«Oι λέξεις έχουν μια δική τους ύπαρξη»

«Εχοντας πολύ νωρίς ανακαλύψει ότι ο λόγος είναι το εργαλείο και η ερωμένη της σκέψης, ο Ελληνας πάντα προσπαθεί να ακονίσει αυτό το όργανο και είναι πιστός σε αυτήν την ερωμένη της ψυχής του. Αρκετός για να γεμίσει τους πνεύμονές του, ο αέρας που αναπνέει ο Ελληνας πρέπει να είναι θορυβώδης. Η σιωπή τον πνίγει. Η χρήση των λέξεων δεν είναι απλώς χρηστική. Ο σκοπός του λόγου είναι περισσότερο το παιδί των λέξεων παρά ο πατέρας τους. Οι λέξεις αντιμετωπίζονται σαν να έχουν μια δική τους ύπαρξη. Περιστασιακά μπορεί να κληθούν να εξυπηρετήσουν κάποιον άμεσο πρακτικό σκοπό. Ομως, γενικά, ο σκοπός πηγάζει από την προβολή των λέξεων και σπάνια είναι η πρωταρχική αιτία του λόγου. Ακόμη και στο πιο σοβαρό επιχείρημα, η πειθώ δεν είναι το κύριο αντικείμενο. Για έναν Ελληνα, το επιχείρημα δεν αφορά στη διασταύρωση ριπών αλλά στην ανέγερση παράλληλων κιόνων. Κάθε κόμμα χτίζει τη δική του στήλη. Τα επιχειρήματα συσσωρεύονται το ένα πάνω στο άλλο, σαν τούβλα. Οι δύο αντίθετες στήλες υψώνονται δίπλα δίπλα, η καθεμία εντελώς ανεξάρτητη, αδιαφορώντας για την άλλη. Το ζητούμενο είναι να χτίσεις πιο ψηλά και πιο γρήγορα από τον αντίπαλό σου, να τον συγκλονίσεις με το θράσος σου, να καταπλήξεις τους θεατές. Αυτός που έχει τελειώσει πρώτος τη στήλη του και τη στεφανώνει με ανθισμένο κιονόκρανο θεωρείται νικητής».

Κάπως έτσι ο γεννημένος στην Αίγυπτο συγγραφέας Κ. Π. Ροδοκανάκης περιγράφει το 1955, σε άρθρο του στο περιοδικό Atlantic με τίτλο «Αιώνια Αθήνα: μια σύγχρονη ζώνη που ζει ακόμη στο παρελθόν», την κουλτούρα διαλόγου των σύγχρονων Ελλήνων, ή μάλλον την έλλειψη αυτής. Εβδομήντα χρόνια αργότερα και ενόψει εκλογών, το άρθρο διαβάζεται σαν σημερινό. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη σφοδρή προεκλογική σύγκρουση μεταξύ των δύο μεγαλύτερων κομμάτων έγινε με αφορμή… το ντιμπέιτ. Συνήθως οι όροι διενέργειας πολιτικών τηλεμαχιών είναι ζήτημα διαπραγμάτευσης μεταξύ επιτελείων και όχι δημόσιας αντιπαράθεσης ανάμεσα στα κόμματα. Σε αυτό το κλίμα είναι δύσκολο κανείς να φανταστεί ότι θα προκύψει κυβέρνηση από την πρώτη Κυριακή, αφού ήδη οι δύο πλευρές άρχισαν να χτίζουν τις παράλληλες στήλες τους, όπως τις περιγράφει ο Ροδοκανάκης. Οταν ακόμη και ο τρόπος που θα πραγματοποιηθεί η συζήτηση γίνεται αντικείμενο προεκλογικής εκμετάλλευσης, πώς είναι δυνατόν να υπάρξει συνεννόηση ανάμεσα σε πολιτικούς αντιπάλους για προγραμματικές αρχές και συμμαχικές κυβερνήσεις;