Μουσείο Ακρόπολης: Γναφέας, πλύντρια, οι χειρώνακτες της αρχαιότητας

Η μεγαλύτερη σε μέγεθος κόρη του Μουσείου Ακρόπολης, η Κόρη του Αντήνορα. Στη βάση της φέρει την επιγραφή: «Ο κεραμέας Νέαρχος αφιέρωσε το έργο στην Αθηνά ως απαρχή. Το άγαλμα κατασκεύασε ο Αντήνορας, ο γιος του Ευμάρου».

Στην αίθουσα της αρχαϊκής Ακρόπολης ο επισκέπτης διακρίνει τις πρώτες αλλαγές στις θέσεις ορισμένων εκθεμάτων στη μόνιμη έκθεση του Μουσείου Ακρόπολης. Αλλωστε, και οι ευγενικοί φροντιστές τον καλούν να πάρει το νήμα από την αρχή. Οι αλλαγές πραγματοποιούνται σταδιακά και αφορούν τη διάταξη των εκθεμάτων, λέει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής του μουσείου, Νίκος Σταμπολίδης.

Η διαδρομή από τον Μοσχοφόρο μέχρι τις Κόρες, που κάποιες τοποθετήθηκαν σε διαφορετική σειρά, και τους ιππείς που ακολουθούν, οδηγεί στη νέα θεματική ενότητα, τους ανθρώπους της εργασίας. Εδώ βρίσκονται τα τρία πήλινα αγγεία, προσωρινό δάνειο, από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης.

Οι βελτιώσεις ήταν απαραίτητες για να καταλάβουν οι επισκέπτες πώς εξελίσσεται η Ιστορία από το 570 π.Χ. έως το 480 π.Χ., τονίζει ο κ. Σταμπολίδης: «Κάνουμε στην έκθεση “λιμάνια – σταθμούς”. Εχουμε ακόμη λίγη δουλειά. Οταν ολοκληρωθούν οι “σταθμοί” από τη μια ενότητα στην άλλη, καταλήγουμε στη θεματική έκθεση με τα επαγγέλματα. Γι’ αυτό φέραμε και τα αγγεία από τη Βοστώνη. Επειδή συνδέονται με την άνοδο της Δημοκρατίας του Κλεισθένη, που επιτρέπει πια οικονομικά και κοινωνικά να παρουσιάζονται τα επαγγέλματα όπως του κεραμέα, του γραφέα, του τεχνίτη, του κρεοπώλη, του υποδηματοποιού και ως αναθήματα στον μεγάλο ναό της θεάς. Μέχρι τότε, μόνο οι αριστοκράτες αφιέρωναν στη θεά Αθηνά».

Ενα μικρό αφήγημα για τα επαγγέλματα στην αρχαιότητα είναι η έκθεση. Στο επίκεντρο είναι η Κόρη του Αντήνορα. Από τους γραφείς εντυπωσιάζει ο γραφέας καθιστός σε σκαμνί (δίφρο), ο οποίος γράφει σε πινακίδες που ήταν στερεωμένες στα γόνατά του. Το πάνω μέρος του κεφαλιού είναι αντίγραφο του πρωτοτύπου που βρίσκεται στο Λούβρο. Αξιωματούχοι, ίσως, γραμματείς, για άλλους ταμίες των θησαυρών της θεάς Αθηνάς.

Ο επισκέπτης προσέχει τα αφιερώματα του γναφέα (λευκαντής υφασμάτων) Σίμωνα και της πλύντριας Σμικύθης ως δεκάτη (το 1/10 από τα κέρδη τους). Στα έργα αντανακλάται η κοινωνική και επαγγελματική αυτοπεποίθηση που άρχισαν να αποκτούν βιοτέχνες και χειρώνακτες στην περίοδο της νεοσύστατης δημοκρατίας (μετά το 508 π.Χ.). Οι λεπτομέρειες στα αγγεία από το Μουσείο της Βοστώνης μαγνητίζουν το κοινό. Η αττική ερυθρόμορφη υδρία (490 π.Χ.) έχει παράσταση ξυλουργού που ανοίγει με τρυπάνι οπή στο κάλυμμα του μεγάλου κιβωτίου, σκηνή που σχετίζεται με τον μύθο της Δανάης. Ο μελανόμορφος αμφορέας (500-490 π.Χ.) με την παράσταση υποδηματοποιού κλέβει τις εντυπώσεις. Ο τσαγκάρης κόβει δερμάτινες σόλες γύρω από τα πόδια νεαρής πελάτισσας που είναι ανεβασμένη σε τραπέζι. Στην άλλη όψη, ένας σιδηρουργός ετοιμάζεται να χτυπήσει με σφυρί ράβδο μετάλλου.

Το μαχαίρι υψωμένο έτοιμο να τεμαχίσει μηρό μεγάλου ζώου που είναι απλωμένο στον πάγκο εργασίας και συγκρατεί από την άλλη πλευρά μικρός βοηθός είναι η παράσταση της μελανόμορφης οινοχόης που απεικονίζει κρεοπώλη σε ώρα δουλειάς. Ως ανταπόδοση του δανείου το Μουσείο Ακρόπολης θα αποστείλει στη Βοστώνη την Κόρη με τον αριθμό 670.

Από σήμερα στο Μουσείο Ακρόπολης πήρε θέση και η χαριτωμένη «Αφροδίτη με μπικίνι», που ήρθε από το Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης (έως τις 28/5) και έπειτα θα ταξιδέψει στο Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας.