«Λουτρό αίματος» στη Silicon Valley

Στην εξαιρετική αμερικανική ταινία «Η Δοκιμασία» (The Recruit),ο υπεύθυνος «προσλήψεων» της CIA -Αλ Πατσίνο- θέλει να εξασφαλίσει τις υπηρεσίες του ταλαντούχου πτυχιούχου Πληροφορικής -Κόλιν Φαρέλ-ως   μαθητευόμενου πράκτορα. Ο υποψήφιος πράκτορας διακρίνεται για την αντισυμβατική του συμπεριφορά. Είναι ακριβώς το είδος του ανθρώπου που χρειάζεται ο βετεράνος πράκτορας της CIA.

Ο Αλ Πατσίνο περιγράφει στον Φαρέλ ποια θα είναι η μελλοντική του ζωή, αν αρνηθεί την προσφορά του να καταταγεί στην Αμερικανική Υπηρεσία Πληροφοριών: «Το πολύ να έχεις μια θέση διευθυντικού στελέχους στη DELL, μια από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας της Αμερικής. Μια ήσυχη, ρουτινιάρικη  επαγγελματική καριέρα». Μόνο που αυτό δεν συνάδει φυσικά  με την πραγματικότητα, καθώς η DELL ανακοίνωσε πρόσφατα 6.650 απολύσεις -περίπου το 5% του συνολικού εργατικού δυναμικού.

Και φυσικά δεν είναι μόνο η DELL. Ολόκληρος ο κλάδος της προηγμένης τεχνολογίας ανακοίνωσε 107.185 απολύσεις μόνο τον Ιανουάριο.

Οι υπάλληλοι στην Amazon, Google, IBM, Microsoft, OpenText, PayPal, SAP, Micron βλέπουν έντρομοι τους κολοσσούς να ξεφορτώνονται το εργατικό τους δυναμικό.

Στο χορό και η Disney

Την περασμένη Τετάρτη, 8 Φεβρουαρίου, η Disney ανακοίνωσε την κατάργηση 7.000 θέσεων εργασίας. Ο διευθύνων σύμβουλος Μπόμπ Ιγκερ, που ανέλαβε πρόσφατα τα ηνία της εταιρείας, απέδωσε το τεράστιο σχέδιο απολύσεων στην την «ανάγκη αναδιάρθρωσης» μετά από απώλεια 2,4 εκατομμυρίων συνδρομητών από τα 161 εκατομμύρια συνδρομητές που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην πλατφόρμα ροής Disney + .

Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφορετική. Υπήρξε πράγματι διαρροή συνδρομητών μετά την απώλεια των δικαιωμάτων μετάδοσης του εθνικού πρωταθλήματος κρίκετ της Ινδίας. Παραμένει όμως πολύ ελάχιστη, καθώς ο αριθμός συνδρομών συνεχίζει να αυξάνονται στον υπόλοιπο κόσμο με τιμές που έχουν επίσης ανεβεί.

«Γιατί αρκετές από τις πιο κερδοφόρες εταιρείες της γενιάς μας, οι περισσότερες από τις οποίες εξακολουθούν να είναι πολύ κερδοφόρες, έχουν ανακοινώσει μαζικές απολύσεις  τη μία μετά την άλλη;» διερωτάται ο Μπράιαν Μέρτσαντ, δημοσιογράφος τεχνολογίας στους Los Angeles Times.

Κέρδη για τους μετόχους

«Οι πολυεθνικές της τεχνολογίας επιδιώκουν πάνω από όλα να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των μετόχων της», λέει ο Μπράιαν Μέρτσαντ .

Αναζητώντας κάποιες απαντήσεις, ο Μέρτσαντ πιστεύει ότι πρέπει να υπερβούμε το ρεφρέν που επαναλαμβάνουν μονότονα και υπερβολικά ορισμένοι αναλυτές, σύμφωνα με τους οποίους αυτές οι απολύσεις υπαγορεύονται από τις οικονομικές αντιξοότητες και αποτελούν μέρος των μέτρων λιτότητας που αποφασίστηκαν με πόνο από τις εταιρείες μετά το κύμα μαζικών προσλήψεων η πανδημία του Covid-19.

Αυτό είναι το επιχείρημα που προέβαλε το αφεντικό της Google, Σούνταρ Πιχάι, για να δικαιολογήσει την κατάργηση 12.000 θέσεων εργασίας. «Προσλάβαμε για μια διαφορετική οικονομική πραγματικότητα από αυτή που αντιμετωπίζουμε σήμερα», έγραψε ο Πιχάι σε ένα email προς τους εργαζόμενους.

Η Washington Post σημειώνει ότι οι εκτελεστικοί διευθυντές έχουν παραπλανηθεί από τα αξιοσημείωτα αποτελέσματα που επιτεύχθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.«Πίστευαν ότι η οικονομία είχε αλλάξει για τα καλά και έπρεπε να κερδίσουν τον πόλεμο στην στρατολόγηση ταλέντων σε μια εποχή που ήταν δύσκολο να βρεις υπαλλήλους», γράφει η αμερικανική εφημερίδα.

Το αφεντικό της Microsoft, Σάτια Ναντέλα, εξήγησε σε ένα σημείωμα προς το προσωπικό ότι «οι απολύσεις υπαγορεύονται από τις τρέχουσες οικονομικές συνθήκες, υποδεικνύοντας ότι ορισμένα μέρη του κόσμου βρίσκονται ήδη στην ύφεσης, ενώ άλλα περιμένουν τη σειρά τους».

