«Μας ακούει κανείς;» – Οδοιπορικό στα χαλάσματα της Τουρκίας

«Hepsi cıkarmışlar ama hesi ölmüş», γράφει στο μήνυμά του ο Dogan από το Παζαρτσίκ, στο επίκεντρο των φονικών σεισμών που εξαφάνισαν ολόκληρα τμήματα πόλεων στη νότια Τουρκία, λίγο πριν το ξημέρωμα της 6ης Φεβρουαρίου. 

Σε κάθε έναν από τους κακοφτιαγμένους δρόμους της μικρής πόλης Παζαρτσίκ, στην ισοπεδωμένη επαρχία του Καχραμάν Μαράς, επαναλαμβάνεται η ίδια πανομοιότυπη σκηνή: γερανοί και γκρέιντερ μαζεύουν ή συγκρατούν τα χαλάσματα, όσο οι διασώστες, έμπειροι και μη, επιχειρούν να ανοίξουν διόδους σε βουνά από τσιμέντο. 

Στο σημείο απ’ όπου μας στέλνει το μήνυμα ο Dogan, ο μοναδικός κάτοικος με τον οποίο συνεννοούμαστε σε σπαστά αγγλικά, μια τετραμελής οικογένεια με δύο παιδιά επτά και δυόμιση ετών καθώς και τέσσερις ακόμα άνθρωποι βρίσκονταν θαμμένοι ζωντανοί στα συντρίμμια των σπιτιών τους. Τα sms που ένας από τους εγκλωβισμένους στέλνει στους δικούς του, δίνουν ορίζοντα ελπίδας στην επιχείρηση διάσωσης. 

Για να αντέξουν το δριμύ ψύχος οι άνθρωποι που μαζεύονται στο σημείο καίνε τις μελαμίνες που βρίσκουν στα μπάζα της κατεστραμμένης οικοδομής. Ο αέρας πάνω από την πόλη μυρίζει ακόμα καμένο πλαστικό και μαζούτ. Παρά τον αδιάκοπο θόρυβο από τις μπουλντόζες επικρατεί απόκοσμη ησυχία. Μήπως και έτσι καταφέρει ν’ ακουστεί, έστω ξέπνοη, η κραυγή των αγνοουμένων κάτω από τόνους μπετόν. 

Ήρθαμε εδώ για εσάς

Στη διάρκεια του ατελείωτου χρόνου από το πρωί εκείνης της Δευτέρας μέχρι σήμερα, μια εβδομάδα μετά, θα υπάρξουν αμέτρητες στιγμές που οι διασώστες, σε κάθε μία από τις χιλιάδες επιχειρήσεις που εκτυλίσσονται από την Αντιόχεια ως το Ντιγιάρμπακιρ και το Αντίγιαμαν έως τα Άδανα, θα πιστέψουν ότι βρίσκονται κοντά στην ανάσυρση ενός ανθρώπου. 

Στην Αντιόχεια που σβήστηκε από το χάρτη, ένας άντρας επιμένει ότι κάτι ακούει στα χαλάσματα. Οι αρχές σταματούν την κυκλοφορία ενός διαλυμένου δρόμου όπου κυκλοφορούν κυρίως ασθενοφόρα, πυροσβεστικά οχήματα και εκσκαφείς. Για μια στιγμή, πάνω από 50 οχήματα σβήνουν τις μηχανές τους. Απλώνεται εκκωφαντική σιωπή. Ένας φαντάρος ζητάει να μείνουμε ακίνητοι για να μην ακούγεται το σύρσιμο των βημάτων μας στην άσφαλτο. Με μια συλλογική κραυγή, διασώστες, οδηγοί και το συγκεντρωμένο πλήθος φωνάζουν προς την μεριά των συντριμμιών: «Μας ακούει κανείς;». 

«Είμαστε  πολύ κοντά σας», «ήρθαμε εδώ για εσάς», «κουνήστε αν μπορείτε το πόδι ή το χέρι σας». Καμιά απάντηση. Οι διασώστες φεύγουν προς άλλα σημεία, ένα κομφούζιο κίνησης επανέρχεται στο δρόμο καθώς όλοι τρέχουν για κάπου. 

Τα ασθενοφόρα που φτάνουν στα σημεία των διασώσεων σηματοδοτούν ότι κάποιος πρόκειται να βγει από τα συντρίμμια. Οι διασώστες σκεπάζουν τα σώματα των ανασυρμένων με κουβέρτες, κουρτίνες και χαλιά από τα διαλυμένα σπίτια τους. Δεν είναι όλοι διασωθέντες. Σε μία ανάσυρση στο Καχραμάν Μαράς κόβουν το πορτοκαλί κολιέ από το λαιμό μιας νεκρής γυναίκας και το δίνουν σε συγγενή για αναγνώριση. Σε άλλη ανάσυρση στα Άδανα, ένας άντρας βγαίνει βουρκωμένος από το ασθενοφόρο όπου μόλις έχει τοποθετηθεί μία σορός. Σε εκείνο το σημείο βρίσκονταν κάτω από τα χαλάσματα 90 άνθρωποι. Το συγκεντρωμένο πλήθος κρέμεται από τα χείλη του. «Αυτός είναι», γνέφει καταφατικά για τον δικό του νεκρό που έχει μόλις αναγνωρίσει. Ακολουθεί σπαραγμός. 

Στην Αντιόχεια, άντρας της ΕΜΑΚ που αποχώρησε την Κυριακή μετά από πέντε επιτυχημένες διασώσεις λέει ότι υπήρξαν σπάνιες περιπτώσεις που ακόμα και την 11η ημέρα άνθρωποι ανασύρθηκαν ζωντανοί. Είναι όμως, προσθέτει, «η μεγαλύτερη καταστροφή» που έχει δει.

Παιδικό λούτρινο αρκουδάκι στο σημείο που φωνάζουν οι διασώστες στην Αντιόχεια. Φωτ: Ελβίρα Κρίθαρη

100.000 άνθρωποι θαμμένοι στα συντρίμμια

Ο «σεισμός του αιώνα» που έπληξε μια έκταση της νότιας Τουρκίας ίση σχεδόν με την ηπειρωτική Ελλάδα άφησε πίσω του σκηνές αποκάλυψης. Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα ισοπεδώθηκαν. Πολυόροφες κατοικίες που στέγαζαν δεκάδες, διαλύθηκαν σαν να ήταν χάρτινες, μέσα σε λίγα λεπτά. Οι δύο μεγάλοι σεισμοί των 7,8 και 7,6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και οι μετασεισμοί που ακολούθησαν βρήκαν σε πολλές περιπτώσεις φτηνές κατασκευές ή κατασκευαστικές αυθαιρεσίες. 

Στα Άδανα, την τουριστική παραθαλάσσια πόλη γνωστή για το κεμπάμπ της, οι 14όροφες πολυκατοικίες αποπνέουν μια αίσθηση αστικής άνεσης, σε αντίθεση με τα χαμόσπιτα των μικρών σεισμόπληκτων χωριών. Και τα δύο όμως κατέληξαν ερείπια. 

«Προσεύχομαι στο θεό να τιμωρήσει τους κατασκευαστές. Ο εργολάβος δεν είχε άδεια για να χτίσει τους επιπλέον ορόφους. Και γι’ αυτό γκρεμίστηκε τελείως το διαμέρισμα της αδερφής μου. Συνελήφθησαν όπως μάθαμε, δόξα τω θεώ», λέει η Μάγια που περιμένει δίπλα από την τελευταία εν εξελίξει επιχείρηση στα Άδανα μέχρι να ανασυρθεί το σώμα της αδερφής της. Τα 30 πολυόροφα κτίρια που ισοπεδώθηκαν εκεί, σημαντικά λιγότερα σε σχέση με άλλες περιοχές, καταπλάκωσαν μέχρι θανάτου περισσότερους από 500 ανθρώπους.

Οι διασώστες ανασύρουν φωτογραφίες από τα ερείπια πολυκατοικίας στο Παζαρτσίκ. Φωτ: Ελβίρα Κρίθαρη

«Η αδερφή μου είχε φέρει το προηγούμενο βράδυ τα παιδιά στο σπίτι μας, λες και ήξερε ότι θα πεθάνει. Τώρα απλώς περιμένουμε το σώμα της για να το θάψουμε όπως πρέπει», λέει.

Η αδερφή της Μάγιας είναι ίσως η τελευταία νεκρή των Αδάνων. Για τους νεκρούς ανοίγονται ομαδικοί τάφοι και η κρίση μεταφέρεται στους καταυλισμούς των σεισμόπληκτων, εκεί που θα συνεχιστεί η ζωή αυτών που έχασαν τα πάντα, στους μήνες που έρχονται. 

«Είναι όλοι έξω, αλλά είναι όλοι νεκροί» έγραφε το μήνυμα του Dogan, που μας ενημέρωνε για την πορεία της επιχείρησης στο Παζαρτσίκ, τρεις ημέρες μετά την έναρξή της. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές 100.000 άνθρωποι, ίσως περισσότεροι, παραμένουν θαμμένοι στα συντρίμμια της νότιας Τουρκίας. 

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr