Μία παλαιά ιστορία πολιτικής αστάθειας

Κύριε διευθυντά

Στο φύλλο της 6ης Απριλίου 2023 της «Καθηµερινής», που µου αφήνει ο διανοµέας της κάθε πρωί στο γραµµατοκιβώτιο, υπήρχε ένθετο της «Καθηµερινής» της 10-9-1951 µε κύριο άρθρο «Ο Συναγερµός κατήγαγε συντριπτικήν νίκην εις Αθήνας…» και στην «Καθηµερινή» της 7ης Απριλίου 2023 υπήρχε έτερο ένθετο της 17-11-1952 µε κύριο άρθρο «Ο Ελληνικός Συναγερµός εσάρωσε τα ηνωµένα παλιά κόµµατα εις ολόκληρον την Ελλάδα…».

Η ανάγνωση των ως άνω άρθρων γύρισε τη μνήμη μου 72 και 71 χρόνια πίσω στα μαθητικά μου χρόνια – ήμουν μαθητής της έκτης και εβδόμης τάξης του οκταταξίου Γυμνασίου και θυμήθηκα ότι η Ελλάδα, που μόλις είχε συνέλθει και προσπαθούσε να επουλώσει τις πληγές της από τον Εμφύλιο 1946-49, αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα ακυβερνησίας, γιατί δύσκολα στέριωνε μια κυβέρνηση για πολύ χρόνο, και τούτο λόγω του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής, με το οποίο τα κόμματα είχαν εκλεγεί. Συγκεκριμένα θυμάμαι, γιατί η οικογένειά μου συνέχιζε να διαβάζει την «Καθημερινή», ότι το 1950 (Μάρτιος) ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος, του πρώτου σε κοινοβουλευτική δύναμη, πήρε πρώτος την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, την οποία (εντολή) κατέθεσε άπρακτος ύστερα από λίγες ημέρες.

Ο αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων Σοφοκλής Βενιζέλος κατάφερε να αποκτήσει, με την ανοχή του Λαϊκού Κόμματος και τη συνεργασία του Εθνικού Ενωτικού Κόμματος του Π. Κανελλόπουλου, μια σχετική πλειοψηφία και στις 23 Μαρτίου 1950 να διοριστεί πρωθυπουργός, αλλά όταν η κυβέρνησή του εμφανίστηκε στη Βουλή δεν πήρε ψήφο εμπιστοσύνης και παραιτήθηκε, και τον διαδέχτηκε η ΕΠΕΚ, με αρχηγό τον Ν. Πλαστήρα, που τη στήριξε το κόμμα των Φιλελευθέρων, τα κόμματα του κέντρου και το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Ο Ν. Πλαστήρας, όμως, δεν ήταν αρεστός σε αρκετούς κύκλους, και κυρίως αμερικανικούς (στρατηγός Βαν Φλιτ), και το κόμμα των Φιλελευθέρων ήρε την υποστήριξή του στην ΕΠΕΚ, και ο Ν. Πλαστήρας τον Αύγουστο του 1950 παραιτήθηκε. Στη συνέχεια ο ρυθμιστής του πολιτεύματος ανέθεσε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Σοφοκλή Βενιζέλο. Μετά το άνοιγμα της Βουλής η κυβέρνηση του Σ. Βενιζέλου διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, λόγω της άρνησης της ΕΠΕΚ να δώσει ψήφο εμπιστοσύνης, αλλά ύστερα από συνεχόμενες διαπραγματεύσεις εξασφαλίστηκε η συνεργασία Λαϊκού Κόμματος και ο Σ. Βενιζέλος ετέθη και πάλι επικεφαλής της νέας κυβέρνησης, η οποία τελικά έχασε την πλειοψηφία τον Ιούνιο το 1951. Μέσα σε κλίμα ασταθούς ισορροπίας η Βουλή τον Μάρτιο 1950 έδωσε πέντε κυβερνήσεις. Στις 30 Ιουλίου 1951 ο στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος, που είχε παραιτηθεί από το στράτευμα, δήλωσε ότι κατέρχεται ως υποψήφιος στις προσεχείς εκλογές και κάλεσε τους Ελληνες να τον περιβάλουν με την εμπιστοσύνη τους. Μετά από 18 μήνες πολιτικής αστάθειας αποφασίστηκε η διεξαγωγή εκλογών να γίνει με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής για την 9η Σεπτεμβρίου 1951, στις οποίες ο Ελληνικός Συναγερμός με τον Α. Παπάγο κέρδισε 114 έδρες, αλλά αρνήθηκε να συνεργασθεί με άλλο κόμμα, και οι Ν. Πλαστήρας και Σ. Βενιζέλος, που πλειοψήφησαν, σχημάτισαν κυβέρνηση την 27η Οκτωβρίου 1951 με πρωθυπουργό τον Ν. Πλαστήρα. Οι αντιθέσεις όμως στο εσωτερικό, που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η νέα κυβέρνηση, έθεσαν σε δοκιμασία τη σταθερότητά της και αποφασίστηκε η προσφυγή και πάλι της χώρας σε νέες εκλογές με πλειοψηφικό στις 16-11-1952, στις οποίες ο Ε.Σ. με τον Α. Παπάγο κέρδισε 250 έδρες και η χώρα έκτοτε άρχισε να ανακάμπτει οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, στρατιωτικά και ευρωπαϊκά. Αυτή την επί δεκαοκτώ (18) μήνες πολιτική αστάθεια της χώρας ας έχουν κατά νουν οι πολίτες, πριν προσέλθουν στις κάλπες της 21ης Μαΐου 2023.