Ημέρες δόξας –ή ελλιπούς ενημέρωσης– φαίνεται ότι ζει ο μελετητικός κλάδος στη χώρα μας. Αυτό φανερώνει η απροθυμία των δεκάδων μελετητικών γραφείων που ασχολούνται με πολεοδομικές μελέτες να διεκδικήσουν έργο προϋπολογισμού μεγαλύτερου των 30 εκατ. ευρώ, στον οποίο προσήλθε… μόλις ένας ενδιαφερόμενος. Το έργο αφορά την καταγραφή του υπάρχοντος οδικού δικτύου της χώρας σε εκτός σχεδίου περιοχές, με στόχο την ιεράρχησή του – κάτι από το οποίο θα εξαρτηθεί μελλοντικά το δικαίωμα εκτός σχεδίου δόμησης.
Ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε τον Νοέμβριο του 2022 από το Τεχνικό Επιμελητήριο, το οποίο υποκαθιστά το υπουργείο Περιβάλλοντος στον ρόλο της αναθέτουσας αρχής για όλες τις μελέτες πολεοδομικού σχεδιασμού. Το έργο είχε αρχικό προϋπολογισμό 36,5 εκατ. ευρώ (η χρηματοδότηση προέρχεται από το Ταμείο Ανάκαμψης) και σύμφωνα με την προκήρυξή του αφορά την καταγραφή του υπάρχοντος οδικού δικτύου (ανά δημοτική ενότητα στο σύνολο της χώρας) στις εκτός σχεδίου περιοχές. Στόχος του έργου είναι «η ολοκλήρωση του χαρακτηρισμού, η ιεράρχησή του, η κύρωση του κοινόχρηστου δημοτικού οδικού δικτύου και η ένταξή του στον συνολικό πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας». Ωστόσο, παρά τον υψηλό (για μελετητικό έργο) προϋπολογισμό και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που αυτό παρουσιάζει, προσφορά κατέθεσε τελικά μόλις ένας ενδιαφερόμενος. Πρόκειται για την ένωση εταιρειών «Ερατοσθένης Α.Ε., Γεωανάλυση Α.Ε., Σαμαράς & Συνεργάτες Α.Ε., ΝΑΜΑ Α.Ε.», η οποία προσέφερε έκπτωση 3,1%. Ως αποτέλεσμα, στις 13 Απριλίου ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός εισηγήθηκε την κατακύρωση του έργου στον μοναδικό ενδιαφερόμενο (η σύμβαση δεν έχει ακόμη υπογραφεί).
Η έλλειψη ενδιαφέροντος, πάντως, δείχνει μάλλον ανεξήγητη, με δεδομένο ότι κάθε πολεοδομική μελέτη που έχει προκηρύξει τους τελευταίους μήνες το ΤΕΕ (πάντα για λογαριασμό του υπ. Περιβάλλοντος) συγκεντρώνει συνήθως 2-3 ενδιαφερομένους. Στο ίδιο «πακέτο» ωστόσο δεν έλειψαν και οι μελέτες τις οποίες διεκδίκησε μόλις ένας υποψήφιος ή δύο, με παραπλήσιες, πολύ χαμηλές εκπτώσεις. Για παράδειγμα, έναν μόνο διεκδικητή, ο οποίος προσέφερε έκπτωση κάτω του 5%, είχαν οι μελέτες Κεφαλονιάς, Νότιας Κέρκυρας, Βόρειας Κέρκυρας, Κορυδαλλού, Νίκαιας – Ρέντη, Μοσχάτου – Ταύρου.
Παράδοξα
Οι πρόσφατες προκηρύξεις πολεοδομικών μελετών από το Τεχνικό Επιμελητήριο έκρυβαν και άλλα παράδοξα, χαρακτηριστικά της αντίληψης του υπουργείου Περιβάλλοντος για τον πολεοδομικό σχεδιασμό. Για παράδειγμα, αποφασίστηκε να επανασχεδιαστούν με ειδικό πολεοδομικό σχέδιο (δηλαδή με πιο σύντομη διαδικασία) τα παραλιακά μέτωπα σε τρεις περιοχές: στην Ηπειρο, στη Χαλκιδική και στην Πιερία. Το υπουργείο δεν έχει ποτέ δημοσιοποιήσει τα κριτήρια και τις επιστημονικές μελέτες στις οποίες βασίζει τις επιλογές αυτές. Στέλεχος του υπουργείου, πάντως, είχε αναφέρει προ διετίας σε εκδήλωση του ΤΕΕ ότι οι παραλιακές περιοχές που θα μελετηθούν με ειδικά πολεοδομικά σχέδια είναι περιοχές είτε ιδιαίτερα επιβαρυμένες ή με αναπτυξιακή προοπτική. Με τον ίδιο τρόπο (με ειδικό πολεοδομικό σχέδιο) θα εκπονηθεί κοινή μελέτη για τον Δήμο Ερμιονίδας και τον Πόρο.
Να σημειωθεί ότι παρά την προκήρυξη, έως τώρα, πλήθους πολεοδομικών μελετών, οι συμβάσεις που έχουν υπογραφεί είναι ελάχιστες.