Το κόστος του σιταριού και των δημητριακών έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες, αμβλύνοντας την ανησυχία για την πρόσβαση σε ορισμένα βασικά είδη διατροφής. Αλλά ένας συνδυασμός παραγόντων κλονίζει τώρα την παγκόσμια αγορά λαχανικών, τη ραχοκοκαλιά μιας υγιεινής, βιώσιμης διατροφής. Και στην αιχμή του δόρατος βρίσκεται το ταπεινό κρεμμύδι.
Οι τιμές εκτοξεύονται στα ύψη, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό και ωθώντας τις χώρες να αναλάβουν δράση για την διασφάλιση τροφίμων. Το Μαρόκο και η Τουρκία έχουν σταματήσει ορισμένες εξαγωγές, όπως και το Καζακστάν. Οι Φιλιππίνες διέταξαν έρευνα για τα καρτέλ.
Οι περιορισμοί έχουν επεκταθεί πέρα από τα κρεμμύδια και περιλαμβάνουν καρότα, ντομάτες, πατάτες και μήλα, γεγονός που εμποδίζει τη διαθεσιμότητα παγκοσμίως, προειδοποίησαν τα Ηνωμένα Έθνη και η Παγκόσμια Τράπεζα αυτόν τον μήνα. Στην Ευρώπη, τα άδεια ράφια ανάγκασαν τα βρετανικά σούπερ μάρκετ να βάλουν πλαφόν στην αγορά φρούτων και λαχανικών μετά από μια αδύναμη συγκομιδή στη νότια Ισπανία και τη Βόρεια Αφρική.
«Το να λαμβάνουμε απλώς αρκετές θερμίδες δεν φτάνει», λέει η Σίντι Χόλμαν, επικεφαλής οικονομολόγος στον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ στη Ρώμη. «Η κακή ποιότητα της διατροφής μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες μορφές υποσιτισμού».
Τα κρεμμύδια είναι το βασικό συστατικό στις κουζίνες όλου του κόσμου, το λαχανικό που καταναλώνεται περισσότερο μετά την ντομάτα. Ετησίως, παράγονται περίπου 106 εκατομμύρια τόνοι – περίπου όσο και τα καρότα, τα γογγύλια, τα τσίλι, οι πιπεριές και το σκόρδο μαζί.
Το άλμα των τιμών είναι αποτέλεσμα των καταστροφικών πλημμυρών στο Πακιστάν, του παγετού που προκάλεσε ζημιά στα αποθέματα της Κεντρικής Ασίας και του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στη Βόρεια Αφρική, εν τω μεταξύ, οι αγρότες αντιμετώπισαν σοβαρές ξηρασίες και αύξηση του κόστους των σπόρων και των λιπασμάτων.
Οι κακές καιρικές συνθήκες έπληξαν ιδιαίτερα τους παραγωγούς του Μαρόκου. Σε μια αγορά στη συνοικία Ocean στο κεντρικό Ραμπάτ, η Φατίμα δήλωσε ότι οι τιμές των λαχανικών παραμένουν “υπερβολικά υψηλές”, ακόμη και με την απαγόρευση αποστολής κρεμμυδιών και ντοματών στη Δυτική Αφρική που θέσπισε η κυβέρνηση αυτό το μήνα.
Στις Φιλιππίνες οι τιμές των κρεμμυδιών έγιναν τόσο παράλογα υψηλές που για λίγο κόστιζαν περισσότερο από το κρέας, ενώ αεροσυνοδοί πιάστηκαν να τα βγάζουν λαθραία από τη Μέση Ανατολή.
Στο Καζακστάν, η εκτίναξη των τιμών ώθησε τις αρχές να αξιοποιήσουν τα στρατηγικά αποθέματα, ενώ ο υπουργός Εμπορίου κάλεσε τους πολίτες να μην αγοράζουν κρεμμύδια με το τσουβάλι εν μέσω πανικού στα σούπερ μάρκετ.
Αυτό έρχεται να προστεθεί στην απαγόρευση των εξαγωγών, η οποία εισήχθη επίσης τις τελευταίες εβδομάδες από το Κιργιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν – τον κορυφαίο κατά κεφαλήν καταναλωτή στον κόσμο χάρη στο βαρύ εθνικό πιάτο qurutob που περιέχει κρεμμύδια. .
Καθώς το κόστος αγοράς πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά λαχανικών και φρούτων εκτοξεύεται και τα εισοδήματα δυσκολεύονται να ακολουθήσουν, η υγιεινή διατροφή γίνεται απρόσιτη. Περισσότεροι από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά μια υγιεινή διατροφή, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΗΕ.
Όπως το ψωμί, έτσι και τα κρεμμύδια έχουν επίσης δείξει τη δυνατότητα να πυροδοτούν πολιτικές αναταραχές. Στην Ινδία, η οποία έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές επί σειρά ετών, οι υψηλές τιμές ήταν η αιτία που το κόμμα Bharatiya Janata έχασε τις εκλογές στο Νέο Δελχί το 1998. Δύο δεκαετίες αργότερα, ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι, στην εκστρατεία του για να κερδίσει την επανεκλογή του, δήλωσε ότι οι αγρότες είναι η “TOP” προτεραιότητά του, εννοώντας την ντομάτα, το κρεμμύδι και την πατάτα.