Να τελειώνουμε με την αύξηση των επιτοκίων

Στη διάρκεια του Μεσαίωνα οι πιστωτές διακρίνονταν για την ευρηματικότητά τους προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιστροφή των δανεικών τους. Ο βασιλιάς Εδουάρδος Γ΄ της Αγγλίας, για παράδειγμα, υποχρεώθηκε από τους δανειστές του να καταβάλει το στέμμα του ως «ενέχυρο» στα δανεικά που έλαβε. Ο δε βασιλιάς Κάρολος Δ΄ της Γερμανίας υποχρεώθηκε να καταβάλει ως «ενέχυρο» τόσο το στέμμα όσο και την επίσημη βασιλική ενδυμασία της ενθρόνισής του. Οι σημερινοί καταθέτες, επενδυτές και δανειστές παραμένουν λιγότερο ευρηματικοί. Επαφίενται, κατά βάση, στα καλούμενα «stress tests» στα οποία υποβάλλονται οι τράπεζες. Στον βαθμό, λοιπόν, που οι τράπεζες περάσουν με επιτυχία τα stress tests, ο κίνδυνος κατάρρευσης του χρηματοοικονομικού συστήματος καθίσταται (θεωρητικά) αμελητέος.

Στα stress tests, λοιπόν, βασίστηκαν οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να αποφασίσουν την πρόσφατη αύξηση των επιτοκίων. Μετά την αύξηση του επιτοκίου της ΕΚΤ κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα, η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της ΕΚΤ, μίλησε για περαιτέρω πληθωριστικές πιέσεις, κάτι που προφανώς θέτει τις βάσεις για νέες αυξήσεις. Ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, εκτίμησε, όμως, ότι οι αυξήσεις επιτοκίων έχουν περάσει πλέον στο παρελθόν.

Κατά τη γνώμη μου, ο διοικητής της ΤτΕ έχει σαφέστατα δίκιο! Αναφέρω δύο λόγους που οδηγούν στο συγκεκριμένο συμπέρασμα. Ο πρώτος λόγος; Τόσο η Κριστίν Λαγκάρντ όσο και οι Αντριου Μπέιλι (Τράπεζα της Αγγλίας) και Τζερόμ Πάουελ (Fed) επαναλαμβάνουν ότι οι τράπεζες είναι ασφαλείς. Τα stress tests συνηγορούν σε αυτό. Για παράδειγμα, τα τελευταία stress tests στη Μεγάλη Βρετανία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι βρετανικές τράπεζες παραμένουν «ακλόνητες» ακόμη και αν (α) το χρηματιστήριο καταποντιστεί κατά 45%, (β) το βρετανικό ΑΕΠ συρρικνωθεί κατά 5% και (γ) το παγκόσμιο ΑΕΠ συρρικνωθεί κατά 2,5%. Ανάλογης αυστηρότητας stress tests «τρέχουν» και οι λοιπές κεντρικές τράπεζες προκειμένου να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι οι τράπεζες, μεταξύ των οποίων και οι ελληνικές, βέβαια, είναι «ασφαλείς».

Δεν διαφωνώ με τη σοβαρότητα των stress tests ή το συμπέρασμά τους. Ας μη λησμονούμε, όμως, ότι τα stress tests συνιστούν «άσκηση επί χάρτου». Πράγματι, η νευρικότητα/πανικός που παρατηρήθηκε στις αγορές μετά την κατάρρευση της Silicon Valley Bank και έως την εξαγορά της Credit Suisse οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο φόβος, όσο παράλογος και εάν είναι, υπερτερεί όσων stress tests και εάν περάσουν, με επιτυχία, οι τράπεζες. O δεύτερος λόγος που συνηγορεί στη μη περαιτέρω αύξηση των επιτοκίων έχει να κάνει με την εξάλειψη των διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο εν λόγω δείκτης τιμών βρίσκεται ήδη σε καθοδική πορεία. Ο συγκεκριμένος δείκτης προβλέπει με μεγάλη ακρίβεια τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΚΤ). Οπότε «έρχεται» μεγάλη αποκλιμάκωση στον παγκόσμιο πληθωρισμό και, βέβαια, στον πληθωρισμό της Ευρωζώνης, αλλά και της Ελλάδας. Συνεπώς (πρέπει να) τελειώνουμε με την αύξηση των επιτοκίων.

* Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, University of Liverpool.