Οι Έλληνες των Όσκαρ

Είτε ανήκεις στην ευγενή κατηγορία των σινεφίλ είτε όχι, θα έχεις πλέον καταλάβει ότι διανύουμε την λατρεμένη προ-οσκαρική περίοδο που είναι γεμάτη με στοιχήματα για τους πιθανούς νικητές και συζητήσεις επί συζητήσεων για όλες τις ταινίες που διεκδικούν από ένα χρυσό αγαλματίδιο για διάφορες κατηγορίες. Φέτος η 95η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ θα διεξαχθεί στις 12 Μαρτίου κι όλα τα βλέμματα τόσο του κοινού όσο και των κριτικών θα είναι στραμμένα στους συμμετέχοντες διεκδικητές, από τους οποίους δυστυχώς απουσιάζει κάποιος/α Έλληνας/ίδα. Η Ακαδημία δεν μας προτίμησε φέτος για αυτό βρήκαμε αφορμή να θυμηθούμε όλους τους Έλληνες και τις Ελληνίδες που σήκωσαν το πολυπόθητο αγαλματάκι ή έφτασαν μια ανάσα πριν το κάνουν.

Οι Νικητές

Κατίνα Παξινού

Η μεγάλη κυρία του ελληνικού θεάτρου, κέρδισε τον Απρίλιο του 1944 –κι ενώ βρισκόμασταν εν καιρώ γερμανικής κατοχής την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου- το Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία του Σαμ Γουντ, «Για Ποιον χτυπά η καμπάνα». Το επίτευγμα της Παξινού γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακό καθώς δεν έγινε μόνο η πρώτη Ελληνίδα που κράτησε στα χέρια της το Όσκαρ αλλά και η πρώτη μη Αμερικανίδα που τιμήθηκε με το βραβείο της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου.

Μάνος Χατζιδάκις

Ο σπουδαίος Χατζιδάκις είχε κερδίσει το 1961 το Όσκαρ καλύτερου τραγουδιού για «Τα παιδιά του Πειραιά» που έντυσαν μουσικά την ταινία «Ποτέ την Κυριακή» του Ζυλ Ντασέν. «Μπορεί ένα απλό τραγούδι να μου έφερε το Όσκαρ. Οι φιλοδοξίες μου όμως και οι υποχρεώσεις μου δεν σταματούν σε αυτό. Για μένα δεν αποτελεί το στεφάνωμα μιας σταδιοδρομίας αλλά το αληθινό μου ξεκίνημα» είχε δηλώσει σχετικά ο Χατζιδάκις αναφερόμενος σε ένα από τα τραγούδια που σφράγισαν τη μουσική ιστορία της χώρας μας.

Βασίλης Φωτόπουλος

Ο σκηνογράφος Βασίλης Φωτόπουλος είχε κάνει υπερήφανη την Ελλάδα το 1965 όταν κέρδισε το Όσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης - σκηνικών για ασπρόμαυρη ταινία για τον «Αλέξη Ζορμπά» του Μιχάλη Κακογιάννη. Ο Βασίλης Φωτόπουλος έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία να τον συνοδεύει καθώς θα μπορούσε να είναι κάτοχος ενός ακόμη Όσκαρ Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης για τη δουλειά του στην ταινία «Αμέρικα, Αμέρικα» του Ελληνοαμερικανού Ελία Καζάν ο οποίος αφαίρεσε το όνομα του Φωτόπουλου από τους τίτλους της ταινίας. Ο Καζάν είχε δικαιολογήσει την απόφασή του λέγοντας πως: «δεν θα πίστευε κανείς ότι αυτά τα σκηνικά τα έφτιαξε ένα Ελληνόπουλο» με το Όσκαρ να καταλήγει στον συνεργάτη του Φωτόπουλου, Τζιν Κάλαχαν.

Βαγγέλης Παπαθανασίου

Το 1982, ο μουσικοσυνθέτης Βαγγέλης Παπαθανασίου, απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Μουσικής για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς». Έκτοτε το μουσικό θέμα της ταινίας έχει γίνει συνώνυμο των Ολυμπιακών Αγώνων, όντας ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά που δημιουργήθηκαν ποτέ. Οι «δρόμοι της φωτιάς» πρωταγωνίστησαν αντίστοιχες σε πολλές ταινίες και τηλεοπτικές σειρές άλλοτε εμψυχωτικά κι άλλοτε σατιρικά.

Κώστας Γαβράς

Στις 11 Απριλίου 1983, ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς –ο οποίος ζει μόνιμα στη Γαλλία- τιμήθηκε με το Όσκαρ προσαρμοσμένου σεναρίου για την ταινία του «Ο Αγνοούμενος» που βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Τόμας Χάουζερ κάνοντας περήφανη όλη τη χώρα, για το 5ο και τελευταίο χρονικά Όσκαρ που κατακτήθηκε ποτέ από έναν Έλληνα δημιουργό. Ο Γαβράς είχε και μια υποψηφιότητα για Όσκαρ Σκηνοθεσίας για το Ζ το 1969, με το βραβείο να καταλήγει τελικά στον George Cukor του My Fair Lady ΓιΤο Ζ ήταν υποψήφιο στην κατηγορία Διασκευασμένου Σεναρίου χωρίς ωστόσο να κερδίσει το πολυπόθητο αγαλματίδιο.

Οι υποψήφιοι

Μιχάλης Κακογιάννης

Ο σπουδαίος Ελληνοκύπριος σκηνοθέτης ήταν συχνός θαμώνας των τελετών απονομής Όσκαρς αφού είχε 2 υποψηφιότητες για το Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας με την «Ηλέκτρα» (1962) και την «Ιφιγένεια» (1977), ενώ με τον Ζορμπά το 1964 ήταν υποψήφιος σε τρεις κατηγορίες (καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας και σεναρίου). O Kακογιάννης δεν κατάφερε δυστυχώς να κερδίσει κάποιο Όσκαρ ωστόσο έκανε το κινηματογραφικό όνομα της χώρας μας γνωστό σε ιδιαίτερα χαλεπούς καιρούς.

Βασίλης Γεωργιάδης

Ο σκηνοθέτης Βασίλης Γεωργιάδης υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες δημιουργούς της γενιάς του με αποκορύφωμα της σπουδαίας καριέρας του τις δύο υποψηφιότητες που κέρδισε για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας, με τα «Κόκκινα φανάρια» το 1963 (έχασε από το «8½» του Φεντερίκο Φελίνι) και με το «Χώμα βάφτηκε κόκκινο» το 1965.

Μελίνα Μερκούρη

Η Μελίνα Μερκούρη κατάφερε να κερδίσει μια υποψηφιότητα για το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου χάρη στη συγκλονιστική της ερμηνεία στην ταινία του Ζιλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή» ωστόσο έχασε από την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, η οποία πρωταγωνιστούσε στο «Butterfield 8».

Γιώργος Λάνθιμος

Το enfant terrible του σύγχρονου ελληνικού σινεμά κέρδισε μια υποψηφιότητα καλύτερης ξένης ταινίας για τον Κυνόδοντα το 2010, ενώ το 2017 βρέθηκε υποψήφιος στην κατηγορία Διιασκευασμένου Σεναρίου μαζί με τον Ευθύμη Φιλίππου για την ταινία Αστακός. To 2019 για την ταινία του The Favorite η οποία συγκέντρωσε συνολικά 10 υποψηφιότητες (ανάμεσά τους και μια για τον Έλληνα Γιώργο Μαυροψαρίδη στην κατηγορία του Μοντάζ) με τον Γιώργο Λάνθιμο να είναι υποψήφιος στις κατηγορίες της Σκηνοθεσίας και της Καλύτερης Ταινίας.

Γιώργος Λαμπρινός και Δάφνη Μαντζιαράκη

Ο Γιώργος Λαμπρινός που μένει μόνιμα στο Παρίσι κέρδισε το 2021 μια υποψηφιότητα Όσκαρ για το μοντάζ που έκανε στην ταινία «The Father» του Florian Zeller, με πρωταγωνιστή τον Anthony Hopkins. Αντίστοιχα τo 2017 η Δάφνη Μαντζιαράκη ήταν υποψήφια στην κατηγορία Καλύτερο Ντοκιμαντέρ Μικρού Μήκους με το 4.1 Miles που έχει ως θέμα το προσφυγικό ζήτημα.