Ο χάρτης των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα

Το τρίτο συνεχόμενο ρεκόρ ως προς την προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) προσδοκά βάσιμα να επιτύχει το 2023 η Ελλάδα, μετά από δύο έτη κατά τα οποία καταγράφεται ισχυρή «ζήτηση» διεθνών κεφαλαίων να επενδύσουν στη χώρα μας.

Για το προηγούμενο έτος, δηλαδή το 2022, τα ακριβή στοιχεία για τον όγκο των ΑΞΕ δεν έχουν γίνει ακόμα επισήμως γνωστά, ωστόσο, όπως αναφέρουν δημοσίως οι επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου, θα ξεπερνούν αρκετά τα «νούμερα» του 2021, όπου καταγράφηκε και ρεκόρ εικοσαετίας (από το 2002). Μάλιστα, το 2021 ήταν κατά σχεδόν 1 δισ. ευρώ υψηλότερες σε σχέση με το 2019, ενώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι το 2020, εξαιτίας της πανδημίας, οι ΑΞΕ «έπεσαν» σε χαμηλά επίπεδα, δηλαδή στα 2,8 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι (καθαρές) εισροές Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα για το σύνολο του 2021 ξεπέρασαν τα 5,3 δισ. ευρώ, έναντι 2,8 δισ. ευρώ το ίδιο διάστημα του 2020, καταγράφοντας αύξηση της τάξεως του 90,2%.

Όπως προαναφέρθηκε, πρόκειται για επίπεδα ρεκόρ (οι μεγαλύτερες καθαρές εισροές ΞΑΕ από το έτος 2002), τα οποία επιβεβαιώνουν την ανοδική πορεία της ελληνικής οικονομίας. Σημειώνεται ότι η αύξηση αγγίζει το 19,3% και σε σχέση με την προ Covid χρονιά 2019, η οποία ήταν επίσης έτος-ρεκόρ με πάνω από 4 δισ. ευρώ (4.484 εκατ. ευρώ).

Η προέλευση

Η επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα προέρχεται κατά κύριο λόγο από εταιρείες σημαντικών αγορών, όπως της Ε.Ε. Η Κύπρος, η Ελβετία και η Γερμανία αποτελούν τις βασικές χώρες προέλευσης επενδυτικών κεφαλαίων για το χρονικό διάστημα 2011-2021, ακολουθούμενες από τη Γαλλία και το Λουξεμβούργο. Στην πρώτη δεκάδα των χωρών που επενδύουν στη χώρα την τελευταία δεκαετία ανήκουν επίσης χώρες εκτός Ευρώπης, όπως ο Καναδάς, η Κίνα (με το Χονγκ Κονγκ) και οι ΗΠΑ, με τις χώρες αυτές να αυξάνουν σημαντικά την επενδυτική τους παρουσία τα τελευταία έτη.

Ειδικότερα, από τα 5,350 δισ. ευρώ των ΑΞΕ του 2021, τα 4,415 δισ. ευρώ είναι «ευρωπαϊκής προέλευσης». Πρώτη «επενδύτρια» χώρα είναι το Λουξεμβούργο με 1,269 δισ. ευρώ, ακολουθεί η Γερμανία με 494 εκατ. ευρώ, η Ελβετία με 474 εκατ. ευρώ, το Ηνωμένο Βασίλειο με 455 εκατ. ευρώ, η Κύπρος με 454 εκατ. ευρώ, η Γαλλία με 262 εκατ. ευρώ, η Ολλανδία με 164 εκατ. ευρώ, η Ιρλανδία με 97, η Σουηδία με 86 και η Τσεχική Δημοκρατία με 77 εκατ. ευρώ. Ενδιαφέρον πάντως έχει η περίπτωση της Γαλλίας, η οποία από 1,073 δισ. ευρώ ΑΞΕ το 2012 και μερικά χρόνια «εποεπένδυσης» από την ελληνική αγορά, το 2021 έδωσε και πάλι το «παρών» στη χώρα μας.

Οι αμερικανικές ΑΞΕ το 2021 ανήλθαν συνολικά στα 482 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 418 εκατ. ευρώ από τις ΗΠΑ, τα 16 από τον Καναδά, ενώ άλλα 43 εκατ. ευρώ επενδύθηκαν από Μπονέρ, Άγιο Ευστάθιο και Σάμπα.

Από τις υπόλοιπες χώρες, στα 212 εκατ. ευρώ ήταν οι προερχόμενες από το Χονγκ Κονγκ ΑΞΕ, 23 εκατ. ευρώ από την Κίνα, 42 εκατ. ευρώ από τη Σιγκαπούρη, 20 εκατ. ευρώ από την Αυστραλία και 1 εκατ. ευρώ από την Ιαπωνία.

Κλαδική κατανομή

Οι καθαρές εισροές ΞΑΕ κατά τομέα οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα επικεντρώνονται τα τελευταία έτη κατά κύριο λόγο στον τριτογενή τομέα και ακολουθεί με σημαντική διαφορά ο δευτερογενής τομέας. Αντίστοιχη διάρθρωση ΞΑΕ εμφανίζει η πλειονότητα των ανεπτυγμένων χωρών.

Συγκέντρωση των ΞΑΕ στις υπηρεσίες: Η τάση αυτή υπαγορεύθηκε κυρίως από την ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας, την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών, καθώς επίσης την τόνωση του εμπορίου, κυρίως πριν από την έναρξη της κρίσης, ενώ τα τελευταία έτη παρατηρείται συγκέντρωση επενδύσεων στη διαχείριση ακίνητης περιουσίας και τις δραστηριότητες αποθήκευσης και μεταφορών.

Το ποσοστό του δευτερογενούς τομέα είναι σχετικά χαμηλό σε σύγκριση με τις δυνατότητες της χώρας, γεγονός που υποδεικνύει σημαντικά επενδυτικά περιθώρια. Το ίδιο ισχύει και για τον πρωτογενή τομέα, με πολύ μικρά ποσοστά ΞΑΕ, σε μια χώρα με συγκριτικά οφέλη για τον κλάδο αυτό (κλιματολογικά κτλ.).

Στους κλάδους της μεταποίησης με σημαντικό επενδυτικό ενδιαφέρον κατά την περίοδο 2011-2021 συγκαταλέγονται τα φαρμακευτικά, τα τρόφιμα-ποτά-καπνός, τα χημικά και σε μικρότερο βαθμό τα ηλεκτρονικά προϊόντα και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.

Οι τοποθετήσεις στα ομόλογα είναι… αλλοδαπής προέλευσης

Τα 8 στα 10 ευρώ που τοποθετούνται τα τελευταία χρόνια στα ελληνικά ομόλογα είναι… ξένης προέλευσης. Η περίοδος που η κάλυψη μιας έκδοσης ήταν «εσωτερική υπόθεση», με τις ελληνικές τράπεζες να σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος, έχουν παρέλθει.

Το ποσοστό κάλυψης του 78%80% δεν είναι μάλιστα μεμονωμένη ένδειξη μιας έκδοσης, αλλά μόνιμη εικόνα σε όλα τα ομόλογα που έχουν εκδοθεί τα τελευταία χρόνια. Έτσι, το πρόσφατο 10ετές ομόλογο που εξέδωσε η χώρα για να αντλήσει το ποσό των 3,5 δισ. ευρώ απλώς επιβεβαιώνει τον «κανόνα». Το 22% της έκδοσης καλύφθηκε από εγχώρια κεφάλαια και όλα τα υπόλοιπα ήταν από το εξωτερικό.

Η Μεγάλη Βρετανία στην πρώτη θέση με ποσοστό 21%, ενώ ακολουθούν η Γαλλία με 16% και οι χώρες της Ιβηρικής με 10%. Γερμανία, Αυστρία και Ελβετία είχαν κάλυψη 8%, ενώ αντίστοιχο ποσοστό καλύφθηκε και από τις σκανδιναβικές χώρες.

Η συμμετοχή της Ιταλίας στο 3%, της Μέσης Ανατολής στο 6%, ενώ 3% πηγάζει και από τις ΗΠΑ. Άλλο ένα 2% από την υπόλοιπη Ευρώπη και μόλις 0,3% από τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, κάτι που είναι επιθυμητό να διευρυνθεί καθώς όσο περισσότεροι οι «πελάτες» των ελληνικών ομολόγων τόσο το καλύτερο και για τη χώρα.

Συνεχίζονται αμείωτες οι εισροές στο Χ.Α.

Στη 19η θέση μεταξύ 30 χωρών που επένδυσαν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας το 2022 βρέθηκαν οι Ιάπωνες επενδυτές, που είχαν συνολική αξία χαρτοφυλακίου 209,67 εκατ. ευρώ. Είχαν προηγηθεί οι ΗΠΑ με αξία χαρτοφυλακίου 6,9 δισ. ευρώ, η Κύπρος (6,03 δισ.), η Ολλανδία (4,86 δισ.), το Λουξεμβούργο (3,78 δισ.), η Γερμανία (3,40 δισ.), η Αγγλία (1,60 δισ.), τα Νησιά Κέιμαν (1,22 δισ.), η Ιρλανδία (1,09 δισ.). Ακολούθησαν Τσεχία 842 εκατ. ευρώ, Βέλγιο (752 εκατ.), Καναδάς (602 εκατ.), Ελβετία (591 εκατ.), Παρθένα Νησιά Αγγλίας (558,45 εκατ.), Σιγκαπούρη (558,27 εκατ.), Νορβηγία (403,19 εκατ.), Μπαρμπάντος (358 εκατ.), Σουηδία (348 εκατ.) και Χονγκ Κονγκ 280,20 εκατ. ευρώ.

Για ολόκληρο το 2022 η αξία των χαρτοφυλακίων των αλλοδαπών επενδυτών αντιπροσώπευε το 63,61% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου, που αντιστοιχεί σε 41,89 δισ. ευρώ.

Δηλαδή, οι ξένοι θεσμικοί ελέγχουν σχεδόν τα 2/3 του ελληνικού Χρηματιστηρίου.

Η πρώτη εικόνα για το 2023

Στις πρώτες 20 συνεδριάσεις του 2023 οι εισροές κεφαλαίων από ξένα χαρτοφυλάκια συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, ενώ τα τελικά στοιχεία για τις εισροές-εκροές του Ιανουαρίου 2023 θα τα γνωρίζουμε την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου.

Ταυτόχρονα στην αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων οι συνολικές ροές κεφαλαίων στους ΟΣΕΚΑ (Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες) συνέχισαν την αυξητική τους πορεία το τελευταίο τετράμηνο του 2022, για ενδέκατο συνεχόμενο τρίμηνο, με αποτέλεσμα οι συνολικές εισροές κεφαλαίων από τον Απρίλιο του 2020 έως και το τέλος του 2022 να ανέλθουν στα 3,62 δισ. ευρώ. Τις μεγαλύτερες εισροές κατέγραψαν οι παρακάτω κατηγορίες αμοιβαίων κεφαλαίων: Μικτά με 333,5 εκατ. ευρώ, Σύνθετα Ειδικού Τύπου (πρόκειται για Α/Κ που οι αποδόσεις τους συνδέονται συνήθως με προσυμφωνημένες φόρμουλες) 171,1 εκατ. ευρώ, Funds of Funds Μικτά με 98,9 εκατ. ευρώ, Ομολογιακά Ελλάδας με 44,7 εκατ. ευρώ, Funds of Funds Μετοχικά με 43 εκατ. ευρώ και Ομολογιακά Διεθνή με 21,6 εκατ. ευρώ.

Από την έντυπη έκδοση