Η Ιρέν Ζακόμπ συναντά την Ωραία Ελένη μέσα στην ποίηση του Ρίτσου

Το κατάμεστο αμφιθέατρο Ρισελιέ στη Σορβόννη. [Polyvios Anemoyannis / Hans Lucas]

Ηταν η βραδιά που η Ωραία Ελένη, η Ελένη της Τροίας, μεταφέρθηκε στο σήμερα μέσα από την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου και την κρυστάλλινη φωνή της Γαλλίδας Ιρέν Ζακόμπ. Παρουσία της κόρης του, Ερης Ρίτσου, στο κατάμεστο αμφιθέατρο Ρισελιέ του ιστορικού πανεπιστημίου της Σορβόννης, το βράδυ της Δευτέρας 16 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε μια κατανυκτική εκδήλωση, φόρος τιμής στον ποιητή, την οποία διοργάνωσε το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού στο Παρίσι, σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών της Σορβόννης και τον πολιτιστικό οργανισμό Delphys. Η συγκίνηση ήταν έκδηλη όταν η διάσημη ηθοποιός, πρωταγωνίστρια των ταινιών του Κισλόφσκι, διάβασε αποσπάσματα στα γαλλικά, ενώ ο διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας της Σορβόννης Γιώργος Αρχιμανδρίτης, συγγραφέας, δημιουργός ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών τέχνης και πολιτισμού και εκπρόσωπος του ΕΙΠ στο Παρίσι, είχε εισαγάγει το κοινό στην «Τέταρτη Διάσταση».

Η Ερη Ρίτσου ανάμεσα στην Ιρέν Ζακόμπ και στον Γιώργο Αρχιμανδρίτη. [Polyvios Anemoyannis / Hans Lucas]

Πρόκειται για μια συλλογή με 17 πολύστιχα ποιήματα ως αφηγηματικοί μονόλογοι που γράφτηκαν από το 1956 έως το 1975. Οι πρωταγωνιστές προέρχονται ως επί το πλείστον από τον αρχαίο μύθο, με πλέον εμβληματική την «Ελένη». «Μέσα απ’ την ανθρώπινη και ευάλωτη πια ηρωίδα, εκφράζει τον πόνο και την απογοήτευση του Ρίτσου για τη ματαιότητα των ανθρώπινων πραγμάτων, τονίζει την τραγική διάσταση της περιπέτειας που λέγεται ζωή, για να υμνήσει τελικά την εύθραυστη και ταυτόχρονα αιώνια ομορφιά της», υπογράμμισε ο Αρχιμανδρίτης. Ακολούθησε θεατρικό αναλόγιο με τη Ζακόμπ, η οποία ερμήνευσε τον μονόλογο σε γαλλική μετάφραση του Ζεράρ Πιερά του 1975. Ντυμένη με μια τυπική γαλλική μαρινιέρα και με την ευαίσθητη φωνή της έδωσε σάρκα και οστά στην ηρωίδα της Τροίας:

«Ω βέβαια θα πρέπει πολύ να γεράσουμε, πολύ, ώσπου να γίνουμε δίκαιοι, να φτάσουμε εκείνη την ήμερη αμεροληψία, τη γλυκιά ανιδιοτέλεια στις συγκρίσεις, στις κρίσεις, όταν δικό μας πια μερτικό δεν υπάρχει σε τίποτα πάρεξ σ’ αυτή την ησυχία», ακούστηκαν τα σοφά λόγια της Ελένης όπως τα συνέλαβε ο ποιητής.

Η Ιρέν Ζακόμπ στο αναλόγιο. [Polyvios Anemoyannis / Hans Lucas]

Η εκδήλωση έκλεισε με την κόρη του Γιάννη Ρίτσου, Eρη, η οποία από τη σκηνή του εμβληματικού πανεπιστημιακού αμφιθεάτρου και μέσα στα παρατεταμένα χειροκροτήματα ενθουσιασμού και συγκίνησης του κοινού αποκάλυψε τα γεγονότα και τις καταστάσεις που ενέπνευσαν στον πατέρα της τον μονόλογο αυτόν. Η τιμητική βραδιά πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη του Ανδρέα και της Αλεξάνδρας Μαρτίνου, καθώς και του Ιδρύματος Jan Michalski, και παρευρέθησαν ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς, o καλλιτεχνικός διευθυντής του οίκου Hermès και πρόεδρος του Μουσείου Διακοσμητικών Τεχνών Pierre-Allexis Dumas, γιος της αείμνηστης Ρένας Ντιμά, η εκδότρια Véra Michalski-Hoffmann, καθώς και πολλές άλλες προσωπικότητες του ακαδημαϊκού, καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου της γαλλικής πρωτεύουσας.

Ο Κώστας Γαβράς έδωσε το «παρών». [Polyvios Anemoyannis / Hans Lucas]