Η σκοτεινή πλευρά της μητρότητας

H πρακτικώς άγνωστη Γκιουσλαζί Μαλάντα ερμηνεύει με αξιοθαύμαστο μέτρο τον τραγικό χαρακτήρα της παιδοκτόνου μετανάστριας από τη Σενεγάλη, σε ένα ούτως ή άλλως πολύ ώριμο φιλμ, από το οποίο θα μπορούσε να λείπει ίσως μόνο το κάπως φλύαρο φινάλε.

Σεντ Ομέρ ★★★½
ΔΡΑΜΑ (2022)
Σκηνοθεσία: Αλίς Ντιόπ
Ερμηνείες: Κάιγε Καγκάμε, Γκιουσλαζί Μαλάντα

Η Αλίς Ντιόπ, μία από τις πιο υποσχόμενες νέες φωνές του ευρωπαϊκού κινηματογράφου, παρουσιάζει την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία, η οποία τιμήθηκε και με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας. Αυτό το ιδιότυπο δικαστικό δράμα εκτυλίσσεται στη γαλλική πόλη Σεντ Ομέρ, εκεί όπου η νεαρή Λοράνς, μετανάστρια από τη Σενεγάλη, δικάζεται ως κατηγορούμενη για τον θάνατο της 15 μηνών κόρης της, η οποία βρέθηκε πνιγμένη κάπου στις βόρειες ακτές της χώρας. Τη δίκη παρακολουθεί η Ραμά, μια περίπου συνομήλικη συγγραφέας, η οποία συγκλονίζεται από όσα ακούει κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, ενώ καλείται να πάρει αποφάσεις σχετικά με τη δική της εγκυμοσύνη.

Η σύγχρονη «Μήδεια» αποδέχεται τις κατηγορίες, όμως δηλώνει αθώα, καθώς πιστεύει πως δεν είχε άλλη επιλογή από το να σκοτώσει το παιδί που απέκτησε με έναν πολύ μεγαλύτερό της άνδρα.

Σκηνοθετώντας με έναν «στεγνό», σχεδόν ντοκιμαντερίστικο, μινιμαλισμό, που στόχο έχει να αποφύγει το μελόδραμα και τις εύκολες συγκινήσεις, η Ντιόπ καταφέρνει να καθηλώσει τον θεατή μόνο με την ουσία όσων παρουσιάζονται στην οθόνη. Η υπόθεση της σύγχρονης «Μήδειας» δεν έχει τόσο να κάνει με το σχήμα δίκαιο – άδικο ή τις αποκαλύψεις που θα οδηγήσουν σε ανατροπές· η Λοράνς αποδέχεται εξαρχής τις κατηγορίες που της αποδίδονται, όμως δηλώνει αθώα καθώς πιστεύει πως δεν είχε άλλη επιλογή από το να σκοτώσει το παιδί που απέκτησε με έναν κατά πολύ μεγαλύτερό της άνδρα. Απέναντί της βρίσκεται η (λευκή) Γαλλίδα δικαστής, προσεκτική και μειλίχια, αναδεικνύοντας με τις ερωτήσεις της πολιτισμικές διαφορές, ζητήματα φύλου αλλά και βαθύτερης ουσίας, στα οποία η μορφωμένη –αλλά ταυτόχρονα προληπτική– Λοράνς απαντά με αναπάντεχη διαύγεια.

Στο επίκεντρο βέβαια της διαδικασίας, καθώς και της ταινίας συνολικά, βρίσκεται η μητρότητα. Χρησιμοποιώντας συνεχείς αντικατοπτρισμούς ανάμεσα στη Ραμά, στην κατηγορούμενη αλλά και στη μητέρα της που βρίσκεται εκεί, συν τις αντιδράσεις των υπόλοιπων γυναικών, οι οποίες καταγράφονται στα πρόσωπά τους ενώ μιλάει κάποιος από τους πρωταγωνιστές, η Ντιόπ δημιουργεί μια μίνι σπουδή γύρω από τον ισχυρότερο ίσως φυσικό δεσμό – η προσέγγισή της, δε, είναι πολύπλευρη και γεμάτη ερωτήματα, αντί να προσφέρει οποιαδήποτε εύκολη απάντηση στον θεατή.

Ιδιαίτερη μνεία, τέλος, πρέπει να γίνει στις πολύ καλές ερμηνείες, με πρώτη αυτή της πρακτικά άγνωστης Γκιουσλαζί Μαλάντα, η οποία ερμηνεύει τον τραγικό χαρακτήρα με αξιοθαύμαστο μέτρο, σε ένα ούτως ή άλλως πολύ ώριμο φιλμ, από το οποίο θα μπορούσε να λείπει ίσως μόνο το κάπως φλύαρο φινάλε.