Μισός αιώνας ποπ κουλτούρας μέσα σε λίγα τετραγωνικά

Φωτ. Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών

Η ιταλική τέχνη του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και η πορεία της ιταλικής ποπ κουλτούρας μέσα από έργα καλλιτεχνών που χρονολογούνται από τα μισά της δεκαετίας του 1960 κι έπειτα. Οι δημιουργίες των Βαλέριο Αντάμι, Φράνκο Αντζέλι, Ενρίκο Μπάι, Λούτσιο ντελ Πέτζο, Τζιανφράνκο Πάρντι, Μάριο Σκιφάνο και Εμίλιο Ταντίνι που χρησιμοποιούνταν για κοινωνικό και πολιτιστικό ακτιβισμό. Αυτό είναι το θέμα της έκθεσης «Art Factor – The Pop Legacy In Post – War Italian Art» που φιλοξενείται έως τις 3 Φεβρουαρίου στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών. 

Η έκθεση, που έχει ταξιδέψει και σε άλλες χώρες, αποτελεί το δεύτερο στάδιο μιας πρωτοβουλίας που ξεκίνησε το 2020 από τον τραπεζικό όμιλο BFF Banking Group με την έκδοση του ομώνυμου αφιερωματικού τόμου. Από τη δεκαετία του 1980, ο όμιλος έχει συλλέξει περί τα 250 έργα. Λίγο πριν την ολοκλήρωση του κύκλου της έκθεσης στην Ελλάδα, η επιμελήτρια Μαρία Αλικάτα και ο Διευθυντής του Ελληνικού Υποκαταστήματος της BFF Χρήστος Θεοδοσίου, μιλούν για την επιλογή των εκθεμάτων και την ιταλική μεταπολεμική περίοδο. 

Φωτ. Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών

Με βάση ποια κριτήρια έγινε η επιλογή των έργων; Υπάρχει κάποιος συμβολισμός πίσω από αυτή;

Μαρία Αλικάτα: Η πρωτοβουλία ART FACTOR αποτελεί αφιέρωμα στην ιταλική τέχνη του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα και στην πορεία της ιταλικής ποπ κουλτούρας, όπως αυτή αποτυπώνεται στα έργα των Βαλέριο Αντάμι, Φράνκο Αντζέλι, Ενρίκο Μπάι, Λούτσιο ντελ Πέτζο, Τζιανφράνκο Πάρντι, Μάριο Σκιφάνο και Εμίλιο Ταντίνι. Ο συμβολισμός πίσω από τα έργα των εν λόγω καλλιτεχνών είναι ουσιαστικά η προσπάθεια αποτύπωσης του κοινωνικού και πολιτιστικού ακτιβισμού μέσω της τέχνης. Κατά την μεταπολεμική περίοδο, οι καλλιτέχνες αυτοί χαρακτηρίζονται από μεγάλη επιθυμία να φέρουν την καινοτομία στο προσκήνιο κάνοντας χρήση της διεθνούς «γλώσσας» της τέχνης, μένοντας ωστόσο προσηλωμένοι στην ιστορία τους και στην ταυτότητά τους.

Ποιος είναι ο στόχος της έκθεσης;

Χρήστος Θεοδοσίου: Η έκθεσή μας αντιπροσωπεύει την επιθυμία μας να συμμετέχουμε ενεργά σε πρωτοβουλίες που είναι προς όφελος της κοινωνίας, αποδεικνύοντας ότι το επιχειρηματικό πνεύμα και η αφοσίωση στις τέχνες είναι δύο άξονες οι οποίοι μπορούν πράγματι να συνδυάζονται. Όλα τα έργα της έκθεσης προέρχονται από την ιδιωτική μας συλλογή, που αποτελείται από ένα σύνολο περισσότερων των 250 έργων, τα οποία χρονολογούνται από τη μεταπολεμική περίοδο έως τις αρχές του 2000. Έργα τα οποία συλλέγονται από την BFF από τη δεκαετία του ’80. Μετά την ψηφιοποίηση και δημιουργία καταλόγου για όλα τα έργα, είχαμε την έναρξη της πρωτοβουλίας ART FACTOR, αρχικά μέσω της έκδοσης του τόμου με τίτλο: «ART FACTOR – The Pop Legacy in Post-War Italian Art» και πλέον με την ομώνυμη περιοδεύουσα έκθεση, η οποία από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 3 Φεβρουαρίου 2023 φιλοξενείται στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών, έχοντας ήδη παρουσιαστεί και σε άλλες πόλεις της Ευρώπης όπως η Μπρατισλάβα και η Βαρσοβία.

Φωτ. Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών

Πώς αποφασίσατε να εστιάσετε στην ιταλική μεταπολεμική περίοδο;

Μαρία Αλικάτα: Ο Όμιλος της BFF είχε εστιάσει στη μοντέρνα τέχνη από την πρώτη στιγμή, επιλέγοντας να συλλέγει έργα της μεταπολεμικής περιόδου. Ο λόγος είναι ότι τα έργα που δημιουργήθηκαν εκείνη την περίοδο μας δείχνουν ότι οι καλλιτέχνες θέλησαν να δώσουν μια αφορμή για το ξεκίνημα ενός διαλόγου με έμφαση στις διάφορες κατηγορίες δημιουργικής έκφρασης. Επιλέξαμε την εν λόγω περίοδο καθώς ήταν μια σημαντική στιγμή της ποπ κουλτούρας, η οποία εκπροσωπήθηκε στην Ιταλία από πολλούς και σημαντικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι χάρη στη σημαντική συνεισφορά τους στην εξέλιξη μια νέας καλλιτεχνικής αισθητικής, κατάφεραν να ενισχύσουν το προφίλ της ιταλικής τέχνης διεθνώς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Εμίλιο Ταντίνι, τα έργα του οποίου βασίζονται σε εικόνες που δημιουργούν μια αφηγηματική ροή, όπως όταν διαβάζει κάποιος ένα βιβλίο. Άλλο παράδειγμα είναι ο Μάριο Σκιφάνο, ο οποίος πειραματίστηκε με τη μεταφορά τηλεοπτικών εικόνων σε ειδικό φωτοευαίσθητο κανβά, τις οποίες επεξεργαζόταν περαιτέρω με χρήση βιομηχανικού σμάλτου. Θεωρούμε ότι τέτοιου είδους καλλιτέχνες είναι μοναδικοί, όχι μόνο από άποψη τεχνικής αλλά και επειδή αντιπροσωπεύουν μια σημαντική στιγμή της παγκόσμιας ιστορίας μέσω ενός συμβολικού αφηγήματος το οποίο έχει παράλληλα και μια οπτική στραμμένη προς το μέλλον.

Φωτ. Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών

Τι θα θέλατε να αποκομίσει το κοινό από την επίσκεψή του στην έκθεση;

Μαρία Αλικάτα: Η βασική ιδέα πίσω από την πρωτοβουλία ART FACTOR είναι η ανάδειξη μιας συγκεκριμένης περιόδου της ιστορίας, η οποία είναι βαθιά ριζωμένη στην ιταλική παράδοση και στον ευρύτερο ιταλικό πολιτισμό, και παράλληλα πλήρως ευθυγραμμισμένη με το διεθνές γενικό πλαίσιο της ποπ κουλτούρας. Πέρα από αυτά, μέσω των έργων των εν λόγω καλλιτεχνών, θέλουμε να δείξουμε στο κοινό ότι κάτι που δημιουργήθηκε λαμβάνοντας υπόψη την τοπική διάσταση των πραγμάτων, μπορεί να αποκτήσει και διεθνή οπτική και να επικοινωνηθεί εξίσου σε διαφορετικές κουλτούρες. Πρόκειται για μια έκθεση η οποία απευθύνεται σε όλους. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει πολλούς καλλιτέχνες – ευρέως γνωστούς σε διεθνές επίπεδο. Επιθυμία μας είναι να αναδείξουμε την τέχνη και τον πολιτισμό ως κινητήριο δύναμη για την ανάπτυξη της κοινωνίας.

Χρήστος Θεοδοσίου: Η απόφασή μας για τη δημιουργία αυτής της έκθεσης και την περιοδεία της σε μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, προκύπτει από την επιθυμία μας για προβολή της ιταλικής κουλτούρας στο εξωτερικό, την έναρξη διαλόγου, αλλά και για την περαιτέρω ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα της BFF, η οποία λειτουργεί σήμερα σε εννέα χώρες της Ευρώπης. Η πρωτοβουλία έχει ως στόχο να δώσει έναυσμα στους επισκέπτες για μελέτη σημαντικών πτυχών της ιταλικής ιστορίας της τέχνης της μεταπολεμικής περιόδου. Επιπλέον, χάρη στον χώρο του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου, η έκθεσή μας αποκτά και μια εκπαιδευτική προσέγγιση καθώς ήδη πολλά σχολεία και μαθητές την έχουν επισκεφτεί, φέρνοντας κοντά την ελληνική και την ιταλική κουλτούρα.

Info

Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών
Πατησίων 47
Από τις 10 π.μ. έως τις 5 μ.μ.