Απληστία του κλάδου

Στα μάτια του Μέρτσαντ, το επιχείρημα της ύφεσης δεν αντέχει, ειδικά από τη στιγμή που η αμερικανική οικονομία μόλις δημιούργησε εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας τον τελευταίο μήνα. «Σίγουρα ο πληθωρισμός πονάει, αλλά η οικονομία πάει καλά», λέει  ο δημοσιογράφος, ο οποίος θεωρεί αυτές τις απολύσεις ως εκδήλωση της «απληστίας» του κλάδου της τεχνολογίας.

Για τον Μάλκολμ Χάρις, συγγραφέα του βιβλίου «Ιστορία της Καλιφόρνιας : Ο καπιταλισμός και ο κόσμος», ο έλεγχος του κόστους απασχόλησης μέσω περιοδικών απολύσεων αποτελεί μέρος του κύκλου ζωής των εταιρειών της Silicon Valley. Πιστεύει, ωστόσο, ότι οι πρόσφατες περικοπές θέσεων εργασίας δεν αποτελούν μέρος μιας μεσοπρόθεσμης ή μακροπρόθεσμης στρατηγικής αλλά μια προσπάθεια διατήρησης ενός αισθήματος επισφάλειας μεταξύ των εργαζομένων.

Ο Μέρτσαντ  και πολλοί κάνουν λόγο για μια πράξη «αντιποίνων» εκ μέρους των εκτελεστικών διευθυντών αυτών των πολυεθνικών, ειδικά από τη στιγμή που οι μισθοί των εργαζομένων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη τα τελευταία δύο χρόνια, όπως και η ικανότητά τους να διαπραγματεύονται και να επιβάλλονται.

Οι εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας οργανώνονται ολοένα και περισσότερο μέσω των συνδικάτων και έχουν εντείνει τα τελευταία πέντε χρόνια τα αιτήματά τους, κάτι που δεν άρεσε στις Καλιφορνέζικες πολυεθνικές.«Τα συγκεκριμένα κέρδη που έχουν επιτευχθεί μέχρι στιγμής με την οργάνωση των εργαζομένων στον τομέα της τεχνολογίας μπορεί να είναι σχετικά μικρά, αλλά οι αυξανόμενοι μισθοί και η αυξανόμενη οργανωτική ικανότητα απειλούν την εκτελεστική κυριαρχία των τεχνολογικών κολοσσών στη Silicon Valley», γράφουν οι Los Angeles Times.

Επανάσταση τεχνητής νοημοσύνης

Κι όμως! Τα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία, από το Bloomberg έως το CNBC και το Reuters  κάνουν λόγο για επανάσταση στην τεχνητή νοημοσύνη. Για μια νέα έκρηξη στον τομέα της τεχνολογίας. Η Microsoft εστιάζει στη νέα μηχανή αναζήτησης ChatGpt και η Google απαντά αμέσως με το Bard. Τι συμβαίνει λοιπόν; Μήπως πρέπει η πρόοδος να θεωρείται επιζήμιος παράγοντας για την παραδοσιακή απασχόληση;

Ο Ειβερι Χάρτμανς, αναλυτής στο «Business Insider», παρατηρεί ότι η ιδέα της «οικονομικής ανασφάλειας» δεν είναι παράξενη για τη Silicon Valley.Ωστόσο,τα τελευταία 10 χρόνια, οι τεχνολογικοί γίγαντες υποσχέθηκαν στους υπαλλήλους τους «την αίσθηση να νιώθουν ασφαλείς και σαν στο σπίτι τους». Αυτή η υπόσχεση συμμετοχής και συλλογικής δουλειάς προς έναν κοινό στόχο έχει έρθει σε αντίθεση με την ψευδαίσθηση και την απλή ρητορική, πιστεύει ο Χάρτμανς.

Ποια είναι η προοπτική

Οι τεχνολογικοί γίγαντες έχουν πρόβλημα. Μπορεί να εκμεταλλεύτηκαν την πανδημία τα τελευταία χρόνια, αλλά «τώρα πρέπει να αντιμετωπίσουν όχι μόνο την επιστροφή στην κανονικότητα, αλλά και την ενεργειακή κρίση και τα προβλήματα που σχετίζονται με τις αλυσίδες εφοδιασμού στη βιομηχανία ηλεκτρονικών», όπως εξηγεί ο Σέρτζιο Ρόσι, καθηγητής μακροοικονομίας και νομισματικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ.

Ποιες είναι οι προοπτικές για τον κλάδο; Εκτός από τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση, αναμένονται συγχωνεύσεις και εξαγορές, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη. «Κάτι που αναμένεται λόγω της υψηλής αβεβαιότητας που επικρατεί στις εταιρικές αποφάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο», τονίζει ο καθηγητής Ρόσσι. Προειδοποιεί όμως ότι οι περικοπές προσωπικού που κάνουν οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας για να μειώσουν το κόστος δεν θα τους επιτρέψουν να αυξήσουν τα κέρδη τους. «Οι τεχνολογικοί κολοσσοί είναι αναγκασμένοι να επενδύσουν σημαντικά στην έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί στις παγκοσμιοποιημένες αγορές», εξηγεί ο καθηγητής Ρόσσι .

Όσο για τους εργαζόμενους στον κλάδο της τεχνολογίας; Το σημαντικό είναι να μην είναι στη λίστα των απολύσεων, τουλάχιστον αυτή τη φορά. Η «ελπίδα» είναι να γλυτώσουν από το σημερινό «λουτρό αίματος» και να «πεθάνουν» τελευταίοι…