Η Ευρώπη διώχνει τις επιχειρήσεις της

Ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά πάνελ, ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Οι επενδύσεις σε ηλιακή ενέργεια, ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αντλίες θερμότητας και σε πράσινο υδρογόνο, θα τριπλασιαστούν στα 650 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2030, απασχολώντας 14 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο Διεθνής Οργανισμός  Ενέργειας (IEA) βλέπει τον κόσμο «στις παραμονές μιας νέας βιομηχανικής εποχής». Αλλά προειδοποιεί επίσης: Δεν θα ωφεληθούν όλοι – και αν οι δυτικές χώρες δεν προχωρήσουν, δεν θα πάρουν τίποτα και η ενεργειακή μετάβαση μπορεί να αποτύχει στην Ευρώπη .

Η επιχείρηση «καθαρή τεχνολογία και ενέργεια» είναι μια αγορά εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων με έναν μεγάλο νικητή : την Κίνα. Πάνω από το 80% της παραγωγής ηλιακών συλλεκτών συγκεντρώνεται στην Κίνα.

Σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, τα τελευταία 10 χρόνια, το Πεκίνο έχει επενδύσει περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια για την παραγωγή φωτοβολταϊκών συστημάτων – δέκα φορές περισσότερα από την Ευρώπη. Οι δέκα κορυφαίοι προμηθευτές συστημάτων παραγωγής ηλιακής ενέργειας βρίσκονται στην Κίνα.

Οι τεράστιες επενδύσεις στην Κίνα έχουν προκαλέσει μείωση του κόστους της ηλιακής ενέργειας κατά 80% παγκοσμίως, αλλά έχουν δημιουργήσει ισχυρές εξαρτήσεις. Η «πράσινη» ενέργεια στην Ευρώπη είναι made in China. «Το επίπεδο γεωγραφικής συγκέντρωσης στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού δημιουργεί πιθανές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις», λέει ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, Φατίχ Μπιρόλ. Με βάση τις τρέχουσες επενδύσεις, μπορεί να υποθέσει κανείς βάσιμα ότι η Κίνα θα φτάσει σύντομα σε ένα μερίδιο αγοράς 95% για σημαντικά στοιχεία των ηλιακών κυψελών, ειδικά το πολυπυρίτιο, το αρχικό υλικό που είναι επί του παρόντος σε έλλειψη.

Διπλασιασμός της παραγωγικής ικανότητας

Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας υπολογίζει ότι η παραγωγική ικανότητα για ηλιακούς συλλέκτες θα πρέπει να διπλασιαστεί έως το 2030 προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό ανοίγει μια ευκαιρία εάν άλλες περιοχές του κόσμου επενδύσουν μαζικά και έτσι διευρύνουν τις αλυσίδες εφοδιασμού. Ως το 2030 θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν επενδύσεις έως και 120 δισεκατομμύρια δολάρια σε αλυσίδες εφοδιασμού φωτοβολταϊκών και ο αριθμός των θέσεων εργασίας θα διπλασιαστεί και να φτάσει το  ένα εκατομμύριο.

Οποιος θέλει όμως να εγκαταστήσει ένα ηλιακό σύστημα στη στέγη του σπιτιού του αυτές τις μέρες γνωρίζει το πρόβλημα: Τα εξαρτήματα είναι μερικές φορές σπάνια. Εάν το ηλιακό σύστημα πρόκειται να έρθει από την Ευρώπη αντί από την Κίνα, θα χρειαστεί ακόμη περισσότερος χρόνος. Η επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ανθεί σε όλη την ήπειρο, οι προμηθευτές δύσκολα μπορούν όμως να ανταποκριθούν – και αυτό είναι μόνο η αρχή.

Η BASF πάει Κίνα

Την ίδια ώρα, η μεγαλύτερη χημική εταιρεία στον κόσμο, η BASF, κλείνει ορισμένα εργοστάσια στη Γερμανία και τα μεταφέρει στην Κίνα.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της BASF, Μάρτιν Μπράντερμίλερ, το απέδωσε στο υψηλό ενεργειακό κόστος και την υπερβολική ρύθμιση στην Ευρώπη. Συνολικά αναμένεται να περικοπούν 4.200 θέσεις εργασίας. Ταυτόχρονα με το κλείσιμο κάποιων εργοστασίων στη Γερμανία, η BASF υλοποιεί ένα τεράστιο επενδυτικό σχέδιο στην Κίνα: Στο Ζαντζιάγκ, δημιουργείται αυτή τη στιγμή μια νέα ολοκληρωμένη μονάδα παραγωγής, ύψους εννέα δισεκατομμυρίων ευρώ. Πρόκειται να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής του Ομίλου μετά το Λουντβικσάφεν και την Αμβέρσα.

Το έργο έχει επανειλημμένα επικριθεί από δυτικούς πολιτικούς, λόγω των  γεωπολιτικών εντάσεων μεταξύ Κίνας, Ταϊβάν και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά το κέρδος δεν γνωρίζει σύνορα… Το έργο της Κίνας έχει επανεξεταστεί ξανά και ξανά, αλλά πάντα συνάγεται το συμπέρασμα ότι οι ευκαιρίες είναι μεγαλύτερες από τους πραγματικούς κινδύνους. Η Κίνα έχει μερίδιο περίπου 50% στην παγκόσμια αγορά χημικών και η BASF εξακολουθεί να μην εκπροσωπείται επαρκώς στη χώρα.

Έδιωξαν επικριτή της Κίνας

Μόλις πριν από δύο ημέρες, έγινε μάλιστα μια εκπληκτική αλλαγή στο εξαμελές διοικητικό συμβούλιο του ομίλου που προκάλεσε σάλο: ο Σάορι Ντίμπουργκ, ο οποίος έχει επανειλημμένα επικριθεί ότι ήταν αντίθετος με την επέκταση στην Κίνα, θα αντικατασταθεί από τον Στέφαν Κόθραντε, την 1η Μαρτίου.

Η BASF χρειάζεται φυσικό αέριο σε μεγάλες ποσότητες, όχι μόνο ως πηγή ενέργειας αλλά και ως πρώτη ύλη. Για το 2022, ο όμιλος ανέφερε ένα πρόσθετο κόστος δύο δισεκατομμυρίων ευρώ για φυσικό αέριο στην Ευρώπη, αν και κατάφερε να μειώσει την κατανάλωση κατά περίπου 33%. Αν και οι τιμές του φυσικού αερίου μειώθηκαν ξανά από την κορύφωσή τους τον Αύγουστο, ο Μπράντερμίλερ αναμένει ότι θα παραμείνουν υψηλότερες από τα προηγούμενα χρόνια μακροπρόθεσμα, αλλά κυρίως υψηλότερα από τα επίπεδα τιμών σε άλλες περιοχές, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, όπου παράγουν οι κύριοι ανταγωνιστές της BASF.

«Συνολικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι η απότομη αύξηση των τιμών της ενέργειας έχει επιβραδύνει αισθητά την οικονομία, παρά τα εκτεταμένα μέτρα κρατικής βοήθειας», έγραψε ο αναλυτής Ραλφ Σόλβιν της Commerzbank.

Ο ρόλος της ΕΚΤ και της Fed

Επιπλέον, οι συνθήκες χρηματοδότησης στην Ευρώπη  έχουν επιδεινωθεί σημαντικά ως αποτέλεσμα της σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Οι ανησυχίες για πιθανώς πιο σημαντικές αυξήσεις των επιτοκίων από την ΕΚΤ αλλά και την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ενισχύθηκαν ξανά. Ο Dow Jones Industrial υποχώρησε στο σημείο που ήταν στις 22 Δεκεμβρίου.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δελεάζει όμως τις ευρωπαϊκές εταιρείες να μεταφέρουν την «πράσινη παραγωγή» τους στις ΗΠΑ, προσφέροντας φθηνή ενέργεια και δισεκατομμύρια σε πράσινες επιδοτήσεις. Η ΕΕ φοβάται για την ανταγωνιστικότητά της, οι πρώτες εταιρείες απειλούν να μεταναστεύσουν. Για παράδειγμα, η Γερμανική εταιρεία αυτοκινήτων Schaeffler ανακοίνωσε νέες επενδύσεις στην Αμερική. «Έχουμε πρόβλημα με την ανταγωνιστικότητα σε σύγκριση με τις ΗΠΑ» δήλωσε ο Γκέργκ Κνιλ, πρόεδρος της Αυστριακής Ομοσπονδίας Βιομηχανίας . «Η φθηνή ενέργεια και οι υψηλές επιδοτήσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι ένα «τοξικό μείγμα» για την Ευρώπη ως επιχειρηματική τοποθεσία. Η ΕΕ πρέπει να ακολουθήσει γρήγορα το παράδειγμά της Αμερικής», προσθέτει. Μόνο που τα εγωιστικά συμφέροντα κάποιων βόρειων χωρών, δεν επιτρέπουν μια ισορροπημένη βόηθεια και στον Νότο, που δεν έχει τον ίδιο δημοσιονομικό χώρο. Και προς το παρόν, η Κίνα και η Αμερική καραδοκούν…