Μετά από τρία χρόνια πανδημίας, η προέλευση του κορωνοϊού παραμένει μυστήριο

Εικόνα από ηλεκτρονικό μικροσκόπιο δείχνει τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 - Πηγή: NIAID-RML via AP

Ο ιός του κορωνοϊού προήλθε από ζώο ή μετά από διαρροή σε κινεζικό εργαστήριο; Το κρίσιμο ερώτημα που ταλανίζει κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς υγείας παραμένει αναπάντητο, τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. 

Τώρα, το υπουργείο Ενέργειας (DOE) των ΗΠΑ αξιολογεί με «χαμηλή βεβαιότητα» πως ο ιός ξεκίνησε μετά από διαρροή από εργαστήριο, σύμφωνα με πρόσωπο με πρόσβαση στην έκθεση που δεν έχει δημοσιοποιηθεί. Ωστόσο, πηγές από τους κύκλους των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών διαφωνούν. 

«Δεν υπάρχει κοινή παραδοχή αυτή τη στιγμή στην αμερικανική κυβέρνηση για το πώς ακριβώς ξεκίνησε η Covid» σημείωσε τη Δευτέρα ο Τζον Κίρμπι, εκπρόσωπος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου.

Το συμπέρασμα του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας, πως η πανδημία πιθανότατα προήλθε από μια διαρροή από κινεζικό εργαστήριο, αποκάλυψε την Κυριακή πρώτη η Wall Street Journal, γνωστοποιώντας πως η απόρρητη αναφορά βασιζόταν σε νέες μυστικές πληροφορίες.

Οι αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου αρνήθηκαν να επιβεβαιώσουν τις αναφορές του Τύπου για την αξιολόγηση. 

Υπενθυμίζεται πως το 2021, είχε δημοσιευτεί έκθεση όπου τέσσερα μέλη της αμερικανικής κοινότητας μυστικών υπηρεσιών πίστευαν με «μικρή βεβαιότητα» πως ο ιός είχε αρχικά μεταδοθεί από ζώο σε άνθρωπο, και ένα πέμπτο μέλος θεωρούσε με «μέτρια βεβαιότητα» πως η πρώτη ανθρώπινη μόλυνση συνδεόταν με εργαστήριο. 

Κι ενώ κάποιοι επιστήμονες είναι ανοιχτοί στο ενδεχόμενο διαρροής από εργαστήριο, άλλοι εξακολουθούν να πιστεύουν πως ο ιός προήλθε από ζώα, μεταλλάχθηκε και μεταφέρθηκε στους ανθρώπους – όπως έχει συμβεί στο παρελθόν με ιούς. Οι ειδικοί εκτιμούν πως η πραγματική προέλευση της πανδημίας ίσως παραμείνει άγνωστη για ακόμη πολλά χρόνια – αν ποτέ γίνει γνωστή. 

«Μη σκόπιμη διαρροή»

Όπως σημειώνει η Αλίνα Τσαν, μοριακή βιολόγος στο Broad Institute του ΜΙΤ και το Χάρβαρντ, παρότι αγνοεί την πηγή και την ακρίβεια των νέων πληροφοριών που περιέχονται στην έκθεση, «είναι λογικό οι υπηρεσίες να συμπεραίνουν» πως (ο κορωνοϊός) συνδέεται με δραστηριότητες στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, στην Κίνα. Σύμφωνα με την ίδια, μια ερευνητική πρόταση του 2018, την οποία συνέγραψαν επιστήμονες από εκεί και οι Αμερικανοί συνεργάτες τους, «ουσιαστικά περιέγραφε ένα σχέδιο για ιούς που μοιάζουν με τον COVID. Λιγότερο από δύο χρόνια μετά, ένας τέτοιος ιός προκαλούσε επιδημία στην πόλη». 

Το Ινστιτούτο της Γουχάν μελετά κορωνοϊούς εδώ και χρόνια, εν μέρει λόγω της γενικότερης ανησυχίας πως οι κορωνοϊοί θα μπορούσαν να είναι η πηγή της επόμενης πανδημίας. 

Δύο είναι οι κυρίαρχες θεωρίες για την προέλευση του κορωνοϊού: Η μεταφορά της από ζώο στον άνθρωπο και η διασπορά της μετά από διαρροή από εργαστήριο της Κίνας – Πηγή: AP Photo

Καμία υπηρεσία πληροφοριών δεν έχει πει μέχρι στιγμής πως η διαρροή ήταν σκόπιμη. Η έκθεση του 2021 ήταν σαφής στο συγκεκριμένο πεδίο: «Θεωρούμε πως ο ιός δεν αναπτύχθηκε ως βιολογικό όπλο». 

«Τα ατυχήματα στα εργαστήρια συμβαίνουν με εκπληκτική συχνότητα. Πολλοί δεν μαθαίνουν για τα εργαστηριακά ατυχήματα γιατί δεν συζητούνται δημοσίως» εξηγεί η Τσαν που συνέγραψε ένα βιβλίο για την έρευνα της προέλευσης της Covid. Τέτοια ατυχήματα «υπογραμμίζουν την ανάγκη να καταστεί η εργασία με εξαιρετικά επικίνδυνα παθογόνα πιο διαφανής και πιο υπεύθυνη» λέει η ίδια.

Σε κάθε περίπτωση, η Κίνα έχει χαρακτηρίσει τον ισχυρισμό πως η Covid προέκυψε από κινεζικό εργαστήριο «αβάσιμη». 

Η θεωρία της μετάδοσης από ζώο

Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν, πάντως, πως η θεωρία μεταφοράς του ιού από ζώο σε άνθρωπο παραμένει πιο λογική. Διατυπώνουν τη θεωρία πως ο ιός εμφανίστηκε στη φύση και μεταπήδησε από τις νυχτερίδες στον άνθρωπο, είτε άμεσα, είτε μέσω άλλου ζώου ξενιστή. 

Σε έρευνα του 2021 που είχε δημοσιευτεί στην επιθεώρηση Cell, οι επιστήμονες γνωστοποιούσαν πως η Covid-19 είναι ο ένατος καταγεγραμμένος ιός που μολύνει ανθρώπους – με όλους τους προηγούμενους να προέρχονται από ζώα. 

Δύο ακόμη έρευνες του 2022 που δημοσιεύτηκαν στο Science, στήριζαν επίσης τη θεωρία της προέλευσης από ζώο, εκτιμώντας πως το πρώιμο επίκεντρο του ιού πιθανότατα αποτέλεσε η Αγορά Θαλασσινών Χουανάν στη Γουχάν και καταλήγοντας πως ο ιός ίσως μεταδόθηκε από ζώα στον άνθρωπο δύο διαφορετικές φορές. 

«Η επιστημονική βιβλιογραφία περιέχει ουσιαστικά μόνο πρωτότυπα ερευνητικά άρθρα που υποστηρίζουν τη φυσική προέλευση αυτής της πανδημίας» υπογραμμίζει ο Μάικλ Γουόρομπι, εξελικτικός βιολόγος στο πανεπιστήμιο της Αριζόνα που έχει μελετήσει ενδελεχώς την προέλευση της Covid. 

Όπως σημειώνει, το γεγονός πως άλλα πρόσωπα στην κοινότητα των μυστικών υπηρεσιών εξέτασαν τις ίδιες πληροφορίες με εκείνες του υπουργείου Ενέργειας και «δεν είπαν τίποτα νέο, λέει πολλά». Ο ίδιος λέει πως δεν παίρνει τοις μετρητοίς τέτοιου είδους αξιολογήσεις καθώς οι άνθρωποι που τις κάνουν, «δεν έχουν επιστημονική γνώση για να κατανοήσουν πραγματικά τα πολύ σημαντικά στοιχεία που πρέπει». 

Πηγή: Associated Press

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr