Ινστιτούτο ΕΝΑ: Η θέση και ο ρόλος των Συνεταιριστικών Τραπεζών στο Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα

Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους και να υπερβούν τις αδυναμίες που ανέδειξε η οικονομική κρίση, ενισχύοντας τα κεφάλαιά τους και την οργανωτική τους δομή, με έμφαση στη διαχείριση του κινδύνου και τη στήριξη της υγιούς επιχειρηματικότητας. Οι τοπικές κοινωνίες και η Τοπική Αυτοδιοίκηση με τη σειρά τους πρέπει να σταθούν αρωγοί στην προσπάθεια των Συνεταιριστικών Τραπεζών, καθώς η στήριξη επενδυτικών σχεδίων σε τοπικές κοινωνίες που έχουν πληγεί ιδιαίτερα από την κρίση είναι η μόνη διέξοδος για την οριστική επαναφορά της χώρας στον δρόμο της κανονικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης.

Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες, ως εκ της φιλοσοφίας τους, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε τοπικό επίπεδο, λειτουργώντας συμπληρωματικά προς τις εμπορικές τράπεζες. Ο τραπεζικός κλάδος στην Ελλάδα εμφανίζει πολύ υψηλό βαθμό συγκέντρωσης, με έμφαση στα αστικά κέντρα. Χρειάζεται λοιπόν η περαιτέρω ανάπτυξη του συνεταιριστικού τραπεζικού πυλώνα με πελατοκεντρική αντίληψη που θα στηρίζει και θα στηρίζεται από τοπικές παραγωγικές δυνάμεις και την κοινωνική επιχειρηματικότητα. Το μοντέλο των Συνεταιριστικών Τραπεζών, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί να υπηρετήσει αξίες και δραστηριότητες, που βρίσκονται στον πυρήνα των επιχειρήσεων της κοινωνικής και αλληλέγγυας επιχειρηματικότητας, παρέχοντας κατάλληλα προϊόντα και υπηρεσίες για τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Είναι φανερό ότι στα πλαίσια ενός ολοκληρωμένου σχεδίου με προσανατολισμό την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την παραγωγική ανασυγκρότηση, καταλυτικό ρόλο παίζει η διασφάλιση χρηματοδότησης της οικονομίας και η χρηματοδοτική στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, βιομηχανίας και αγροτών.

Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας καθώς λειτουργούν σε περιφερειακό επίπεδο και συμβάλλουν στη χρηματοδότηση πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.

Λόγω της γεωγραφικής εξειδίκευσης κατανοούν  καλύτερα τις αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές της περιοχής τους και εξ αυτού του λόγου μπορούν να αναλάβουν στοχευμένες πρωτοβουλίες και δράσεις υποστήριξης των επιχειρηματικών πρωτοβουλιών αξιοποιώντας παράλληλα κοινοτικά προγράμματα και βέλτιστες πρακτικές.

Ο τοπικός χαρακτήρας των συνεταιριστικών τραπεζών τους προσφέρει ένα μοναδικό πλεονέκτημα ανάπτυξης των μεταξύ τους συνεργειών αφού δραστηριοποιούνται σε  διαφορετικές αγορές και δεν λειτουργούν ανταγωνιστικά, μετατρέποντας έτσι το μειονέκτημα του μικρού συγκριτικά μεγέθους της καθεμιάς σε πλεονέκτημα.

Βασικά στοιχεία συνεργειών πρέπει να αποτελούν οι δράσεις για την προστασία της φήμης τους, για την προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας προσαρμοσμένων στις ιδιαιτερότητες και ανάγκες κάθε τοπικής κοινωνίας, για τη μείωση του λειτουργικού κόστους, με αξιοποίηση οικονομιών κλίμακος και για την ανάγκη οικοδόμησης μιας νέας αντίληψης στην κοινωνία για το ρόλο και την αξία τους.

Η αξιοποίηση της θετικής εμπειρίας χωρών όπου οι συνεταιριστικές τράπεζες έχουν σημαντική συμμετοχή στο χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο προσεκτικής μελέτης και αξιοποίησης από όλους.

Το βασικό πλεονέκτημα των Συνεταιριστικών Τραπεζών έναντι των εμπορικών στην κατεύθυνση μίας ηθικής τραπεζικής είναι ότι «ανήκουν» στους πελάτες τους. Η δραστηριοποίηση τους στην τοπική κοινωνία τους επιτρέπει να αφουγκράζονται τις ανάγκες τους και να έχουν πραγματική εικόνα για την πορεία της τοπικής κοινωνίας, τις επιχειρήσεις της και τις προοπτικές της.  Αυτή η σχέση, δίνει στις Συνεταιριστικές Τράπεζες τη δυνατότητα καλύτερης αξιολόγησης των τοπικών αναγκών και συνθηκών αλλά και των ευκαιριών μίας κοινωνίας, αξιοποιώντας τα ευρωπαϊκά προγράμματα και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που τους προσφέρει η Πολιτεία μέσα σε ένα θεσμικό περιβάλλον που στοχεύει στην υγιή χρηματοδότηση, τη μείωση των ανισοτήτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Τέλος, αποτελεί πρωτοβουλία προς τη σωστή κατεύθυνση η μελέτη και υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών και μοντέλων, όπως η «ηθική τραπεζική» που αποτελεί μέρος της «επιχειρησιακής ηθικής», η οποία σχετίζεται άμεσα με την έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης και εξ αντικειμένου θα οδηγήσει σε κοινωνικά υπεύθυνες τράπεζες που θα καταξιωθούν μέσα στη κοινωνία. Η κοινωνική οικονομία με τη βοήθεια των συνεταιρισμών, των υφισταμένων συνεταιριστικών τραπεζών, των ΜΚΟ και της κοινωνίας των υπεύθυνων πολιτών μπορεί να  συμβάλλει σε μια περιβαλλοντικά προσανατολισμένη ανάπτυξη με στόχο μια οικονομία υψηλής απασχόλησης και σκοπό την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής

Στην Ελλάδα όλοι οι κοινωνικοί φορείς πρέπει να συνεργαστούν αρμονικά με σκοπό να γίνει πράξη η βιώσιμη ανάπτυξη και η ευημερία των πολιτών με την υποστήριξη τόσο των συμβατικών όσο και των εναλλακτικών τραπεζικών ιδρυμάτων.

Όλη η μελέτη