Οι κινητήριες δυνάμεις των ελληνικών εξαγωγών: Το πρωταγωνιστικό δίπολο της ανόδου

Τους κινητήριους μοχλούς των ελληνικών εξαγωγών αλλά και τις προοπτικές για το 2023 αναδεικνύει η Διεύθυνση Οικονομικής Ανάλυσης της ΕΤΕ στο πλαίσιο της σειράς μελετών «Τάσεις του Επιχειρείν».

Η ανάλυση της Εθνικής Τράπεζας εστιάζει ειδικότερα «στο πρωταγωνιστικό δίπολο της ανόδου» που είναι η συγκυριακή εκτόξευση του «παραδοσιακού» ελαιόλαδου και ο κομβικός ρόλος της «πράσινης» τεχνολογίας. Βασικό συμπέρασμα της ανάλυσης είναι ότι, παρά την επιβράδυνση του τελευταίου τριμήνου και το μειωμένο εύρος της βάσης ανόδου, η σταθερά ισχυρή επίδοση των εξαγωγών υψηλής τεχνολογίας θέτει στέρεες βάσεις για περαιτέρω κέρδη στις διεθνείς αγορές την επόμενη τριετία.

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται στην ανάλυσε το 2022 έκλεισε θετικά για τις εξαγωγές αγαθών (εκτός πετρελαίου), επιτυγχάνοντας άνοδο της τάξης του 21% σε ονομαστικούς όρους. Ακόμα πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι, βάσει των εκτιμήσεων των αναλυτών της ΕΤΕ για τους αποπληθωριστές κλάδων, η αύξηση των εξαγωγών σε πραγματικούς όρους άγγιξε το 6%, ήταν δηλαδή σχεδόν 2 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερη του μέσου όρου δεκαετίας.

Η εικόνα του τελευταίου τριμήνου

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την εικόνα του τελευταίου τριμήνου, επιβεβαιώνεται η συνέχιση της ανοδικής τάσης, αν και με ασθενέστερη δυναμική (+4,4% σε αποπληθωρισμένους όρους έναντι +5,7% το προηγούμενο ενιάμηνο). Παράλληλα, κατά τους τελευταίους μήνες παρατηρείται περιορισμός του εύρους της βάσης ανόδου των εξαγωγών, τόσο σε όρους (i) κλάδων (καθώς μηχανήματα, φάρμακα και τρόφιμα κάλυψαν σχεδόν το σύνολο της ανόδου), όσο και (ii) προορισμών (με τη Δυτική Ευρώπη να καλύπτει το 80% της ανόδου, έναντι ½ το προηγούμενο ενιάμηνο).

Τα προϊόντα που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο

Παρά την εμφάνιση αυτών των σημείων ήπιας επιβράδυνσης της δυναμικής, οι Έλληνες εξαγωγείς διατηρούν το μερίδιο τους έναντι των Ευρωπαίων ανταγωνιστών τους. Συγκεκριμένα, ενώ οι περισσότεροι κλάδοι διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τα κεκτημένα τους, τους προβολείς τραβούν δύο προϊόντα που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο κατά το τελευταίο τρίμηνο και κερδίζουν συνεχώς μερίδια στις διεθνείς αγορές.

Tο «παραδοσιακό» ελαιόλαδο (+157% σε αποπληθωρισμένους όρους, έναντι -5% στα λοιπά τρόφιμα) σκαρφάλωσε στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας 6ετίας, διπλασιάζοντας το μερίδιό του στις ευρωπαϊκές εξαγωγές. Σε αυτό συντέλεσε η ευνοϊκή διεθνής συγκυρία, καθώς η αυξημένη ελληνική παραγωγή (+51% ετησίως) συνδυάστηκε με υψηλή διεθνή ζήτηση λόγω ξηρασίας και μειωμένης παραγωγής σε ανταγωνιστικές Μεσογειακές χώρες (-48% στην Ισπανία). Σημειώνεται ωστόσο, ότι το ελληνικό ελαιόλαδο συνεχίζει να χάνει σημαντική υπεραξία της τάξης των €1,3 ανά κιλό (αντιστοιχώντας σε €0,2 δις ετησίως) από το χαμηλό βαθμό τυποποίησης (με άνω των 2/3 να εξάγονται σε χύμα μορφή).

Τα «έντασης τεχνολογίας» μηχανήματα (+17% σε αποπληθωρισμένους όρους) δέχονται ισχυρή ώθηση από τον «πράσινο» ηλεκτρολογικό εξοπλισμό (όπως LED και ηλεκτρικοί μετρητές), με τις ελληνικές εξαγωγές να ξεχωρίζουν σε μεγάλο εύρος προορισμών (από Βαλκάνια μέχρι Βόρεια Αμερική). Σημειώνουμε ότι σημαντικό τμήμα αυτών παράγονται στην Ελλάδα, ενώ το υπόλοιπο προωθείται στις γειτονικές μας χώρες από ελληνικές εταιρείες που λειτουργούν ως αποκλειστικοί αντιπρόσωποι πολυεθνικών – ανάγοντας έτσι την Ελλάδα σε ρόλο περιφερειακού κέντρου, προωθώντας παράλληλα τη μεταφορά τεχνογνωσίας και ισχυροποιώντας τα εμπορικά δίκτυα στην περιοχή.

Οι εκτιμήσεις για το 2023

Συνεκτιμώντας τις συγκρατημένες προσδοκίες εξαγωγικών παραγγελιών και τη συνεχιζόμενη (αν και χαμηλότερης έντασης) αβεβαιότητα σε βασικές αγορές της Ευρώπης, οι ελληνικές εξαγωγές το 2023 αναμένεται να συνεχίσουν να κινούνται σε ήπια ανοδικούς ρυθμούς. Βάσει πρόδρομων δεικτών, οι αναλυτές της ΕΤΕ εκτιμούν ότι ως βασική κινητήριος δύναμη θα παραμείνουν οι εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας, οι οποίες κινούνται με υψηλότερους ρυθμούς σταθερά κατά την τελευταία 6ετια σε σχέση με τις λοιπές ελληνικές εξαγωγές (με την απόκλιση να είναι της τάξης των 6-7 ποσοστιαίων μονάδων).

Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την ενίσχυση επενδύσεων R&D, αυξάνει την πιθανότητα σύγκλισης στο θετικό σενάριο για μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη εξαγωγών της τάξης του 8% ετησίως (έναντι 5% στο βασικό μας σενάριο). Παράλληλα, όπως επισημαίνεται στην ανάλυση, η ενισχυμένη παρουσία του cluster προϊόντων υψηλής τεχνολογίας μπορεί να ευνοήσει ευρύτερα την ανάπτυξη και εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας.