Οι κομπάρσοι των Αθηνών

Ο Απόλλων και το Αττικόν κουφάρια (φωτ.) όπως και η Στοά του Βιβλίου. Η πλατεία Κολωνακίου θρηνεί για τις παλιές της δόξες. Η Ομόνοια και το Σύνταγμα ενισχύουν περισσότερο τη βαλκανική ταυτότητα παρά την ευρωπαϊκή. Ας μείνουμε λοιπόν στον Παρθενώνα να τον θωρούμε... Φωτ. INTIME NEWS / ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΑΜΠΟΥΚΟΣ

Πολλά ελέχθησαν μετά την πρόσφατη ανακοίνωση των σχεδίων για αλλαγή χρήσης των χώρων που στεγάζουν τους ιστορικούς κινηματογράφους Ιντεάλ και Αστορ. Ενας λόγος που φέρεται ως πιο πιθανός για το λουκέτο, είναι πως οι κινηματογραφικές αίθουσες δεν είναι επικερδείς καθώς πολλοί μένουν σπίτι βλέποντας ταινίες από ψηφιακές πλατφόρμες. Iσως.

Αλλά δεν είναι μόνο τα κτίρια που συνιστούν το πολιτισμικό κεφάλαιο μιας πόλης, όπως αυτό βιώνεται από τους κατοίκους της και κατόπιν υποδηλώνεται στους επισκέπτες της. Ο Aρης Σαπουνάκης, αρχιτέκτων πολεοδόμος, καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στη μελέτη του «Ταυτότητα των πόλεων και πολιτιστική ανάπτυξη» παρατηρεί ότι «το στοιχείο “πολιτισμός” εισάγεται στην ταυτότητα του τόπου από τη σημερινή αλλά και τις παλαιότερες ανθρώπινες κοινωνίες που έδρασαν εκεί, τις μορφές που δημιούργησαν και δημιουργούν, οργανωμένα ή άτυπα, και τη σχέση τους με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, όπως αυτά γίνονται αντιληπτά από τους κατοίκους και επισκέπτες.

Η πολιτιστική ταυτότητα ενός τόπου μπορεί να έχει χαρακτήρα υλικό –κτίσματα, αντικείμενα ακόμη και πολιτιστικό τοπίο–, ή άυλο, όπως για παράδειγμα ήθη και έθιμα, παραδόσεις κ.λπ. Σημείωση: Η ταυτότητα ενός τόπου συντίθεται από το συνολικό ανθρωπογενές περιβάλλον και όχι μόνο από τα εμβληματικά κτίσματά του».

Από τι συντίθεται λοιπόν η σύγχρονη ταυτότητα της Αθήνας; Ποιο το στίγμα της που μπορεί να κινήσει το ενδιαφέρον των –συνεχώς ανανεούμενων– κατοίκων του λεκανοπεδίου και των επισκεπτών της, να τη διερευνήσουν;

Τα πολιτιστικά δρώμενα κινητοποιούν μόνο τη μερίδα των φιλότεχνων, οι οποίοι ακολουθούν τις διάφορες τάσεις της κάθε εποχής, από το Μέγαρο Μουσικής, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και το Iδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Oμως φέρουν κυρίως καλλιτεχνικό στίγμα. Ετσι δεν μπορούν να παραγάγουν την ύλη που θα κινητοποιήσει τους Αθηναίους στο απαραίτητο «μαζί» για να δημιουργηθεί ένα νέο πολιτισμικό ήθος, τροφοδοτώντας το σύγχρονο πολιτικό (όλα είναι πολιτική, εξάλλου) και κοινωνικό γίγνεσθαι της πρωτεύουσας. Μήπως υπάρχει ένα πάρκο που μπορεί να προσελκύσει τους Αθηναίους τα Σαββατοκύριακα; Οι ανοιχτές πλατείες του κέντρου της Αθήνας εμφανίζονται περίκλειστες, ξένες στη συνείδηση των πολλών και υποβαθμισμένες στα όρια του γκέτο.

Επίσης, το στίγμα της διασκέδασης στην Αθήνα, καθώς περιφέρεται ανάλογα με τις εμπορικές τάσεις της μόδας, είναι ουσιαστικά ανύπαρκτο. Η πόλη ζει άτσαλα, άσχημα δομημένη, χωρίς δράσεις αναφοράς για τους κατοίκους της – μία βιβλιοθήκη, ένα δημοτικό θέατρο.

Οσο για τα κτίρια, αλήθεια σε ποιο μπορεί να αφήσει το βλέμμα του ο Αθηναίος και να νιώσει πως πρόκειται για ένα τοπόσημο της δικής του ιστορίας στην πόλη που κατοικεί; Ο Απόλλων και το Αττικόν κουφάρια όπως και η Στοά του Βιβλίου. Το Ιντεάλ και το Αστορ απέρχονται, το Ζόναρς ελιτίστικο. Η πλατεία Κολωνακίου θρηνεί για τις παλιές της δόξες. Η Ομόνοια και το Σύνταγμα ενισχύουν περισσότερο τη βαλκανική ταυτότητα παρά την ευρωπαϊκή.

Ας μείνουμε λοιπόν στον Παρθενώνα να τον θωρούμε, ελπίζοντας πως κάποια στιγμή μια γενιά, συγκινημένη από την Αθήνα, θα γράψει ένα νεότερο, συλλογικό, σύγχρονο αφήγημα για την πρωτεύουσα της Ελλάδας.