Φινλανδία: Ξεκινούν οι «σκληρες διαπραγματεύσεις» – Οι προσδοκίες και τα «αγκάθια»

Μάχη με νικητή, αλλά χωρίς σαφή κυβερνητικό οδικό χάρτη για την επόμενη μέρα της χώρας θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν οι χτεσινές βουλευτικές εκλογές της Φινλανδίας. 

Το συντηρητικό κόμμα Εθνική Συμμαχία (NCP) κατέλαβε οριακά την πρώτη θέση. Η ακροδεξιά κατέγραψε ποσοστά ρεκόρ, αποτελώντας πιθανό «ρυθμιστή» του επόμενου κυβερνητικού σχήματος. Ενώ η πρωθυπουργός Σάνα Μάριν, παρά το γεγονός ότι αύξησε την εκλογική επιρροή του κόμματος των Σοσιαλδημοκρατών, υποχώρησε στην τρίτη θέση. 

Παρά τη νίκη στις εκλογές, για τον ηγέτη του κεντροδεξιού κόμματος Εθνική Συμμαχία (NCP), Πέτερι Ορπο, που κατέλαβε με μικρή διαφορά την πρώτη θέση, η υπόθεση συγκρότησης κυβέρνησης δεν αποτελεί μια εύκολη υπόθεση. 

Οπως αναφέρει το Politico, μετά την «ισχνή νίκη», ο Όρπο αναμένεται να ξεκινήσει «σκληρές διαπραγματεύσεις» με πιθανούς κυβερνητικούς εταίρους. Οι κοινοβουλευτικές ισορροπίες την επομένη των εκλογών μοιάζουν ιδιαίτερα εύθραυστες. Το συντηρητικό κόμμα του Ορπο κατάφερε να εξασφαλίσει 48 από τις 200 κοινοβουλευτικές έδρες, την ώρα που το κόμμα της απερχόμενης πρωθυπουργού, Σάνα Μάριν των Σοσιαλδημοκρατών συγκέντρωσε 43 έδρες. Ταυτόχρονα, οι ακροδεξιοί «Φινλανδοί», ως δεύτερο κόμμα πλέον, «ελέγχουν» 46 έδρες στο νέο κοινοβούλιο. 

Ως προς τους μέχρι πρότινος μικρότερους εταίρους στην κυβέρνηση της Μάριν, τόσο οι Κεντρώοι, όσο και το κόμμα των Πρασίνων και η Αριστερή Συμμαχία «λαβώθηκαν» σημαντικά.

Ενα νέο πολιτικό σκηνικό και ο ρόλος των ακροδεξιών «Φινλανδών»

Κάπως έτσι διαμορφώνεται στη Φινλανδία ένα νέο πολιτικό σκηνικό, στο οποίο ο Ορπο, ως αρχηγός του πρώτου κόμματος, θα πρέπει να αποφασίσει με ποιες πολιτικές δυνάμεις θα συνεργαστεί για να σχηματίσει έναν πλειοψηφικό συνασπισμό. 

Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάθε επιλογή αποτελεί μια σύνθετη πρόκληση για τον ηγέτη της κεντροδεξιάς. Μια ενδεχόμενη σύμπραξη με τους Σοσιαλδημοκράτες, για παράδειγμα, θα έφερνε και τα δύο κόμματα ενώπιον πολλαπλά συγκρουόμενων και αντίρροπων πολιτικών θέσεων και φαντάζει ιδιαιτέρως δύσκολη.

Το NCP κατήλθε στην προεκλογική περίοδο μιλώντας ξεκάθαρα για περικοπές στις δαπάνες πρόνοιας, έτσι ώστε να επιτευχθεί ένας πιο «ισορροπημένος» κρατικός προϋπολογισμός, την ώρα που για τους Σοσιαλδημοκράτες κεντρική προεκλογική δέσμευση ήταν η αύξηση της φορολόγησης των υψηλότερων εισοδημάτων, καθώς και η υιοθέτηση μέτρων για την ενίσχυση της εργασίας. 

Αν από την άλλη, ο Ορπο στραφεί στο δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος και τείνει χείρα συνεργασίας στο ακροδεξιό «Κόμμα των Φινλανδών» («Finns Party»), τότε η μεγάλη πρόκληση αυτού του πολιτικού «παντρέματος» θα αφορά τις διαφορετικές προσεγγίσεις των δύο κομμάτων σε σχέση με τη μεταναστευτική πολιτική. Σημειώνεται ότι το κεντροδεξιό NCP εκτιμά ότι μια ενδεχόμενη «έλευση πληθυσμών» στη χώρα θα μπορούσε να δώσει ώθηση στην εγχώρια αγορά εργασίας, την ώρα που το «Finns Party» εκφράζει αμιγώς αντιμεταναστευτικές θέσεις, επικεντρώνοντας την προεκλογική του ρητορική στην ταύτιση των φαινομένων παραβατικότητας, με τις μεταναστευτικές ροές.

Η παραπάνω αντίθεση μεταξύ των δύο πιθανών κυβερνητικών εταίρων, προκύπτει σε μια συγκυρία όπου η Φινλανδία αντιμετωπίζει την κορύφωση ενός μακροχρόνιου προβλήματος έλλειψης εργαζομένων. Ενδεικτική είναι η παραδοχή από το υπ. Οικονομικών για σοβαρές ελλείψεις σε τουλάχιστον 56 κλάδους, όπως αναφέρει δημοσίευμα της Dweche Welle.

«Μαθηματικά» και πολιτικά εμπόδια

Ο Ορπο, πάντως, δηλώνει πως πολιτική του προτεραιότητα την αμέσως επόμενη μέρα αφότου έκλεισαν οι κάλπες, αποτελεί η καταπολέμηση της ύφεσης στη Φινλανδία, με τη θέση αυτή να εκλαμβάνεται ως «σημάδι» μιας πιθανής στροφής του κεντροδεξιού ηγέτη προς το κόμμα των ακροδεξιών «Φινλανδών». «Ξεκινάμε διαπραγματεύσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης, με την οικονομία να αποτελεί τον “πυρήνα” των συζητήσεων», ήταν τα λόγια του και ένα πιθανό «κλείσιμο ματιού» στην ηγεσία της ακροδεξιάς που διακατέχεται από παρόμοιες θέσεις ως προς την οικονομική «εξυγίανση» της Φινλανδίας.

Τα πολιτικά δεδομένα, παρόλα αυτά, φέρνουν κι άλλες δυσκολίες-προκλήσεις στον Ορπο, ο οποίος θα πρέπει να απευθυνθεί και σε μικρότερα κόμματα. Ενας πιθανός εταίρος, μάλιστα, το κόμμα των κεντρώων – συνεπές εδώ και μια οκταετία σε κυβερνητικές συνεργασίες – μετά το ιστορικά χαμηλό ποσοστό που συγκέντρωσε, δεν φαίνεται διατεθειμένο να μπει σε μια νέα κυβερνητική «περιπέτεια».

Και ως προς το χρονοδιάγραμμα που έχει μπροστά του ο Ορπο για να σχηματίσει κυβέρνηση; Οπως αναφέρει δημοσίευμα του Guardian, μέσα στην εβδομάδα ο νικητής των εκλογών θα απευθυνθεί στις άλλες πολιτικές δυνάμεις, εκκινώντας έτσι τον προγραμματικό διάλογο. Είναι συνηθισμένο, πάντως, στη Φινλανδία οι διαπραγματεύσεις να διαρκούν εβδομάδες, ακόμα και παραπάνω από έναν μήνα.

Τι σηματοδοτεί η ήττα της Μάριν εντός και εκτός της χώρας

Οσον αφορά τις δυνάμεις της αριστεράς, η ήττα της Μάριν φαίνεται να αποτελεί ένα σοβαρό πλήγμα, τόσο εντός, όσο και εκτός της Φινλανδίας. Αλλωστε πρόκειται για μια πολιτική προσωπικότητα που, κατά τα τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης της, είχε οικοδομήσει ένα αρκετά ισχυρό προφίλ ως μια σύγχρονη, προοδευτική ηγέτιδα, που απασχόλησε με θετικό τρόπο τη διεθνή κοινή γνώμη για τις πολιτικές που υιοθέτησε για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά και για τα αντανακλαστικά που επέδειξε μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Τι πήγε στραβά, λοιπόν, για μια πολιτική προσωπικότητα που για τέσσερα χρόνια δεχόταν διεθνείς επαίνους τόσο για τις πολιτικές της επιλογές, όσο και για την «μοντέρνα» και «ανατρεπτική» προσωπικότητα της; Οπως αναφέρει το Politico, η Μάριν δεν κατάφερε να πείσει το εκλογικό σώμα για την «αριστερή» διαχείριση της οικονομίας που πρότεινε. Το δημόσιο χρέος της χώρας αυξήθηκε στη θητεία της και ταυτόχρονα η επιλογή της να χρηματοδοτεί τις πολιτικές κοινωνικής πρόνοιας μέσω δανεισμού δεν έπεισε τους Φινλανδούς, ενώ μέσα σε ένα δυσμενές οικονομικό περιβάλλον οι αναγκαίες αμυντικές δαπάνες που επέφεραν οι ενταξιακές διαδικασίες της χώρας στο ΝΑΤΟ, έπληξαν τη διαχειριστική αξιοπιστία της 39χρονης πολιτικού.

Και ως προς το πολιτικό μέλλον της Μάριν; Τέσσερα χρόνια αφότου κατόρθωσε να γίνει η νεότερη πρωθυπουργός στον κόσμο επιδρώντας σημαντικά και στην πολιτική-μιντιακή ποπ κουλτούρα της Δύσης, η Μάριν το βράδυ των εκλογών παραδέχτηκε την ήττα της και συνεχάρη τον πολιτικό της αντίπαλο. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι εδώ ολοκληρώνεται η πολιτική της καριέρα. Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι ακόμα και πριν τις εκλογές, συνεργάτες της αναφέρονταν στο ενδεχόμενο διεκδίκησης κάποιου ευρωπαϊκού αξιώματος, ακόμα και της προεδρεία της Κομισιόν με τη στήριξη των αριστερών-προοδευτικών δυνάμεων. 

Η επόμενη μέρα

Μια μέρα μετά τις εκλογές, είναι δεδομένο ότι, παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες, η πρωτοκαθεδρία των πολιτικών κινήσεων ανήκει στον Πέτερι Ορπο. Αλλωστε διαχρονικά ο υποψήφιος του κόμματος που βγαίνει πρώτο αναλαμβάνει τη θέση του πρωθυπουργού στη Φινλανδία. Πρόκειται για έναν άγραφο κανόνα που ακολουθείται χωρίς εξαίρεση από το 1987- με την προϋπόθεση βέβαια ότι αυτός μπορεί να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Μέχρι να συμβεί αυτό, δύο είναι τα πιο ασφαλή συμπεράσματα ενός κατά τα άλλα σύνθετου πολιτικού τοπίου. Το πρώτο αφορά την άμεση ολοκλήρωση της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ, μια εξέλιξη αποδεκτή προεκλογικά από όλα τα μεγάλα κόμματα – ακόμα και από την ακροδεξιά. «Αύριο, θα υποδεχθούμε τη Φινλανδία ως 31ο μέλος», δήλωσε σήμερα ο Γενς Στόλτενμπεργκ διευκρινίζοντας ότι η φινλανδική σημαία θα υψωθεί στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες.

Το δεύτερο συμπέρασμα αφορά τη «δεξιά στροφή» στον προσανατολισμό και τις κεντρικές πολιτικές κατευθύνσεις της χώρας. Η προσέγγιση του Ορπο υπέρ μιας πολιτικής που θα περιλαμβάνει ταυτόχρονα δημοσιονομική λιτότητα και μειώσεις φόρων, έπεισε, έστω οριακά, τους Φινλανδούς, περισσότερο από το μοντέλο που ακολούθησε η Μάριν και οι προοδευτικοί της σύμμαχοι.

Με δεδομένους αυτούς τους πολιτικούς συσχετισμούς, αναλυτές δεν αποκλείουν τη διαμόρφωση στη Φινλανδία ενός κυβερνητικού μοντέλου στα πρότυπα της σουηδικής συντηρητικής συμμαχίας που προέκυψε πριν από λίγους μήνες. Η Σοσιαλδημοκρατία, από την άλλη, παρότι ενισχυμένη ποσοτικά, χάνει την κυβέρνηση. Μετά την αποτυχία επανεκλογής των σοσιαλδημοκρατών στη Σουηδία και τη δεξιά «στροφή» των Δανών σοσιαλδημοκρατών για να «επιβιώσουν» εκλογικά, το προοδευτικό «αστέρι» της Μάριν φαίνεται πως «σβήνει» και στη Φινλανδία.

Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr