Η βιομηχανική κατασκοπεία της Κίνας: Πώς κλέβει τεχνολογικά μυστικά από τις ΗΠΑ

Μία αθώα, φαινομενικά, φωτογραφία αποδείχθηκε η «καταστροφή» του Zheng Xiaoqing, πρώην υπαλλήλου του ενεργειακού κολοσσού General Electric Power.

Σύμφωνα με κατηγορητήριο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, ο Αμερικανός πολίτης έκρυψε εμπιστευτικά αρχεία που είχαν κλαπεί από τους εργοδότες του, στον δυαδικό κώδικα μιας ψηφιακής φωτογραφίας ενός ηλιοβασιλέματος, την οποία ο Zheng ταχυδρόμησε στη συνέχεια στον εαυτό του.

Η τεχνική ονομάζεται στεγανογραφία, και αποτελεί μέσο απόκρυψης ενός αρχείου μέσα στον κώδικα ενός άλλου αρχείου. Ο Zheng ακολούθησε πολλές φορές την ίδια μέθοδο για να υποκλέψει σημαντικά αρχεία από την GE.

Ο πολυεθνικός όμιλος είναι γνωστός για τις δραστηριότητές του στους κλάδους της υγείας, της ενέργειας και της αεροδιαστημικής, κατασκευάζοντας από ψυγεία μέχρι κινητήρες αεροσκαφών.

Οι πληροφορίες που έκλεψε ο Zheng αφορούσαν στον σχεδιασμό και την κατασκευή αεριοστροβίλων και ατμοστροβίλων, συμπεριλαμβανομένων των πτερυγίων των στροβίλων. Οι πληροφορίες άξιζαν εκατομμύρια, και εστάλησαν σε συνεργό του στην Κίνα. Τελικά θα ωφελούσαν την κινεζική κυβέρνηση, καθώς και εταιρείες και πανεπιστήμια με έδρα την Κίνα.

Ο Zheng καταδικάστηκε σε φυλάκιση δύο ετών πριν λίγες ημέρες. Πρόκειται για την τελευταία από μια σειρά παρόμοιων υποθέσεων που απασχολούν τις αμερικανικές αρχές. Τον Νοέμβριο, ο Κινέζος υπήκοος Xu Yanjun, που φέρεται να ήταν κατάσκοπος, καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλάκισης για συνωμοσία με σκοπό την κλοπή εμπορικών μυστικών από διάφορες αμερικανικές εταιρείες αεροναυπηγικής και αεροδιαστημικής – συμπεριλαμβανομένης της GE.

Πρόκειται για μέρος ενός ευρύτερου πλάνου, καθώς η Κίνα προσπαθεί να αποκτήσει τεχνολογική τεχνογνωσία για να τροφοδοτήσει την οικονομία της και να βελτιώσει γεωπολιτικά τη θέση της. Στον αντίποδα, οι ΗΠΑ κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν την «ανάδυση» οποιουδήποτε ανταγωνιστή.

Η κλοπή εμπορικών μυστικών επιτρέπει σε χώρες να «σκαρφαλώνουν αλματωδώς και σχετικά γρήγορα» στην παγκόσμια κατάταξη, γλιτώνοντας το χρονικό και το χρηματικό κόστος που απαιτεί η στήριξη αποκλειστικά στις δικές τους δυνατότητες, σχολίασε στο BBC ο Νικ Μάρο της Economist Intelligence Unit.

Τον περασμένο Ιούλιο ο διευθυντής του FBI Κρίστοφερ Ρέι αποκάλυψε, μιλώντας σε συγκέντρωση επιχειρηματιών και ακαδημαϊκών στο Λονδίνο, ότι η Κίνα στοχεύει να «λεηλατήσει» την πνευματική ιδιοκτησία δυτικών εταιρειών, ώστε να επιταχύνει τη δική της βιομηχανική ανάπτυξη και να κυριαρχήσει τελικά σε βασικούς κλάδους.

Προειδοποίησε ότι το Πεκίνο κατασκοπεύει εταιρείες παντού, «από τις μεγάλες πόλεις μέχρι τις μικρές πόλεις – από αυτές στο Fortune 100 μέχρι τις νεοφυείς επιχειρήσεις, εταιρείες που επικεντρώνονται σε οτιδήποτε, από την αεροπορία μέχρι την τεχνητή νοημοσύνη και τη φαρμακοβιομηχανία».

Εκείνη την εποχή, ο τότε εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας Zhao Lijian είχε απαντήσει πως ο Ρέι «συκοφαντούσε την Κίνα» κατηγορώντας τον για «ψυχροπολεμική νοοτροπία».

Για την ανακοίνωση του Υπουργείου Δικαιοσύνης για τον Zheng, ο Άλαν Κόλερ Τζ. του FBI δήλωσε ότι η Κίνα είχε στοχοποιήσει την «αμερικανική εφευρετικότητα» και προσπαθούσε να ανατρέψει τις ΗΠΑ από την κορυφή. 

Ο Zheng είναι μηχανικός με ειδίκευση στην τεχνολογία στεγανοποίησης στροβίλων και εργάστηκε πάνω σε διάφορες τεχνολογίες περιορισμού διαρροών στη μηχανική ατμοστροβίλων. Οι στεγανοποιήσεις βελτιστοποιούν την απόδοση του στροβίλου, είτε αυξάνοντας την ισχύ ή την απόδοση, είτε παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής του κινητήρα, σημείωνε το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Οι αεριοστρόβιλοι των αεροσκαφών, παίζουν νευραλγικό ρόλο στην ανάπτυξη της αεροπορικής βιομηχανίας της Κίνας. Ο αεροδιαστημικός και αεροπορικός εξοπλισμός συγκαταλέγεται στους 10 κλάδους για τους οποίους η Κίνα επιδιώκει ταχεία ανάπτυξη, ώστε να μειώσει την εξάρτηση από την ξένη τεχνολογία.

Αλλά η κινεζική βιομηχανική κατασκοπεία στοχεύει σε ένα ακόμα πιο ευρύ φάσμα κλάδων. Σύμφωνα με τον Ρέι Γουάνγκ, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της Constellation Research με έδρα τη Silicon Valley, σε αυτούς τους τομείς περιλαμβάνονται η φαρμακευτική ανάπτυξη και η νανοτεχνολογία – μηχανική και τεχνολογία στη νανοκλίμακα για εφαρμογές σε τομείς όπως η ιατρική, τα υφάσματα και τα αυτοκίνητα. Ένα νανόμετρο είναι μία απειροελάχιστη απόσταση που ισοδυναμεί με ένα δισεκατομμυριοστό του μέτρου.

Κατά τον ίδιο, η Κίνα στοχεύει επίσης σε φαρμακευτικά προϊόντα και τη βιοϊατρική μηχανική, την τεχνολογία μίμησης βιολογικών διαδικασιών για ιατρικούς σκοπούς όπως η αναγέννηση ιστών.

Οι κατάσκοποι «βρίσκονται παντού»

Ο Γουάνγκ ανέφερε μία ιστορία που του είχε αφηγηθεί ένας πρώην επικεφαλής έρευνας και ανάπτυξης μιας εταιρείας της λίστας Fortune 100, ο οποίος του είχε πει ότι «το πρόσωπο που εμπιστευόταν περισσότερο» – κάποιος τόσο οικείος που τα παιδιά τους είχαν μεγαλώσει μαζί – αποκαλύφθηκε ότι χρηματιζόταν από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. «Μου εξήγησε ευγενικά ότι οι κατάσκοποι βρίσκονται παντού», σχολίασε. 

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει τώρα και στην περίπτωση της Κίνας, που πλέον έχει αποκτήσει τεχνογνωσία, αφού ανάγκασε ξένες εταιρείες να μοιραστούν τεχνογνωσία στο πλαίσιο κοινοπραξιών, με αντάλλαγμα την πρόσβαση στην κινεζική αγορά. 

Το 2015, ΗΠΑ και Κίνα υπέγραψαν μια συμφωνία με την οποία δεσμεύτηκαν να μην προβαίνουν σε «κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας μέσω του κυβερνοχώρου, συμπεριλαμβανομένων των εμπορικών μυστικών ή άλλων εμπιστευτικών επιχειρηματικών πληροφοριών για εμπορικό όφελος».

Έναν χρόνο αργότερα, η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ κατηγορούσε τους Κινέζους για αθέτηση της συμφωνίας, αν και αναγνώρισε πως οι απόπειρες παραβίασης κυβερνητικών και εταιρικών δεδομένων είχαν μειωθεί «δραματικά».

Αλλά παρατηρητές του κλάδου αποτιμούν ότι ο συνολικός αντίκτυπος της συμφωνίας ήταν ελάχιστος. Ο Γουάνγκ έκανε λόγο για «αστείο». Η κινεζική κυβερνοκατασκοπεία στις ΗΠΑ είναι ευρεία και εξαπλώνεται σε ακαδημαϊκά εργαστήρια. Εντοπίζεται «σε κάθε πτυχή των δυτικών επιχειρήσεων», δήλωσε στο BBC.

Ωστόσο, ο Lim Tai Wei από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης παρατήρησε πως δεν υπάρχουν αδιαμφισβήτητα στοιχεία για την έκταση του φαινομένου. «Ορισμένοι πιστεύουν ότι υπήρξε μια σύντομη κάμψη της κινεζικής κυβερνοκατασκοπείας εναντίον των ΗΠΑ, αλλά στη συνέχεια επανήλθε στο προηγούμενο επίπεδό της. Άλλοι θεωρούν ότι απέτυχε λόγω της συνολικής κατάρρευσης των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας», δήλωσε.

Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ προσπαθούν τώρα να παρεμποδίσουν την πρόοδο της Κίνας στη βιομηχανία ημιαγωγών – που είναι ζωτικής σημασίας για τα «πάντα», από τα smartphones μέχρι τα πολεμικά όπλα, υποστηρίζοντας ότι η χρήση της τεχνολογίας από την Κίνα αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια.