Διαφορετικά «καλάθια»

Οι διαφορετικές σταθμίσεις στα καλάθια αγορών μεταξύ της ευρωζώνης και της Ελβετίας, παίζουν επίσης ρόλο. Οι τιμές της ενέργειας, για παράδειγμα, έχουν χαμηλότερη στάθμιση στην Ελβετία, γεγονός που έχει άμεσο αντίκτυπο. Αλλά και οι διαφορές στην παραγωγή ενέργειας έχουν επίσης αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Η Ελβετία καλύπτει σχεδόν όλες τις ανάγκες της σε ηλεκτρική ενέργεια από υδροηλεκτρικά και πυρηνικά εργοστάσια. Αντίθετα, στις περισσότερες χώρες της ευρωζώνης, το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται με φυσικό αέριο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι τιμές του φυσικού αερίου που αυξήθηκαν σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία είχαν πολύ σαφέστερο αντίκτυπο στον πληθωρισμό στην ευρωζώνη.

Πορτογαλία και Ισπανία καταργούν τον ΦΠΑ σε δεκάδες είδη

Η περίπτωση της Ισπανίας είναι εμβληματική, με τον πληθωρισμό να μειώνεται ξαφνικά στο μισό στο 3,1% τον Μάρτιο. Πως όμως οι Ισπανοί κατάφεραν να συμπιέσουν τον πληθωρισμό, ο οποίος το περασμένο καλοκαίρι έφθανε το 10%; Κυρίως με κρατικές παρεμβάσεις στις τιμές τροφίμων, ενοικίων και ενέργειας, που αποτελούν τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις για τους καταναλωτές. Η ισπανική κυβέρνηση μηδένισε τον ΦΠΑ σε βασικά τρόφιμα ,όπως το ψωμί, το γάλα, το τυρί, τα φρούτα, τα λαχανικά ή τα δημητριακά, σε μια προσπάθεια να ανακουφίσει τα νοικοκυριά που πλήττονται από την ακρίβεια. Ειδικότερα το πλαφόν στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ισπανία αποτέλεσε υπόδειγμα για την υπόλοιπη ΕΕ, η οποία συμφώνησε και εκείνη σε ένα ανώτατο όριο τιμής τον Δεκέμβριο. Η Ισπανία εισήγαγε το πλαφόν το περασμένο καλοκαίρι και ανήκει σήμερα στις χώρες της ΕΕ με τις χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.

Αλλά και στην Πορτογαλία, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα μηδενίσει τον ΦΠΑ σε 44 βασικά τρόφιμα. Η ελάφρυνση θα ισχύει αρχικά για έξι μήνες. Το μέτρο αυτό αποτελεί μέρος συμφωνίας που υπογράφηκε με παραγωγούς και λιανοπωλητές με στόχο τη σταθεροποίηση των τιμών το συντομότερο δυνατό. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται οικονομική ενίσχυση αγροτών και κτηνοτρόφων. Το πακέτο μέτρων θα κοστίσει στο κράτος περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ, δήλωσε ο πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα.