Η υψηλή τεχνολογία επιστρέφει στην κερδοφορία, αλλά με μαζικές απολύσεις

Περισσότεροι από 68.000 εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας έχουν χάσει τη δουλειά τους από την 1η Ιανουαρίου, καθώς πλησιάζει η ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων για το τέταρτο τρίμηνο του 2022.

Η Amazon, η Microsoft και η Google ανακοίνωσαν την απόλυση 8.000, 10.000 και 12.000 εργαζομένων, αντίστοιχα, ή του 2%, 5% και 6% του αντίστοιχου εργατικού δυναμικού τους. Η Meta είχε ήδη περικόψει περισσότερες από 10.000 θέσεις εργασίας μέχρι το τέλος του περασμένου έτους. Η Salesforce περιέκοψε 8.000 υπαλλήλους (10% του εργατικού της δυναμικού), η IBM έκλεισε 3.900 θέσεις (2%) και η SAP απέλυσε 3.000 άτομα. Αυτές οι απολύσεις επηρεάζουν στελέχη με υψηλή ειδίκευση, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι εγκατεστημένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το φαινόμενο αποκτά τέτοιες διαστάσεις που ένας Καλιφορνέζος επιχειρηματίας ξεκίνησε το «Layoffs.fyi», έναν ιστότοπο που παρακολουθεί τις ανακοινώσεις για τις απολύσεις. Αποτέλεσμα: Μέχρι σήμερα, 229 εταιρείες τεχνολογίας έχουν απολύσει σε ένα μήνα 68.502 άτομα, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα παρόμοιο  κύμα είχε σαρώσει τον κλάδο τον Νοέμβριο, αμέσως μετά τα οικονομικά αποτελέσματα του τρίτου τριμήνου, με περισσότερες από 90.000 απολύσεις.

Σχεδόν 954.000 άτομα προσλήφθηκαν κατά την «ευλογημένη περίοδο της πανδημίας» σε όλον τον κλάδο της τεχνολογίας. Κάπου 58.000 εργαζόμενοι είχαν προστεθεί στο εργατικό δυναμικό της Microsoft μεταξύ 2020 και 2021. Πάνω από 52.000 στη Google, 27.000 στη Meta και 17.000 στην Apple.

Αλλά μετά την ευφορία, ήρθε η ώρα να προσαρμοστούν στην επιστροφή στην κανονική ζωή, καθώς και στον πληθωρισμό. Η Wall Street ήταν αδίστακτη με τις μετοχές τεχνολογίας το 2022, μετά την άνοδο των βασικών επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Και ο ευκολότερος τρόπος για να μειώσουν το κόστος χωρίς να τεθούν σε κίνδυνο οι επιχειρηματικές γραμμές, ήταν να μειώσουν  τη μισθοδοσία και τα έξοδα μάρκετινγκ.

Η κατάρρευση των μετοχών τεχνολογίας το 2022, για ορισμένες εταιρείες πάνω από 60%, μετά από δύο χρόνια πανδημίας, που χαρακτηρίστηκαν από εξαιρετική ευφορία στην αγορά. Στη συνέχεια όμως ήρθε η πτώση, μετά τις δυσμενείς μακροοικονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες που προκάλεσαν την κρίση των πρώτων υλών, την συρρίκνωση της αγοράς της διαφήμισης και τον υψηλό πληθωρισμό. Το 2022, ο NASDAQ 100 έχασε περίπου 32 %. Οι μετοχές των πέντε τεχνολογικών κολοσσών  Google, Apple, Facebook, Amazon και Microsoft (GAFAM) έχασαν σχεδόν το 40% την ίδια περίοδο.

Το παρήγορο για τον κλάδο της τεχνολογίας είναι ότι φαίνεται τις πρώτες εβδομάδες του  νέου χρόνου, μια μικρή ανάκαμψη για την τεχνολογία. « Η αγορά διόρθωσε τις μετοχές των εταιρειών τεχνολογίας πέρυσι και ήταν αρκετά επιεικής φέτος. Προς το παρόν, οι εταιρείες που ανακοινώνουν αποτελέσματα και προβλέψεις, δεν φαίνεται να τιμωρούνται», λέει ο Ζακ-Ορελιάν Μαρσιρό, ανώτατο στέλεχος στην Edmond de Rothschild.

H Amazon,μετά την υποχώρηση κατά 50% το 2022, η μετοχή της ενισχύθηκε  κατά 22% από την αρχή του χρόνου. Η μετοχή  της Amazon ξεπέρασε σαφώς την αγορά και τον συνολικό δείκτη  των πέντε κολοσσών  GAFAM (+13,4%). Για την Amazon, είναι το τρίτο καλύτερο ξεκίνημα της χρονιάς από τότε που βγήκε στο χρηματιστήριο το 1997. Το αν το ράλι θα συνεχιστεί μένει να φανεί την Πέμπτη. Η μετοχή διαπραγματεύεται πλέον πάνω από την πτωτική τάση που ξεκίνησε τον Αύγουστο.

Γιατί γίνονται οι απολύσεις;

Το ερώτημα είναι γιατί, ενώ οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες  παρουσιάζουν εξαιρετική κερδοφορία, δεν καταγράφουν ανάπτυξη.

Ο τζίρος της Microsoft, για παράδειγμα, αυξήθηκε μόνο κατά 2% το τελευταίο τρίμηνο, ενώ η εταιρεία είχε συνηθίσει την αγορά σε διψήφια ποσοστά ανάπτυξης. «Έχουν τόσους πολλούς τομείς  ανάπτυξης που θα μπορούσαν να απασχολήσουν τους απολυμένους. Φαίνεται ότι οι απολύσεις γίνονται κυρίως για συμβολικούς λόγους, είναι ένα μήνυμα που στέλνεται στους επενδυτές», λέει ο  Μαρσιρό.

Δεδομένου ότι οι εταιρείες τεχνολογίας δεν μπορούν πλέον να διαφημίζουν τους αριθμούς ανάπτυξης που τις έχουν κάνει επιτυχημένες στην αγορά, στρέφονται σε έναν άλλο τρόπο βελτίωσης των κερδών: τη μείωση του εργασιακού κόστους.

Τα κύματα των απολύσεων είναι ακόμη πιο βάναυσα καθώς ακολουθούν δύο χρυσά χρόνια για τους εργαζόμενους στον τομέα της τεχνολογίας. Οι εταιρείες άρπαζαν στην αρχή της πανδημίας τα ταλέντα, με ολοένα αυξανόμενους μισθούς και παροχές. «Η επιτάχυνση της ψηφιακής τεχνολογίας κατά τη διάρκεια του Covid ώθησε τις εταιρείες να προσλαμβάνουν μαζικά, φοβούμενες ότι δεν θα καταφέρουν να πετύχουν ανάπτυξη», λέει το στέλεχος της Edmond de Rothschild.

Ωστόσο, παρά το κύμα των απολύσεων, το εργατικό δυναμικό των τεχνολογικών κολοσσών παραμένει υψηλότερο από ό,τι πριν από τον Covid, σημάδι ότι η αναπτυξιακή τροχιά συνεχίζεται.

Το κύμα απολύσεων επηρεάζει πάντως πολύ λιγότερο την Ευρώπη. Και αυτό γιατί οι προσλήψεις γίνονται πιο προσεκτικά, και επομένως μακροπρόθεσμα, γεγονός που εξομαλύνει τις διακυμάνσεις στο μέγεθος του εργατικού δυναμικού.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, από την άλλη πλευρά, η εργατική νομοθεσία, η οποία είναι ελάχιστα ρυθμισμένη, καθιστά δυνατή την υιοθέτηση μιας στρατηγικής «stop and go»: οι εταιρείες προσλαμβάνουν και απολύουν εύκολα ανάλογα με τις ανάγκες τους. Οι υπάλληλοι της Google για παράδειγμα, μάθαιναν την απόλυσή τους, καθώς έβλεπαν να διακόπτεται η πρόσβασή τους στο δίκτυο και τις υπηρεσίες της εταιρείας…

Τελειώνει η κρίση

«Αν η οικονομική κατάσταση δεν επιδεινωθεί σημαντικά, νομίζω ότι φτάνουμε ήδη στο τέλος αυτού του κύματος απολύσεων για τους κολοσσούς της τεχνολογίας», εκτιμά ο Ζακ-Ορελιάν Μαρσιρό. «Η δυναμική της ανάπτυξης θα μπορούσε να επιταχυνθεί ξανά και αυτές οι εταιρείες έχουν νέα τμήματα αγοράς τα οποία θα χρειαστούν ανθρώπινο δυναμικό».

Από την άλλη πλευρά, εάν η χρηματοδότηση παραμείνει τόσο ακριβή όσο είναι σήμερα, μπορούμε να φοβηθούμε ένα δεύτερο κύμα ακόμη μεγαλύτερων απολύσεων, κυρίως σε startups. Σε αντίθεση με τους κολοσσούς, που παράγουν σημαντικά κέρδη, ορισμένες startups ηλικίας άνω των 10 ετών δεν έχουν ακόμη βρει ένα βιώσιμο οικονομικό μοντέλο. Οι εταιρείες Natu (Netflix, Airbnb, Tesla και Uber), έχουν σταματήσει να ονειρεύονται.

Αφού εντρύφησαν σε κάθε φαντασία που μπορεί να φανταστεί κανείς όταν οι αγορές τους υποστήριξαν ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, η βίαιη επιστροφή στη Γη που προκλήθηκε από το τέλος της κρίσιμης φάσης της πανδημίας Covid-19 σηματοδότησε το τέλος της αναψυχής. Υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα: Uber, Doordash, Robinwood, Spotify που πιέζονται. Η Spotify έχει επίσης ανακοινώσει την απόλυση 600 ατόμων (6% του εργατικού δυναμικού της). Η αύξηση του αριθμού των χρηστών και οι προοπτικές ανάπτυξης δεν επαρκούν πλέον για τους επενδυτές και αυτό ενδέχεται να συνεχίσει να πλήττει τις θέσεις εργασίας…