Η ώρα των πλειστηριασμών: Τι σημαίνει η απόφαση του Αρείου Πάγου

Ψαλιδίζεται η διαπραγματευτική ικανότητα των οφειλετών απέναντι στις εταιρείες διαχείρισης υποχρεώσεων, τους λεγόμενους «servicers», μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου.

Το δίλημμα «ρύθμιση ή πλειστηριασμός» θα μπορεί πλέον να τίθεται πολύ πιο επιτακτικά από την πλευρά των εταιρειών, καθώς οι νομικοί σύμβουλοι των οφειλετών -ιδιωτών, αλλά και επιχειρήσεων- χάνουν τη δυνατότητα να «μπλοκάρουν» ή να καθυστερήσουν την εφαρμογή των αναγκαστικών μέτρων.

Αυτή είναι η πρώτη «ανάγνωση» της απόφασης του Αρείου Πάγου για τους πλειστηριασμούς από τους νομικούς, οι οποίοι βέβαια επιφυλάσσονται για εξαγωγή περισσότερων συμπερασμάτων μετά τη δημοσίευση του σκεπτικού.

Στην πράξη

Το αν η «επόμενη μέρα» της απόφασης θα φέρει περισσότερους πλειστηριασμούς ή όχι είναι κάτι που θα κριθεί στην πράξη. Από την πλευρά των servicers, ακόμη και μετά την απόφαση, προτάσσεται το επιχείρημα ότι η προτεραιότητα είναι η ρύθμιση των κόκκινων δανείων με βιώσιμο τρόπο και όχι ο πολλαπλασιασμός των πλειστηριασμών, πολλοί εκ των οποίων μάλιστα κηρύσσονται άγονοι όπως προκύπτει και από τα μέχρι τώρα στοιχεία.

Το σίγουρο είναι ότι η απόφαση του Αρείου Πάγου θα έχει… ουρά στα δικαστήρια. Όσες αποφάσεις ανακοπής πλειστηριασμών είχαν εκδοθεί υπέρ των οφειλετών θα πάνε σε δεύτερο βαθμό από τους servicers με στόχο την ανατροπή της αρχικής απόφασης υπό τα νέα δεδομένα, ενώ -σύμφωνα με νομικούς- η ανακοπή ως διαδικασία θα γίνει πολύ πιο δυσχερής για τον οφειλέτη από εδώ και στο εξής.

Δύο επιλογές

Οι οφειλέτες τα δάνεια των οποίων βρίσκονται υπό τη διαχείριση των servicers πρακτικά θα έχουν από εδώ και στο εξής δύο επιλογές:

1. Να τα ρυθμίσουν μέσα από απευθείας διαπραγματεύσεις με τους διαχειριστές.

2. Να καταφύγουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Για τον τελευταίο, η κυβέρνηση θα προχωρήσει άμεσα στην κατάθεση της νομοθετικής ρύθμισης με στόχο τη βελτίωσή του (μείωση επιτοκίων, διεύρυνση περιμέτρου οφειλών που θα εντάσσονται, δυνατότητα χρήσης του εξωδικαστικού και από οφειλέτες με μία μοναδική οφειλή, αιτιολόγηση απόρριψης πρότασης συμβιβασμού κ.λπ.), με στόχο τον πολλαπλασιασμό των υποθέσεων που θα κλείνουν μέσω του συγκεκριμένου νόμου.

Ωστόσο, όσο θα πλησιάζουμε προς την ημέρα των εκλογών, τόσο πιο επιτακτικά θα μπαίνει στο τραπέζι της συζήτησης -ειδικά από τα κόμματα της αντιπολίτευσης- η ανάγκη να υπάρξει ένα νέο προστατευτικό πλαίσιο για τους οφειλέτες, το οποίο θα περιλαμβάνει από τη θέσπιση συγκεκριμένων δικαιωμάτων για τους οφειλέτες μέχρι και την επαναφορά του μέτρου της προστασίας της κύριας κατοικίας.

Τα δάνεια των servicers

Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι servicers διαχειρίζονται δάνεια συνολικού ύψους περίπου 87 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 32,3 δισ. ευρώ αφορούν επιχειρηματικά δάνεια, τα 12,2 δισ. ευρώ ελεύθερους επαγγελματίες και το μεγαλύτερο κομμάτι (τα 42,1 δισ. ευρώ) ιδιώτες και νοικοκυριά. Τα 18,16 δισ. ευρώ είναι καταναλωτικά δάνεια που έχουν περιέλθει υπό τον έλεγχο των servicers, ενώ τα 23,9 δισ. ευρώ αφορούν στεγαστικά.

Οι servicers δημοσίευσαν προ ημερών τον απολογισμό της προηγούμενης χρονιάς, στον οποίο αναφέρουν ότι «το συνολικό υπό διαχείριση ρυθμισμένο χαρτοφυλάκιο δανείων και απαιτήσεων ανέρχεται στα 27 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε πάνω από 590.000 δανειολήπτες». Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 83% των ανακτήσεων οφειλών έχει επέλθει μέσα από διμερείς λύσεις και το 17% από πλειστηριασμούς. Τα ποσοστά αυτά αφορούν την περίοδο 2020-2022.

Με βάση τα στοιχεία από την πλατφόρμα e-auction και την επεξεργασία που έγινε από το iMed Lab, το 2021 άλλαξαν χέρια μέσω πλειστηριασμών 2.725 ακίνητα, ενώ στο 11μηνο του 2022 ο αριθμός αυξήθηκε σε 8.265. Άρα συνολικά το συγκεκριμένο διάστημα τελεσφόρησαν 10.990 πλειστηριασμοί.

Συνολικά, από την 1η Ιανουαρίου του 2018 μέχρι και τις 30 Νοεμβρίου 2022 έχουν ολοκληρωθεί 55.900 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, αρκετοί εκ των οποίων κηρύχθηκαν άγονοι. Για το διάστημα από την 1η Φεβρουαρίου έως τις 31 Ιουλίου 2023 έχουν προγραμματιστεί 3.230 πλειστηριασμοί, εκ των οποίων οι 1.090 μέσα στον Φεβρουάριο.