Ο χάρτης της «άλλης εποχής» που έρχεται

Παρότι η επικαιρότητα εξακολουθεί να μας αποσπά με «παραδοσιακές» προκλήσεις (όπως λ.χ. ο πόλεμος στην Ουκρανία), οι διεργασίες που συντελούνται, παρότι ευρύτατες και καινοφανείς, δεν γίνονται πλήρως αντιληπτές. Για παράδειγμα, μιλάμε ακόμα σχετικά δειλά για την έλευση και τις επιδράσεις στη ζωή μας από την εκτεταμένη εφαρμογή και χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Ή, κατ’ αναλογίαν, μιλάμε πολύ λίγο (και ακόμα λιγότερο αντιλαμβανόμαστε) τι φέρνει στον κόσμο μας η επανάσταση της συνθετικής βιολογίας. Ουσιαστικά, δεν έχουμε αντιληφθεί την έκταση και τη βαρύτητα των αλλαγών (επιστημονικών και όχι μόνο) που συντελούνται, ουσιαστικά την έλευση μιας «άλλης εποχής».

Αυτό το γνωσιακό κενό επιχειρεί να προσεγγίσει και να καλύψει το βιβλίο «Sapiens 3 Κόντρα στον Μετάνθρωπο – Εγχειρίδιο μετάβασης στην “Άλλη εποχή”» του Μάκη Ανδρονόπουλου (εκδόσεις Ελληνοεκδοτική, τιμή εκδότη 18 ευρώ). Η έκταση της θεματολογίας και η δημοσιογραφική ιδιότητα του συγγραφέα εξασφαλίζουν, κατά κάποιο τρόπο, την πλήρη εικόνα αυτής της νέας εποχής, με τρόπο απλό και προσιτό στον καθένα, καταφέρνοντας μάλιστα να εισαγάγει τον αναγνώστη και σε πιο σύνθετα πεδία. Σε κάθε περίπτωση, ο στόχος του βιβλίου είναι να αναδείξει το παρασκήνιο της τρέχουσας ιστορικής συγκυρίας και να αναδείξει τις δυναμικές που οδηγούν στη ριζική αλλαγή του ανθρώπου και του πολιτισμού του.

Στην εισαγωγή του βιβλίου ο συγγραφέας αποτιμά τον ρόλο της τεχνολογίας ως επιταχυντή της ιστορίας και διερευνά τις ιδεολογικές της διαστάσεις, για να καταλήξει στη θέση ότι διανύουμε μια περίοδο μετάβασης σε μια «Άλλη Εποχή»· μια εποχή που θα αλλάξει ριζικά την ανθρώπινη συνθήκη. Στο επίκεντρο της τεχνοεπιστήμης είναι πλέον η παράταση της ανθρώπινης ζωής, με απώτερο στόχο την κατάκτηση της αθανασίας.

Στο πρώτο μέρος εξετάζονται διεξοδικά οι δυναμικές της μετάβασης και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα: την επέλαση του Covid-19, την κλιματική κρίση, τον υπερπληθυσμό, το επισιτιστικό ζήτημα και το μεταναστευτικό, τους αλγόριθμους και τα ρομπότ, τα Βig Data και την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, τη μετα-δημοκρατία και τις κοινωνίες της επιτήρησης. Τέλος, γίνεται αποτίμηση με της τρέχουσας κατάστασης των κοινωνιών, με άξονες αναφοράς τις ψυχικές ασθένειες, τη σεξουαλική απελευθέρωση και τις νέες μορφές συμβίωσης.

Στο δεύτερο μέρος, ο συγγραφέας επικεντρώνεται στην έλευση της «μοναδικότητας» της τεχνητής νοημοσύνης, τη σύζευξή της με τη βιοτεχνολογία και τον «εξανθρωπισμό» της, με έμφαση στο ζήτημα της αυτονόμησής της από τον άνθρωπο. Παραθέτει δεκάδες έρευνες και πειράματα που προσδιορίζουν την ιατρική επανάσταση των ημερών μας και διερευνά τις αθέμιτες βιοστατιστικές, τη στρατηγική της υποβολής ενός μοντέλου ζωής, τις υποσχέσεις της γονιδιακής τροποποίησης, το Βiohacking και τους cyborg, την ψηφιακή αθανασία. Αναφέρεται, ακόμη, στις κουλτούρες και τις σέχτες του μετανθρωπισμού μέσα από τα μοντέλα του «επαυξημένου» ή του «αναβαθμισμένου» ανθρώπου και στη νέα Μεταφυσική της Επιστήμης, που ευαγγελίζονται τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας του ανθρώπου.

Απέναντι στις παραπάνω τάσεις, ο συγγραφέας στρέφεται στις αποκαλύψεις της επιστήμης για τη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου και με εφαλτήριο αυτές βλέπει και, παράλληλα, προτείνει τον Sapiens 3 ως την ολοκλήρωση του ανθρώπου κόντρα στον εκμηχανισμένο άνθρωπο, γιατί, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει: «Έχω μια βαθιά πεποίθηση ότι η ανθρώπινη πορεία μέσα στον χρόνο και τον χώρο ήταν, είναι και παραμένει ανοιχτή. Και είναι ανοιχτή, γιατί υπάρχει η ελεύθερη βούληση του ανθρώπου, που δεν υποτάσσεται σε νομοτέλειες, ενδεχομένως ούτε σε αυτές που αποκαλούμε φυσικές»…