«Φως» στις αδήλωτες εξαγωγές φαρμάκων

Τα 300 εκατ. υπολογίζεται ότι ξεπερνά, ετησίως, η αξία των παράνομων-αδήλωτων παράλληλων εξαγωγών φαρμάκων στην Ελλάδα, με τις νόμιμες εξαγωγές -αυτές που καταγράφονται από τον ΕΟΦ- να προσεγγίζουν τα 450 με 490 εκατ. ευρώ.

Τα στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι το θέμα των ελλείψεων στα φάρμακα όχι μόνο δεν θα μειωθεί αλλά θα ενταθεί. Ειδικότερα εξηγούν ότι οι παράλληλες εξαγωγές ωθούνται στην Ελλάδα κυρίως από τις ιδιαιτέρως χαμηλές τιμές διακίνησης των σκευασμάτων, αφήνοντας μεγάλο περιθώριο κέρδους στους εξαγωγείς.

Όπως λένε, υπάρχουν κυκλώματα που δεν είναι εύκολο να ελεγχθούν. Κάποιος, για παράδειγμα, μπορεί να λειτουργεί μια μεγάλη χονδρεμπορική εταιρεία και να υποστηρίζει συγχρόνως 2-3 μικρότερες, μεταπουλώντας εμπόρευμα από τη μεγάλη αποθήκη στις μικρότερες και μέσω αυτών να διενεργεί τις εξαγωγές.

Επίσης, υπάρχει η λεγόμενη «σκούπα» από τα φαρμακεία, πρακτική που ακολουθούν αρκετοί αγοράζοντας φάρμακα μαζικά, χωρίς… φυσικά συνταγή γιατρού. Τα περισσότερα μπορούν να δοθούν και χωρίς συνταγή. Γι’ αυτό βγήκε και η απόφαση για υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση των φαρμάκων που είναι σε έλλειψη.

Η μέση τιμή ελάχιστης δόσης ενός πρωτοτύπου, για παράδειγμα, στην Ελλάδα φτάνει το 0,97 ευρώ, όταν αυτή η τιμή στην Κεντρική Ευρώπη είναι στα 3,87. Για παράδειγμα, στην Αυστρία είναι 4,25 και στη Γερμανία 3,84, ενώ η μέση τιμή στην Ευρώπη συνολικά είναι στο 1,95.

Όταν ένα φάρμακο στο ράφι έχει 10 ευρώ, στο κανάλι παράνομης διανομής μπορεί να πουλιέται ακόμα και 20 ευρώ και ίσως και παραπάνω, αφού οι τιμές στην Ευρώπη είναι πολύ υψηλότερες στο ράφι.

Το φάρμακο, όπως λένε οι ίδιοι παράγοντες, είναι μεγάλο σε αξία, μικρό σε όγκο και με μεγάλο περιθώριο ζωής (3-4 χρόνια). Άρα, μια σακούλα 50 σκευασμάτων μπορεί να σου αποφέρει ένα εξαιρετικά σοβαρό κέρδος.

Στη Γερμανία ο νόμος υποχρεώνει όπως ένα μέρος των πωλήσεων φαρμακείων και φαρμακαποθηκών να είναι από παράλληλες εισαγωγές. Αυτό και μόνο κάτι λέει.

Ποιοι ωφελούνται

Οι νόμιμες παράλληλες εξαγωγές, σύμφωνα με τον Κωσταντίνο Δούνα, διευθύνοντα σύμβουλο της Logiscoop-Pansypha, αποφέρουν σημαντικά οφέλη στον κρατικό προϋπολογισμό, αν υπολογίσει κανείς ότι το 2021 ήταν περί τα 400 εκατ. (στοιχεία ΕΟΦ), και συμμετέχουν κατά 1,38% στο σύνολο των εξαγωγών της χώρας που ανέρχονταν περίπου στα 29 δισ. το 2021 (στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ αφαιρουμένων των πετρελαιοειδών).

Επίσης, ωφελούνται χώρες όπως η Γερμανία, η οποία έχει θεσπίσει νόμο το 7% των πωλήσεων των φαρμακαποθηκών (αναμένεται να αυξηθεί πάνω από το 10%) να αφορά φάρμακα που εισάγονται μέσω παράλληλου εμπορίου από φθηνότερες χώρες σαν την Ελλάδα.

Και φυσικά ωφελούνται οι πολυεθνικές φαρμακευτικές όσον αφορά τα off patent, γιατί στις χώρες εισαγωγής ανταγωνίζονται τα γενόσημα φάρμακα και το φαρμακεμπόριο, καθώς οι εξαγωγές συμμετέχουν κατά μ.ό. περίπου 11% στον τζίρο τους και με μέση μικτή κερδοφορία που κυμαίνεται περί το 12% (το ποσοστό δεν είναι ίδιο σε όλες τις φαρμακαποθήκες, π.χ. στις συνεταιριστικές οι εξαγωγές κυμαίνονται στο 5% του τζίρου τους).

Δήλωση πωλήσεων

Ωστόσο, οι φαρμακευτικές από τον Μάιο του 2016 (επί ΣΥΡΙΖΑ) έχουν την υποχρέωση να δηλώνουν καθημερινά τις πωλήσεις τους ανά κωδικό και ανά ΑΦΜ πελάτη. Άρα ο ΕΟΦ γνωρίζει τι φεύγει ανά πάσα στιγμή. Αυτή η διαδικασία δεν αφορά και το χονδρεμπόριο, διότι έχει να διαχειριστεί μεγάλο όγκο (περίπου 7.000 σκευάσματα που εμπεριέχονται στον κατάλογο).

Το ερώτημα που τίθεται είναι, αφού οι ελλειμματικοί κωδικοί είναι γνωστοί -ακούσαμε ότι γύρω στους 300 κωδικούς είναι αυτοί όπου δημιουργείται το πρόβλημα δεν θα μπορούσε να γίνεται καταγραφή σε όλη την αλυσίδα του φαρμάκου σε αυτούς τους συγκεκριμένους κωδικούς; Ή έστω στους κωδικούς που εξάγονται νόμιμα, αντί να ρίχνει ο ένας στον άλλον την ευθύνη;

Αντιδράσεις φαρμακευτικών και προβλήματα στην πλατφόρμα

Την πλήρη διαφάνεια σε όλη την αλυσίδα ζήτησε χθες και ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) με επιστολή του στον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη, καθώς επίσης, κάθε προϊόν για το οποίο μια φαρμακευτική εταιρεία δηλώνει περιορισμένη διάθεση ή έλλειψη στη σχετική πλατφόρμα του ΕΟΦ, να τίθεται άμεσα σε απαγόρευση εξαγωγών μέχρι τη λήξη του διαστήματος έλλειψης.

Τι γίνεται όμως με την πλατφόρμα όπου καταγράφονται οι ελλείψεις; Σύμφωνα με τον Βασίλη Μπιρλιράκη, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδος (ΟΣΦΕ), η συγκεκριμένη πλατφόρμα δεν λειτουργεί σωστά. Ο ίδιος δύο φορές έχει στείλει ενημέρωση στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) για το θέμα.

Η ΟΣΦΕ έχει ζητήσει τη δημιουργία μίας μόνιμης επιτροπής ελλείψεων φαρμάκων με 12μηνη ή 24μηνη θητεία, υπό την εποπτεία του υπουργείου με επικεφαλής τον ΕΟΦ και συμμετέχοντες τους: Ένωση Ασθενών, ΠΦΣ, ΠΣΦ, ΠΕΦΝ, ΟΣΦΕ, ΙΦΕΤ, ΠΙΣ, ΠΕΦ και ΣΦΕΕ. Αναφορικά με τις ελλείψεις ο κ. Μπιρλιράκης αναφέρει ότι πολλές αποκαθίστανται μετά το άνοιγμα των εταιρειών, ωστόσο, ενώ η πολιτεία προωθεί τα γενόσημα, οι πολίτες δεν αποδέχονται τις αντικαταστάσεις. «Εμείς από τον περασμένο Απρίλιο ζητάμε από την πολιτεία να κάνει μια εκστρατεία ενημέρωσης του κόσμου αλλά δεν έχει κάνει τίποτα μέχρι στιγμής», επισημαίνει.