Ενεργειακή κρίση: Φόβοι για «deja vu»

Αν μάθαμε κάτι από το 2022, ήταν ότι το μέλλον είναι εντελώς απρόβλεπτο. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση που ακολούθησε αποτελούν τα πλέον ενδεικτικά παραδείγματα.

Μπαίνοντας στο 2023 συνεχίζουμε με την ίδια αβεβαιότητα και στα δύο μέτωπα. Οι συγκρούσεις δεν φαίνεται να τελειώνουν, ούτε η ενεργειακή κρίση. Το αντίθετο μάλιστα, παρά την αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου που απολαμβάνουμε τον τελευταίο καιρό, οι αναλυτές ανησυχούν για τα επόμενα Χριστούγεννα.

Για την ώρα οι προσπάθειες στην Ευρώπη, η οποία πλήττεται κατά κύριο λόγο από την ενεργειακή κρίση, εστιάζουν στην εξασφάλιση φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες των νοικοκυριών τους επόμενους μήνες.

Ο «παράλογα» καλός για την εποχή καιρός και οι εισαγωγές-ρεκόρ σε υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τις οποίες επέτρεπε μέχρι τώρα η «χλιαρή» ζήτηση από την Ασία, οδήγησαν σε σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών του φυσικού αερίου το τελευταίο διάστημα, επιστρέφοντας πλέον σε επίπεδα που διαμορφώνονταν πριν από την εισβολή στην Ουκρανία.  Χαρακτηριστικό είναι οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου υποχώρησαν την Δευτέρα έως και 7,9%, στο χαμηλότερο επίπεδό τους από τις 21 Φεβρουαρίου.

Κομβικής σημασίας η κατανάλωση το α’ τρίμηνο του 2023

Ο καλός καιρός θα βοηθήσει την Ευρώπη να μην βρεθεί αντιμέτωπη με ελλείψεις προμηθειών, σημειώνει το Bloomberg προσθέτοντας ότι η αγορά ξεκινά το 2023 λιγότερο πιεσμένη καθώς η περιορισμένη ζήτηση θα μπορούσε να διατηρήσει σε ικανοποιητικά επίπεδα τα αποθέματα μέχρι το τέλος της σεζόν.

Τα αποθέματα αυτά θεωρούν οι ειδικοί ως κομβικής σημασίας για τον τρόπο που θα εξελιχθεί η ενεργειακή κρίση σε βάθος έτους. Ουσιαστικά, οι ειδικοί ανησυχούν ότι όλα προβλήματα που αντιμετώπισε η Ευρώπη μέχρι σήμερα στο ενεργειακό μέτωπο, θα μπορούσαν να επανέλθουν στην ίδια ένταση, ή και χειρότερη, τον επόμενο χειμώνα. Αυτό- εκτιμούν- θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το πόσο κρύος θα είναι ο καιρός το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, τους μήνες δηλαδή Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο.

Εάν επομένως ο καιρός παραμείνει ασυνήθιστα ζεστός, θα παραμείνει το ίδιο ασυνήθιστα χαμηλή η κατανάλωση αφήνοντας τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου με περισσότερα αποθέματα όταν τελειώσει ο χειμώνας. Αν τα αποθέματα στο τέλος της σεζόν είναι σε υψηλά επίπεδα, αυτό με τη σειρά του θα διευκολύνει τις προσπάθειες αναπλήρωσης των αποθεμάτων το καλοκαίρι, κάτι που θεωρείται μεγαλύτερη πρόκληση φέτος καθώς η στρόφιγγα της Ρωσίας θα είναι κλειστή από την αρχή του έτους- κάτι που δεν ίσχυε το 2022, δεδομένου ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα η Μόσχα έστελνε προμήθειες στην Ευρώπη. Επίσης, το περασμένο καλοκαίρι η Ρωσία διατήρησε κάποιες αποστολές προς την Ευρώπη, ωστόσο, το Bloomberg υπογραμμίζει πως το επόμενο καλοκαίρι οι αγωγοί που συνδέουν τη Ρωσία με την Ευρώπη είναι πιθανό να κλείσουν εντελώς.

Διαβάστε ακόμη: «Σφιχτή» μέχρι το 2026 η αγορά- «Απειλεί» τα πακέτα στήριξης

LNG: Ευχή και κατάρα

Ως αποτέλεσμα, μεγάλο μέρος του φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ευρώπη θα πρέπει να μεταφερθεί μέσω δεξαμενόπλοιων από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και άλλες περιοχές. Εδώ δημιουργείται άλλο ένα πρόβλημα- πέρα από την πιθανότητα αύξησης της ζήτησης από την Ασία: υπάρχει περιορισμένος αριθμός δεξαμενόπλοιων στον κόσμο που μεταφέρει LNG και περιορισμένος αριθμός θέσεων όπου μπορούν να ελλιμενιστούν στην Ευρώπη.

Γι’ αυτό και θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά τα έργα που έχουν ξεκινήσει τους τελευταίους μήνες σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες για τη δημιουργία νέων τερματικών σταθμών. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, μια χώρα ήταν εξαρτημένη από τις ρωσικές προμήθειες, άνοιξε τον Δεκέμβριο ο πρώτος τερματικός σταθμός LNG. Επίσης, πρόκειται να ανοίξουν δύο άλλοι τερματικοί σταθμοί LNG το επόμενο έτος.

Πάντως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες εισαγωγής LNG στην Ευρώπη, αν και διάφορα πρακτικά προβλήματα- όπως το γεγονός ότι στην Ιβηρική χερσόνησο δεν υπάρχουν πολλοί αγωγοί φυσικού αερίου που να τη συνδέουν με την υπόλοιπη Ευρώπη ή ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει πολύ λίγα μέρη όπου μπορεί να διατηρήσει το LNG που θα εισάγει κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού- δεν προσφέρουν απόλυτη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων τους.

Στο μεταξύ το φυσικό αέριο από τη Νορβηγία και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ηνωμένου Βασιλείου θα χρησιμεύσουν στην αναπλήρωση των αποθεμάτων της Ευρώπης κατά τους θερμότερους μήνες, όταν η κατανάλωση από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα περιορισμένη.

Διαβάστε ακόμη: Το ελληνικό νησί που βοηθά την Ευρώπη να λύσει την ενεργειακή κρίση

Υψηλές τιμές μέχρι το… 2030;

Βέβαια, παρόλο που το LNG μπορεί να προσφέρει μια μερική λύση για την Ευρώπη, δεν μπορεί να ωθήσει τις τιμές του φυσικού αερίου στο σημείο που ήταν κάποτε καθώς το LNG είναι ήδη ένας ακριβός τρόπος μεταφοράς φυσικού αερίου – χρειάζεται πολλή ενέργεια και ακριβός εξοπλισμός για να ληφθεί και να διατηρηθεί αρκετά κρύο για τα δεξαμενόπλοια. Και ακριβώς επειδή τα δεξαμενόπλοια LNG μπορούν να ταξιδέψουν οπουδήποτε, η Ευρώπη θα πρέπει να ανταγωνιστεί τα ποσά που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν άλλοι αγοραστές σε όλο τον κόσμο.

Η υπερβολική εξάρτηση επομένως από το ακριβό LNG θα μπορούσε να εγκλωβίσει την Ευρώπη για πολλά χρόνια σε ένα κύκλο υψηλών τιμών, με την Cornwall Insight να αναμένει ότι οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές μέχρι το τέλος της δεκαετίας. «Τα εύλογα σενάρια είναι ότι οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου στους αγωγούς θα μειωθούν ακόμη περισσότερο από το καλοκαίρι του 2022 και θα δούμε επίσης τις τιμές του φυσικού αερίου να παραμένουν πάνω από τα πρo πανδημίας επίπεδα μέχρι τουλάχιστον το 2030, καθώς η αγορά χρειάζεται χρόνο για να προσαρμοστεί σε αυτήν την δυναμική αλλαγή προσφοράς και ζήτησης στην Ευρώπη», δήλωσε ο Matthew Chadwick.

naftemporiki.gr