«Μαθήματα» μουσικής ιστορίας: Πρόσκληση στη σουίτα της ΚΟΑ

Στο πιάνο ο μουσικός Χρίστος Παπαγεωργίου και, από αριστερά, η ιστορικός Μαρία Ευθυμίου, ο διευθυντής της ΚΟΑ Λουκάς Καρυτινός και η σκηνοθέτις Κατερίνα Ευαγγελάκου, η ομάδα που οργανώνει και παρουσιάζει το «Ταξίδι στο κέντρο της μουσικής», στο Μέγαρο Μουσικής. [Stephie Grape]

«Ταξίδι στο κέντρο της μουσικής» με θέμα το κοντσέρτο: στη σκηνή, ο συνθέτης και πιανίστας Χρίστος Παπαγεωργίου μιλάει για τον Σοστακόβιτς, ο μαέστρος και καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών (ΚΟΑ) Λουκάς Καρυτινός από το πόντιουμ ετοιμάζεται να δώσει τον λόγο στη μουσική, ενώ στην τεράστια οθόνη που βρίσκεται στο βάθος της σκηνής παρακολουθούμε σε μαγνητοσκοπημένο απόσπασμα τον ίδιο τον Σοστακόβιτς να παίζει ζωντανά πιάνο σε μια συναυλία· μία από τις βιντεοπροβολές που έχει προετοιμάσει η σκηνοθέτις Κατερίνα Ευαγγελάκου.

Στην παράσταση για τη συμφωνία, η αυλαία ανοίγει καθώς στην οθόνη βομβαρδιστικά του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ρίχνουν βόμβες, ο Τσώρτσιλ σχηματίζει με τα δάχτυλα το σήμα της νίκης, και οι ασυρματιστές στέλνουν με τον τηλέγραφο το νικηφόρο «V». Ο ήχος των σημάτων Μορς «συνομιλεί» τέλεια με την πασίγνωστη 5η Συμφωνία του Μπετόβεν. Η αφήγηση ξεκινά και η ιστορικός και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Μαρία Ευθυμίου αρχίζει και μιλάει για τη σχέση της μουσικής με την εξέλιξη της Ιστορίας.

Κάθε «Ταξίδι στο κέντρο της μουσικής» είναι μια καλά σκηνοθετημένη συναυλία – παράσταση, ένα θέαμα πρωτότυπο στο είδος του και καλοκουρδισμένο από την κ. Ευαγγελάκου, μια παραγωγή υψηλών προδιαγραφών που υλοποιείται από τους τέσσερις εκλεκτούς συντελεστές με τη συνδρομή της Ορχήστρας της ΚΟΑ. Αυτή η καλλιτεχνική περιπέτεια που με πρωτοβουλία του κ. Καρυτινού ξεκίνησε πριν από περίπου ένα χρόνο με συγκρατημένο ενθουσιασμό, αποτελεί πλέον μια «ανέλπιστη» κατά τον ίδιο, αλλά βεβαίως καλοδεχούμενη μεγάλη επιτυχία. Είναι ένα μοναδικό στο είδος του θέαμα για την Ελλάδα, που έχει πλέον φανατικούς θεατές, και είναι διαρκώς sold out.

«Κάθε καλλιτεχνικό δημιούργημα δημιουργείται εν τόπω και εν χρόνω, άρα μετέχει της Ιστορίας», λέει η Μαρία Ευθυμίου.

«Και τώρα, άκουσέ το», λέει κάποια στιγμή ο Χρίστος Παπαγεωργίου απευθυνόμενος στο φανταστικό κοινό, και γρήγορα περνάει από τις εξηγήσεις στα μουσικά παραδείγματα ως σολίστ στο πιάνο ή μουσικός της ορχήστρας. Η καθιερωμένη πρόβα γίνεται στην αίθουσα δοκιμών της ΚΟΑ και η προετοιμασία για κάθε «Ταξίδι» διαρκεί περίπου δύο μήνες. Η πρόζα που μοιάζει με φυσικό διάλογο επί σκηνής ανάμεσα στα τρία πρόσωπα, αποτελεί προϊόν μιας μακράς και πολύ δημιουργικής διαδικασίας.

Επόμενος σταθμός της διαδρομής είναι η σουίτα στις 5 και 6 Μαΐου, στο Μέγαρο Μουσικής. «Η σουίτα είναι το συμφωνικό είδος με τη μεγαλύτερη διάρκεια μέσα στον χρόνο. Ξεκινάει από το μπαρόκ και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Ο αρχικός της ορισμός ήταν μια σειρά από χορούς και κατέληξε να είναι μια σειρά από οποιαδήποτε κομμάτια που αποτελούν μέρος κάποιου μεγαλύτερου έργου, όπερας ή θεατρικού», εξηγεί ο κ. Καρυτινός. «Το ιστορικό πλαίσιο της σουίτας σχετίζεται με τον ευρωπαϊκό 17ο-18ο αιώνα και φτάνει έως τις μέρες μας. Ως είδος είναι πολύ λαοφιλές, “συνδέει” τον λαό με τους βασιλείς», προσθέτει η κ. Ευθυμίου αναφερόμενη στο θέμα της συναυλιακής παράστασης.

Στη συζήτησή μας ομολογεί πως η εμπειρία της στα «Ταξίδια» είναι πολύτιμη απ’ όλες τις πλευρές, «ιδιαιτέρως δε διότι δεν γνωρίζω σε βάθος την κλασική μουσική και τώρα έχω το προνόμιο να τη μαθαίνω εκ των έσω και, μάλιστα, από τους βαθύτερους γνώστες της», μας λέει. Οσο για τους λόγους που την ώθησαν να εμπλακεί σε αυτό το σύνθετο εγχείρημα που δεν έχει την Ιστορία ως πρωταγωνιστή, αλλά τη μουσική, απαντά: «Κάθε καλλιτεχνικό δημιούργημα δημιουργείται εν τόπω και εν χρόνω, άρα μετέχει της Ιστορίας. Επομένως, η γνώση της ιστορικής περιόδου και των συντεταγμένων της βοηθά στην κατανόηση του κόσμου και των προταγμάτων των καλλιτεχνών – άρα και των έργων τους».

Εξοικειωμένος με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση χάρη στην ιδιότυπη και δημοφιλή σειρά εκπομπών του «Αναζητώντας την κυρία με τη Στρυχνίνη», ο Χρίστος Παπαγεωργίου πέρα από την ανάπτυξη του καλλιτεχνικού πλαισίου κάθε θέματος φαίνεται ότι απολαμβάνει τη θεατρικότητα της συγκεκριμένης δουλειάς. «Οι θεατές αγαπούν το “Ταξίδι” όχι επειδή τους μορφώνουμε, αλλά επειδή διασκεδάζουν και επιστρέφουν επειδή θέλουν να το ξαναζήσουν», εξηγεί. Οπως άλλωστε επαναλαμβάνει ο κ. Καρυτινός, «η μουσική είναι χαρά», και χάρη σε αυτή την οικεία γλώσσα που χρησιμοποιούν, χωρίς διδακτισμό, το κοινό την εισπράττει αμέσως αυτό το συναίσθημα. Ας μην ξεχνάμε, προσθέτει, ότι οι συμφωνικές σουίτες υπήρξαν ανέκαθεν ένα μουσικό ταξίδι στην πιο ανέμελη πλευρά της ζωής, σε αυτήν που δημιουργεί την αίσθηση ότι ένα στροβίλισμα και μερικές νότες μπορούν να σε τραβήξουν από το χέρι, να σε παρασύρουν σε άλλους κόσμους και να τα διορθώσουν όλα. Στο πρόγραμμα, μεταξύ άλλων, παρουσιάζονται έργα των Εντβαρντ Γκριγκ, Σεργκέι Προκόφιεφ, Ντμίτρι Σοστακόβιτς, αλλά και των Νίνο Ρότα και Μάνου Χατζιδάκι.