Έκρηξη των «κόκκινων» οφειλών του Δημοσίου: Πόσα χρωστάει σε ιδιώτες

Το άθροισμα των απλήρωτων υποχρεώσεων του Δημοσίου προς τους ιδιώτες και των επιστροφών φόρου σε εκκρεμότητα ανήλθε στα 2,36 δισ. ευρώ από 1,85 δισ. ευρώ στο τέλος του 2022, παρουσιάζοντας ετήσια αύξηση 27,8%. Παρά τη δέσμευση που έχει αναλάβει η χώρα κατ’ επανάληψη για μηδενισμό των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Δημοσίου, ο στόχος δεν επιτυγχάνεται, με αποτέλεσμα η αγορά να εξακολουθεί να στερείται ρευστότητας, που υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ. Τα γραφειοκρατικά εμπόδια που προβάλλονται παραμένουν ανυπέρβλητα.

Ενδεικτικά τα όσα αναφέρονται στα στοιχεία του ίδιου του υπουργείου Οικονομικών: Επιστροφές φόρων άνω των 300 εκατ. ευρώ δεν φτάνουν στους τελικούς αποδέκτες ελλείψει των απαιτούμενων δικαιολογητικών. Με τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας να ανέρχονται περίπου στα 38 δισ. ευρώ είναι προφανές ότι το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με το ύψος των εκκρεμοτήτων αλλά με τη διαμόρφωση του κατάλληλου πλαισίου ώστε να μη συσσωρεύονται τόσες υποχρεώσεις.

Οι χρονοσειρές με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ότι το 2022 έκλεισε με περισσότερα ληξιπρόθεσμα συγκριτικά με το 2021 (2,368 από 1,853 δισ. ευρώ), με το 2020 (1,864 δισ. ευρώ) αλλά και με το 2019 και το 2018 (1,991 δισ. ευρώ και 2 δισ. ευρώ αντίστοιχα). Ουσιαστικά, παρά το γεγονός ότι ο μηδενισμός -ή τουλάχιστον η πολύ μεγάλη μείωση- των συσσωρευμένων εκκρεμοτήτων παρέμεινε ως στόχος και κατά τη διάρκεια της μεταμνημονιακής περιόδου, το «απόθεμα» παραμένει αυτή τη στιγμή μεγαλύτερο ακόμη και συγκριτικά με τα προ πενταετίας επίπεδα, όταν η χώρα δεν είχε βγει καν ακόμη από τα μνημόνια.

Εκκρεμείς επιστροφές φόρων

Οι εκκρεμείς και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις από επιστροφές φόρων ανέβηκαν τον Δεκέμβριο του 2022 στο υψηλότερο επίπεδο από τον Δεκέμβριο του 2018. Η περσινή χρονιά έκλεισε με εκκρεμείς επιστροφές φόρων ύψους 658 εκατ. ευρώ έναντι 552 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021 και 506 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2018. Η αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών με τη λήξη του 2022 θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη από το ποσό των 100 εκατ. ευρώ που αποτύπωσαν τα τελικά στατιστικά στοιχεία αν δεν είχε καταγραφεί σημαντική «διόρθωση» της κατάστασης από τον Αύγουστο του 2022 και μετά.

Τον συγκεκριμένο μήνα, οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων είχαν ανέλθει στα 797 εκατ. ευρώ -ποσό που μας έφερε πίσω στα επίπεδα του Δεκεμβρίου 2017- για να μειωθούν στη συνέχεια σταδιακά στα 681 εκατ. ευρώ τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο και στα 658 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο.

Τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών δείχνουν ότι από το σύνολο των 658 εκατ. ευρώ η μερίδα του λέοντος αφορά εκκρεμείς επιστροφές φόρων άνω των 90 ημερών από την ημερομηνία έκδοσης του ΑΦΕΚ (είναι το έντυπο που διασφαλίζει το δικαίωμα είσπραξης της επιστροφής φόρου από τον δικαιούχο). Και αυτό το ποσό είναι αισθητά αυξημένο σε σχέση με τα 336 εκατ. ευρώ του Δεκεμβρίου του 2021 ή τα 340 εκατ. ευρώ του Δεκεμβρίου 2018. Επίσης, προκύπτει ότι περίπου το 50% του ποσού που παραμένει σε εκκρεμότητα δεν μπορεί να αποπληρωθεί λόγω εξωγενών παραγόντων, όπως για παράδειγμα η μη ανταπόκριση του δικαιούχου ή η μη προσκόμιση των απαιτούμενων δικαιολογητικών από την πλευρά του. Τον Δεκέμβριο του 2021 το αντίστοιχο ποσό έφτανε στα 293 εκατ. ευρώ.

Οι υπόλοιπες επιστροφές φόρου που παραμένουν σε εκκρεμότητα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 90 ημερών ανέρχονται στα 79 εκατ. ευρώ από 43 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021. Όσο για τις εκκρεμείς επιστροφές φόρων κάτω των 90 ημερών (μη ληξιπρόθεσμες επιστροφές) από την ημερομηνία έκδοσης του ΑΦΕΚ, έχουν αυξηθεί στα 255 εκατ. ευρώ από 215 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021. Οι περισσότερες εκκρεμότητες αφορούν τους άμεσους φόρους (308 εκατ. ευρώ από 274 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021), ενώ τα 136 εκατ. ευρώ αφορούν την έμμεση φορολογία (από 87 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021). Στα μη φορολογικά έσοδα έχουν συσσωρευτεί εκκρεμότητες 194 εκατ. ευρώ από 176 εκατ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2021.