Ο καλός καιρός και η ενεργειακή ασφάλεια

Η Ευρώπη «γιορτάζει» τον πιο ζεστό Ιανουάριο όλων των εποχών και οι τιμές του φυσικού αερίου υποχωρούν στην αγορά Ttf του Άμστερνταμ στα προπολεμικά επίπεδα.

Η τιμή του φυσικού αερίου διαπραγματεύεται στα 65 ευρώ/MWh καταγράφοντας νέο χαμηλό 12μήνου. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης υποχωρούν έως και 11%. Η τελευταία φορά που είδαμε ξανά τις τιμές του φυσικού αερίου σε αυτά τα επίπεδα, ήταν τον Νοέμβριο του 2021.

Οι τιμές είχαν αρχίσει να υποχωρούν απότομα από τη δεύτερη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, μειώνοντας τους  φόβους για παρατεταμένη κρίση.

Επιπλέον, οι καιρικές συνθήκες στην ηπειρωτική Ευρώπη μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου αναμένεται να διευκολύνουν την παραγωγή αιολικής ενέργειας, η οποία, με τη σειρά της, θα μειώσει τη χρήση φυσικού αερίου.

Σε συνδυασμό με τις μεγάλες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου, υπάρχει αυξανόμενη πεποίθηση ότι η Γηραιά ήπειρος μπορεί να περάσει αλώβητη αυτόν τον χειμώνα.

Χάρη στον Βλαντίμιρ Πούτιν και στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο τομέας LNG για τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ποτέ καλύτερος.

Ο Πούτιν και το LNG

Χρησιμοποιώντας το φυσικό αέριο για να ασκήσει πίεση στις ευρωπαϊκές χώρες, ο Βλαντιμίρ Πούτιν πέτυχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα: να χάσει τους πρώτους πελάτες του και να κάνει ευτυχισμένες τις μεγάλες εταιρείες φυσικού αερίου των Ηνωμένων Πολιτειών που ειδικεύονται στις παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Ο αμερικανικός  κλάδος LNG κατάφερε να αποκομίσει τεράστια μερίδια αγοράς και να καταγράψει υψηλά έσοδα.

Κατά τους πρώτους 11 μήνες του 2022, οι παραδόσεις LNG στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 137% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021, σύμφωνα με στοιχεία της Kpler, που επικαλείται το πρακτορείο Reuters.

Σε όγκο, οι παραδόσεις LNG από τις Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να έχουν υπερβεί τα 55 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2022. Δηλαδή, δυόμισι φορές περισσότερα από τα επίπεδα του 2021 και πολύ πάνω από τα 15 δισεκατομμύρια m3 που είχε υποσχεθεί ο Τζο Μπάιντεν, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, στις 24 Φεβρουαρίου, και την επιβολή κυρώσεων

Πέρασε ο κίνδυνος;

Είναι πραγματικά πλέον εκτός κινδύνου η Γηραιά ήπειρος; «Ο θερμότερος καιρός και οι άνεμοι «έχουν αμβλύνει τις ανησυχίες για ελλείψεις εφοδιασμού και πιθανές διακοπές ρεύματος », εκτιμά η Inspired Energy Plc. «Εφόσον οι προβλέψεις δεν δείχνουν χειμερινό καιρό, είναι πιθανή και νέα μείωση των τιμών», δήλωσαν αναλυτές της εταιρείας Energi Danmark A/S.

Ωστόσο, η Ευρώπη δεν έχει βγει ακόμη από το δάσος. Οι κυβερνήσεις προτρέπουν τους πολίτες να συνεχίσουν να εξοικονομούν ενέργεια γιατί οι κίνδυνοι παραμένουν. Η αφύσικη ζέστη του φετινού χειμώνα, μπορεί να αποτελεί ανακούφιση για την ενεργειακή κρίση, αλλά δημιουργεί ανησυχίες για την κλιματική κρίση . Ορισμένες κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να αντιστρέψουν την ενεργειακή τους πολιτική. Η Γερμανία αυξάνει την εξάρτησή της από τον άνθρακα, ενώ η παγκόσμια κατανάλωση του ρυπογόνου καυσίμου αυξάνεται.

Για τη Γηραιά Ήπειρο, η οποία πρέπει να πληρώσει υψηλό τίμημα για το LNG της, είναι ζήτημα επιβίωσης η επιτάχυνση της ανάπτυξης εναλλακτικών λύσεων (ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πυρηνική ενέργεια, υδρογόνο) για τη διασφάλιση της ενεργειακής της κυριαρχίας και την απομάκρυνση του άνθρακα από τη βιομηχανία της.

Η Κάθριν ΜακΓκρέγκορ, διευθύνουσα σύμβουλος της εταιρείας Engie, τονίζει ότι η Ευρώπη, αντιμέτωπη με την ενεργειακή κρίση και τις προκλήσεις της ενεργειακής μετάβασης, πρέπει να ενισχύσει την συνεργασία για τον μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος, ιδίως με την προσαρμογή της λειτουργίας της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

«Η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση που αποδυναμώνει τους πληθυσμούς στην καθημερινή τους ζωή και απειλεί το μέλλον του κλάδου μας. Υπήρξε μια επίδειξη αλληλεγγύης  μεταξύ των κρατών μελών για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης, όπως φαίνεται, για παράδειγμα, από τις εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Γαλλία στη Γερμανία. Όμως αυτή η συνεργασία πρέπει τώρα να επικεντρωθεί στο μέλλον του ενεργειακού μας συστήματος», λέει η ΜακΓκρέγκορ.

Κοινό ενεργειακό όραμα

Για τη γενική διευθύντρια της Engie, η ενεργειακή κυριαρχία μπορεί να θεωρηθεί μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ποια μαθήματα πρέπει να αντλήσει η ΕΕ από την τρέχουσα ενεργειακή κρίση;

«Το πρώτο μάθημα, ακόμα κι αν κάποιοι το έχουν ξεχάσει, είναι ότι η ενέργεια είναι στρατηγικής σημασίας. Η κρίση έχει επαναφέρει τον ενεργειακό εφοδιασμό στο επίκεντρο των ανησυχιών για την ευρωπαϊκή κυριαρχία. Το δεύτερο μάθημα είναι ότι πρέπει να λάβουμε υπόψη τον αντίκτυπο της αύξησης των τιμών για τους πολίτες και να διατηρήσουμε έναν μόνιμο κοινωνικό διάλογο μαζί τους».

Πριν από αυτήν την κρίση, η Ευρώπη ήταν μπροστά από την άποψη της ενεργειακής μετάβασης, προσφέροντας σχετικά φθηνή και ολοένα και περισσότερο χωρίς άνθρακα, ενέργεια. Χωρίς ευθυγράμμιση και ένα κοινό όραμα για το μέλλον μας, κινδυνεύουμε τώρα να χάσουμε αυτό το προβάδισμα. Ακόμη χειρότερα, χωρίς επαρκή επιτάχυνση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναλαμβάνουμε τον κίνδυνο να διατηρήσουμε ένα ενεργειακό σύστημα που θα είναι υπερβολικά εντάσεως άνθρακα, το οποίο θα μας βάλει σε δυσκολία να επιτύχουμε τον στόχο της ουδετερότητας άνθρακα έως το 2050. Περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε ένα στέρεο σύστημα που να υποστηρίζει την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης χάρη στους καλούς μηχανισμούς της αγοράς και να διασφαλίζει την ασφάλεια του εφοδιασμού μας, ενώ παράλληλα να εγγυάται τον έλεγχο του κόστους και τη βιομηχανική μας ανταγωνιστικότητα».

Τρεις βελτιώσεις

Τρεις βελτιώσεις φαίνονται απαραίτητες για να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή ενεργειακή κυριαρχία.

«Η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει ένα πλαίσιο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολιτών και να διασφαλίζει την επιβίωση της βιομηχανίας της. Πρώτον, απαιτείται ένα σαφές πλαίσιο για τους επενδυτές για την ανάπτυξη ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πυρηνικής ενέργειας. Αυτό περιλαμβάνει μηχανισμούς που διευκολύνουν τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις σε σταθερή τιμή για την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια.

Δεύτερον, χρειάζεται υποστήριξη για την ανάπτυξης ευέλικτων εργαλείων παραγωγής. Οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν όλο και περισσότερο χωρίς άνθρακα είναι απαραίτητα συμπληρωματικά εργαλεία. Εγγυώνται την ευρωστία ενός ολοένα και πιο σημαντικού συστήματος παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας.

Προστασία του καταναλωτή

Τρίτον, απαιτείται προστασία του καταναλωτή. Αυτό συνεπάγεται τη δημιουργία μόνιμων μηχανισμών εξομάλυνσης των τιμών, που τροφοδοτούνται ιδίως από τα υπερέσοδα από τις συμβάσεις που διατηρούν τη λειτουργία της αγοράς.

Σήμερα, άλλες περιοχές του κόσμου λαμβάνουν χωρίς δισταγμό πρωτοφανή μέτρα για να εξασφαλίσουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και των επιχειρήσεών τους.

«Η Ευρώπη -λέει η ΜακΓκρέγκορ-πρέπει να δημιουργήσει ένα πλαίσιο που να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πολιτών της και να διασφαλίζει την επιβίωση της βιομηχανίας της: διακυβεύονται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και η απασχόληση στην Ευρώπη. Ας ξεκινήσουμε συλλογικά ξανά την Ευρώπη της ενέργειας για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις».