ΗΠΑ: Διάσωση των τραπεζών ή μείωση του πληθωρισμού;

Η κατάρρευση της Silicon Valley Bank και της Signature Bank, σε συνδυασμό με τις πιέσεις σε άλλα αμερικανικά περιφερειακά τραπεζικά ιδρύματα που έχουν γίνει στόχος κερδοσκοπίας, προκάλεσαν σημαντικές απώλειες στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια , ενώ η Fed προσπαθεί να αποφύγει τα χειρότερα

Μέσα σε μια εβδομάδα, συνολικά τρεις αμερικανικές τράπεζες έχουν ήδη πτωχεύσει. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών πραγματοποίησε απόψε έκτακτη συνεδρίαση, κεκλεισμένων των θυρών, για να επανεξετάσει την επιτοκιακή της πολιτική .

Το «φάρμακο» για τον ιό της Silicon Valley Bank δεν έπιασε: «Βυθίζεται» η First Republic

«Με την τρέχουσα αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές μετά την κατάρρευση της τράπεζας Silicon Valley Bank έχουν αυξηθεί οι προσδοκίες ότι η Federal Reserve θα γίνει λιγότερο επιθετική στη νομισματική της πολιτική», εκτιμά ο Ρίτσαρντ Φλαξ , επικεφαλής στον τομέα επενδύσεων της Moneyfarm. Υπό το πρίσμα των πιθανών πιέσεων στο τραπεζικό σύστημα, η αγορά εκτιμά τώρα με μεγαλύτερη πιθανότητα την αύξηση μόλις κατά 25 μονάδες βάσης του βασικού επιτοκίου της Fed ,στην επόμενη συνεδρίαση στις 22 Μαρτίου, από την βεβαιότητα για 50 μονάδες βάσης πριν από την κατάρρευση της SVB.

Πληθωρισμός ή κρίση;

Η Goldman Sachs δεν αναμένει νέα αύξηση των επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίαση της Fed. Να σωθούν οι τράπεζες ή να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός; Και τα δύο θα είναι δύσκολα. Η Federal Reserve είχε πάντα μόνο ένα δίλημμα: να αυξήσει επιθετικά τα επιτόκια για να νικήσει τον πληθωρισμό ή να το κάνει πιο ήπια για να αποφύγει την ύφεση; Σε αυτή την ερώτηση, ο Πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ απαντούσε μέχρι τώρα ότι προτεραιότητα είναι ο  πληθωρισμός ,ακόμη και με το κόστος να προκαλέσει ύφεση. Αλλά τώρα το στοίχημα μπορεί να είναι υψηλότερο για τον ίδιο και τους συναδέλφους του. Γιατί το δίλημμα δεν είναι πλέον μεταξύ πληθωρισμού και ύφεσης, αλλά μεταξύ πληθωρισμού και χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Ταυτόχρονα, το δολάριο υποχωρεί έναντι των άλλων σημαντικών νομισμάτων, καθώς η κατάρρευση της Silicon Valley Bank είναι πιθανό να αναγκάσει την Fed να ανακόψει την πορεία αύξησης των επιτοκίων. Το ευρώ ενισχύθηκε σήμερα  έως και 1,0737 δολάρια- μισό σεντ περισσότερο από ό,τι πριν από το Σαββατοκύριακο- φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και περίπου ένα μήνα. Το δολάριο υποχώρησε κατά 1,25% στα 133,34 γεν και κατά  0,86% στα 0,9127 ελβετικά φράγκα. «Τα νομίσματα που θεωρούνται ασφαλή καταφύγια όπως το ελβετικό φράγκο και το γιεν είναι ιδιαίτερα περιζήτητα σε αυτή την περίοδο οικονομικής αναταραχής», σημειώνει ο Λι Χάρντμαν ,αναλυτής της MUFG. Ο χρυσός, ένα άλλο ασφαλές καταφύγιο, κέρδισε 1,02% , σκαρφαλώνοντας στα 1.887,30 δολάρια την ουγγιά μετά την άνοδο στα 1.893,86 δολάρια, το υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές Φεβρουαρίου.

Τα τελευταία δύο χρόνια, μόνο μία τάση παρέμεινε αδιάκοπη: η ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ. Ενώ στις αρχές του 2021 το ένα ευρώ ισοδυναμούσε με περισσότερα από 1,23 δολάρια, μέχρι το τέλος του 2022 ήταν μόλις 1,07. Τέσσερις δυνάμεις είχαν ενισχύσει  το αμερικανικό νόμισμα: τα συγκριτικά υψηλότερα επιτόκια, η ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι υψηλές τιμές της ενέργειας παγκοσμίως και το γεγονός ότι το δολάριο είναι δημοφιλές ασφαλές  καταφύγιο.

Αλλά , αρκετά πλεονεκτήματα του δολαρίου από την άλλη, έχουν ξεθωριάσει εδώ και λίγους μήνες. Το πλεονέκτημα των επιτοκίων έναντι του ευρώ εξακολουθεί να υπάρχει. Αλλά η εκπληκτικά σκληρή ρητορική της ΕΚΤ κατά του πληθωρισμού υποδηλώνει ότι το πλεονέκτημα συρρικνώνεται.

Κυρώσεις και δολάριο

Η θέση του  δολαρίου στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα αρχίζει να διαβρώνεται και λόγω των δυτικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας, όπως δείχνει πρόσφατη ανάλυση του πρακτορείου  Reuters .

Οι κυρώσεις σημαίνουν ότι τα κράτη που εμπορεύονται με τη Ρωσία δραστηριοποιούνται όλο και περισσότερο άλλα νομίσματα . Στην ανάλυση, το Reuters εξετάζει το εμπόριο πετρελαίου μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας. Η Ινδία είναι πλέον η σημαντικότερη αγορά της Ρωσίας για αργό πετρέλαιο, δια θαλάσσης.

Ειδικοί όπως η Γκίτα Γκόπιναθ, Αναπληρώτρια Διευθύνουσα Σύμβουλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ,είχαν ήδη προβλέψει αυτή την επίδραση πέρυσι. Περίπου ένα μήνα μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, η Γκόπιναθ είπε στους Financial Times : «Οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα μπορούσαν να διαβρώσουν την υπεροχή του δολαρίου ΗΠΑ ενθαρρύνοντας μικρότερα εμπορικά μπλοκ να χρησιμοποιούν άλλα νομίσματα.

Στο εμπόριο πετρελαίου μεταξύ Ινδίας και Ρωσίας, το Reuters βλέπει ότι το εμπόριο μετατοπίζεται σε άλλα νομίσματα – και πιθανώς όχι μόνο βραχυπρόθεσμα, αλλά μόνιμα.

Η Ινδία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εισαγωγέας πετρελαίου στον κόσμο και η Ρωσία έχει γίνει ο μεγαλύτερος προμηθευτής της, μετά τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Μόσχα. Ως αποτέλεσμα, οι Ινδοί πελάτες πλήρωσαν το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών τους από τη Ρωσία σε νομίσματα διαφορετικά από το δολάριο , όπως  το ντιράμ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και το ρούβλι. Οι συναλλαγές που πληρώθηκαν με αυτόν τον τρόπο τους τελευταίους τρεις μήνες λέγεται ότι είχαν αξία πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Ορισμένοι έμποροι με έδρα το Ντουμπάι και οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες Gazprom και Rosneft αρνούνται τώρα πληρωμές σε δολάρια για ορισμένα προϊόντα διϋλισης.

Οι κυβερνήσεις της Ουάσιγκτον και του Λονδίνου προσπαθούν να αποτρέψουν βέβαια τη μετάβαση σε άλλα νομίσματα. Τον Φεβρουάριο, επέβαλαν κυρώσεις στη ρωσική τράπεζα MTS που εδρεύει στο Άμπου Ντάμπι. Η MTS είχε πραγματοποιήσει  ορισμένες από τις πληρωμές της Ινδίας σε νομίσματα ,άλλα από το δολάριο.

Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι οι προσπάθειες της Ρωσίας να παρακάμψει το δολάριο δεν είναι το κύριο πρόβλημα. «Η απειλή για το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται στις κυρώσεις», λέει ο Ντάνιελ Αν,πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ και τώρα συνεργάτης στο Διεθνές Κέντρο Μελετών «Woodrow Wilson».

Η Δύση «αποδυναμώνει την ανταγωνιστικότητα των δικών της χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών», λέει ο Ντάνιελ Αν. Προκειμένου να διευκολυνθεί το εμπόριο, όχι μόνο οι ινδικές τράπεζες έχουν πλέον ανοίξει λογαριασμούς σε ρωσικά ιδρύματα, αλλά και το αντίστροφο. «Η Κρατική Τράπεζα της Ινδίας διατηρεί λογαριασμό σε ξένα νομίσματα στη Ρωσία», σύμφωνα με το Reuters. Ο καθορισμός των τιμών σε δολάρια προκαλεί διάφορα κρίσιμα ζητήματα, που δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα από τις οικονομίες των αναπτυσσόμενων αλλά και των αναδυόμενων χωρών.