Το απρόσωπο εξαώροφο κτίριο γραφείων σε έναν πολυσύχναστο δρόμο στην Τσαϊνατάουν της Νέας Υόρκης στεγάζει αρκετές επιχειρήσεις, περιλαμβανομένης μιας κατασκευαστικής, ενός θεραπευτή και μιας λογιστικής εταιρείας.
Μια πιο αξιοσημείωτη επιχείρηση, στον τρίτο όροφο, δεν είναι καταγεγραμμένη στον κατάλογο του θυρωρείου: ένα κινεζικό παράρτημα που έχει εγείρει υποψίες πως διεξάγει αστυνομικές επιχειρήσεις χωρίς να διαθέτει δικαιοδοσία ή διπλωματική έγκριση – ένα από τα 100 τέτοιου είδους παραρτήματα ανά τον κόσμο, τα οποία θορυβούν τους διπλωμάτες και τους μυστικούς πράκτορες.
Οι πράκτορες της αντικατασκοπείας του FBI ερεύνησαν το κτίριο το περασμένο φθινόπωρο στο πλαίσιο μιας αστυνομικής έρευνας που διεξήγαγε το γραφείο του εισαγγελέα στο Μπρούκλιν, σύμφωνα με πηγές που έχουν γνώση της υπόθεσης.
Η έρευνα αντανακλά μια κλιμάκωση στην παγκόσμια αντιπαράθεση σχετικά με τις προσπάθειες της Κίνας να αστυνομεύει τη διασπορά της πολύ πέρα από τα σύνορά της.
Ιρλανδοί, Καναδοί και Ολλανδοί αξιωματούχοι κάλεσαν την Κίνα να τερματίσει αστυνομικές επιχειρήσεις στις χώρες τους.
Η έφοδος του FBI είναι το πρώτο γνωστό παράδειγμα επίσημων αρχών ξένης χώρας που εισβάλλει σε ένα τέτοιο παράρτημα και δεσμεύει υλικό.
Εκείνοι που αποκάλυψαν την έρευνα του FBI το έπραξαν υπό τον όρο της ανωνυμίας, καθώς δεν διέθεταν την έγκριση της υπηρεσίας προκειμένου να γνωστοποιήσουν το γεγονός.
Η Κινεζική Πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, την Τετάρτη, υποβάθμισε το ρόλο αυτών των παραρτημάτων, ισχυριζόμενη πως είναι στελεχωμένα από εθελοντές που βοηθούν τους Κινέζους υπηκόους να διεκπεραιώνουν συνηθισμένες γραφειοκρατικές υποθέσεις όπως την ανανέωση των διπλωμάτων οδήγησής τους στην πατρίδα τους.
Αλλά αναφορές σε κινεζικά μέσα ενημέρωσης, τις οποίες διασταύρωσαν οι New York Times, επικαλούνται αξιωματούχους της αστυνομίας και Κινέζους αξιωματούχους της περιοχής ονομαστικά, δίνοντας μια τελείως διαφορετική περιγραφή των επιχειρήσεων.
Επαινούν την αποτελεσματικότητα των γραφείων, τα οποία συχνά αποκαλούνται κέντρα αστυνομικών υπηρεσιών του εξωτερικού.
Ορισμένες αναφορές περιγράφουν τα κινεζικά αυτά παραρτήματα ως φορείς που «συλλέγουν πληροφορίες» και εξιχνιάζουν εγκλήματα στο εξωτερικό χωρίς να συνεργάζονται με τις τοπικές αρχές.
Οι δημόσιες δηλώσεις αφήνουν θολό το ποιος ακριβώς διοικεί αυτά τα γραφεία. Ορισμένες φορές αναφέρονται στα στελέχη τους ως εθελοντές, άλλοτε ως μέλη του προσωπικού και άλλοτε, σε τουλάχιστον μία περίπτωση, στον διευθυντή.
Ορισμένα από αυτά τα ηλεκτρονικά άρθρα σβήστηκαν πρόσφατα, καθώς δυτικοί αξιωματούχοι και οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκάλεσαν την προσοχή σε αυτά τα αστυνομικά γραφεία.
Οι δυτικοί αξιωματούχοι θεωρούν αυτά τα παραρτήματα ως μέρος της γενικότερης τάσης του Πεκίνου να ελέγχει τους Κινέζους υπηκόους στο εξωτερικό, περιλαμβανομένων των μόνιμων κατοίκων άλλων χωρών.
Η πλέον διαβόητη τέτοιου είδους προσπάθεια είναι γνωστή ως Επιχείρηση Κυνήγι της Αλεπούς, κατά την οποία Κινέζοι αξιωματούχοι καταδιώκουν φυγάδες και τους ασκούν πιέσεις ώστε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Τουλάχιστον τέσσερις αυτοδιοικητικές αρχές της Κίνας -του Φουζού, του Κινγκτιάν, του Ναντόγκ και του Γουενζού– έχουν ιδρύσει δεκάδες αστυνομικά παραρτήματα, σύμφωνα με τα δελτία ειδήσεων των κρατικών ΜΜΕ και τις δημόσιες ανακοινώσεις που έχουν εκδοθεί στην Κίνα.
Αναγνωρίζουν ως τόπους δράσης αυτών των παραρτημάτων την Ιαπωνία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Βρετανία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Τσεχία και άλλα κράτη.
«Είναι εξαιρετικά ανησυχητικό από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με αυτόν τον τρόπο ουσιαστικά επιτρέπουμε στην κινεζική διασπορά να ελέγχεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας παρά να υπόκειται στους δικούς μας νόμους», είπε ο Ιγκόρ Μρχάιμ-Έιρ, σύμβουλος Σλοβάκου ευρωβουλευτή.
«Αυτό προφανώς και έχει τεράστιο αντίκτυπο – όχι μόνο στις σχέσεις μας με την κινεζική διασπορά σε ολόκληρη την Ευρώπη, αλλά και επιπλοκές που αφορούν την εθνική μας κυριαρχία.
Το παράρτημα της Νέας Υόρκης, που ίδρυσε η πόλη του Φουζού, έχει ως έδρα του τα γραφεία ενός συλλόγου της κινεζικής κοινότητας, την Αμερικανική Ένωση Τσανγκλ Νέας Υόρκης, σύμφωνα με το κρατικό China Youth Daily, που πέρυσι δημοσίευσε ένα έγγραφο με τον κατάλογο διαφόρων παρατημάτων της κινεζικής αστυνομίας.
Η περιοχή Τσανγκλ είναι συνοικία της πόλης Φουζού. Το εν λόγω άρθρο έχει έκτοτε σβηστεί. Άλλες διευθύνσεις κινεζικών αστυνομικών παραρτημάτων αντιστοιχούν σε τοποθεσίες όπου εδρεύουν ιδιωτικές επιχειρήσεις, όπως κινεζικά εστιατόρια και εμπορικοί σύλλογοι.
Η Κινεζική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον περιέγραψε αυτούς τους χώρους ως «παρχωρηθέντες από τις κινεζικές κοινότητες του εξωτερικού που θέλουν να βοηθήσουν».
Η Αμερικανική Ένωση Τσανγκλ διευθύνεται από τον Λου Γιανσούν, γνωστό ως Τζίμυ Λου, που έχει συνεισφέρει ως δωρητής στη εκλογή του δημάρχου Νέας Υόρκης, Έρικ Άνταμς. Δεν είναι σαφές αν η έρευνα FBI τον περιλαμβάνει. Εκπρόσωπος του Άνταμς δήλωσε πως ο δήμαρχος δεν τον γνωρίζει.
Ερωτώμενος στη διάρκεια σύντομης τηλεφωνικής συνομιλίας σχετικά με την έρευνα του FBI, ο Λου δήλωσε πως θα τηλεφωνούσε ο ίδιος αλλά δεν το έπραξε. Δεν απάντησε σε κλήσεις και μηνύματα όπου του ζητούνταν να σχολιάσει την υπόθεση.
Εκπρόσωποι FBI και της αμερικανικής εισαγγελίας του Μπρούκλιν αρνήθηκαν να σχολιάσουν, αλλά ο διευθυντής του FBI Κρίστοφερ Ρέι είπε σε μέλη του νομοθετικού σώματος πως γνώριζε και ήταν ανήσυχος σε σχέση με αυτά τα παραρτήματα, τα οποία αποκάλεσε αστυνομικά τμήματα, τον Νοέμβριο.
Η Κινεζική Πρεσβεία στη Ουάσιγκτον δήλωσε πως αυτά τα γραφεία δεν είναι αστυνομικά τμήματα. «Δεν πρόκειται για αξιωματικούς της κινεζικής αστυνομίας», σύμφωνα με τον εκπρόσωπο Τύπου της πρεσβείας, Λιου Πενγκιού. «Δεν χρειάζεται να ανησυχεί ο κόσμος σε σχέση με αυτό».
Δεν είναι εξ ορισμού λάθος για αξιωματικούς αστυνομικών δυνάμεων να δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Το FBI, για παράδειγμα, τοποθετεί πράκτορες σε θέσεις εκτός συνόρων. Αλλά συνήθως δηλώνονται στην εκάστοτε ξένη κυβέρνηση και εργάζονται εκτός των αμερικανικών πρεσβειών.
Όποτε ασκούν καθήκοντα εφαρμογής των νόμων, αυτό γίνεται κατόπιν άδειας των τοπικών αρχών. Η Κίνα έχει συνάψει παρόμοιες συμφωνίες για περιπολίες από κοινού σε χώρες όπως η Ιταλία, που αποτελεί δημοφιλή προορισμό για τους Κινέζους τουρίστες. Γεγονός που καθιστά τις ανεπίσημες επιχειρήσεις ακόμη πιο περίεργες.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας απάντησε πολύ συνοπτικά στην κριτική που του ασκείται, αλλά στην ίδια την ασιατική χώρα τα αστυνομικά τμήματα έχουν διαφημίσει την εμβέλεια και τις δυνατότητές τους να συλλέγουν πληροφορίες τόσο σε επίσημες ανακοινώσεις όσο και σε μέσα ενημέρωσης.
Σύμφωνα με το κρατικό China News Service, τα αστυνομικά τμήματα του εξωτερικού που υπάγονται στο Κινγτιάν συλλέγουν πληροφορίες που αφορούν την κοινή γνώμη και τις προτιμήσεις των Κινέζων πολιτών που ζουν στο εξωτερικό.
Και ένα άρθρο μιας οργάνωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος στην επαρχία Γιανγκσού ανέφερε πως τα Κέντρα Υπηρεσιών Διασύνδεσης Εκτός Συνόρων της πόλης της ναντόγκ είχαν συμβάλει στο να συλληφθούν και να πειστούν να γυρίσουν στην Κίνα πάνω από 80 ύποπτοι για εγκληματικές πράξεις από τον Φεβρουάριο του 2016.
Η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Safeguard Defenders, σε αναφορά που εξέδωσε στα τέλη του περασμένου έτους, έκανε λόγο για παρόμοιες αστυνομικές επιχειρήσεις στη Σερβία, την Ισπανία και τη Γαλλία.
Δεν είναι σαφές τι ακριβώς ερευνούσε το FBI στη διάρκεια αυτής της επιχείρησης, αλλά αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ να σταματήσει το Κυνήγι της Αλεπούς.
Τον Οκτώβριο, οι διωκτικές αρχές του Μπρούκλιν -το ίδιο τμήμα που ερεύνησε το γραφείο Νέας Υόρκης- απήγγειλαν κατηγορίες σε επτά Κινέζους υπηκόους για επίθεση σε βάρος ενός κατοίκου ΗΠΑ και του γιου του με σκοπό να του ασκήσουν πίεση προκειμένου να επιστρέψει στη Κίνα όπου επρόκειτο να δικαστεί.
Όπως δήλωσε ο Ρέι το 2020, μετά τη σύλληψη άλλων 8 Κινέζων για το Κυνήγι της Αλεπούς, «είναι εξοργιστικό πως η Κίνα θεωρεί πως μπορεί να δρα στη δική μας επικράτεια διεξάγοντας παράνομες επιχειρήσεις και να επιτίθεται σε ανθρώπους εδώ στις ΗΠΑ κατά το δοκούν».
Η κινεζική κυβέρνηση έχει επίσης εμπλακεί σε παρακολουθήσεις και πιέσεις προς μέλη εθνοτικών μειονοτήτων της που ζουν στο εξωτερικό, όπως σε Ουιγούρους και Θιβετιανούς και στις οικογένειές τους.
Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κυβερνητικοί αξιωματούχοι εκφράζουν φόβους πως αυτά τα παραρτήματα ενδεχομένως αποτελούν βάσεις για τέτοιου είδους επιχειρήσεις.
Εν ενεργεία αλλά και απόστρατοι αξιωματικοί της αστυνομίας της Νέας Υόρκης δηλώνουν πως το παράρτημα αυτό που βρίσκεται στην Τσαϊνατάουν, όπως και άλλα στην αμερικανική επικράτεια, χρονολογείται από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας.
Αξιωματικοί της αστυνομίας σε τουλάχιστον μία κινεζική επαρχία προσπάθησαν, εκείνη την εποχή, να διευκολύνουν στελέχη τους να εκπαιδευτούν από κοινού με το Αστυνομικό Τμήμα Νέας Υόρκης και άλλα τμήματα σε πόλεις όπου βρίσκονται πολυάριθμες κινεζικές κοινότητες, σύμφωνα με αξιωματικούς της αστυνομίας.
Οι Κινέζοι αξιωματούχοι επιθυμούσαν την υπογραφή μνημονίου κατανόησης με το Αστυνομικό Τμήμα Νέας Υόρκης, προκειμένου να επισημοποιήσουν το πρόγραμμα εκπαίδευσης.
Όμως, υψηλόβαθμοι αξιωματικοί της τοπικής αστυνομίας και του FBI εξέφρασαν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με το ζήτημα.
Φοβούνταν πως το πρόγραμμα εκπαίδευσης θα λειτουργούσε ως νομιμοποιητικός παράγοντας της παρουσίας Κινέζων αστυνομικών και δυνητικά θα μετέτρεπε το Αστυνομικό Τμήμα Νέας Υόρκης σε συνένοχο σε μια εκστρατεία παρακολούθησης και επιθέσεων, σύμφωνα με αξιωματούχους.
«Η κυβέρνηση της Κίνας προσπαθεί να αυξήσει την επιρροή και να επεκτείνει τη διακρατική της αστυνόμευση», είπε ο Τσεν γεν-τινγκ, ερευνητής με έδρα την Ταϊβάν που συμμετείχε στη σύνταξη της αναφοράς των Safeguard. «Πρόκειται για το μακρύ χέρι της εξουσίας ούτως ώστε να επιδειχθεί στους Κινέζους πολίτες του εξωτερικού η δύναμη της κυβέρνησής τους. Έχουμε τη δύναμη να δραστηριοποιούμαστε παγκοσμίως και ακόμη και να μεταναστεύσετε βρίσκεστε υπό τον έλεγχό μας».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr