Δρομολόγια: Ο διάβολος γελούσε μόνο με Balenciaga

Φωτογραφία: ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΤΣΟΜΠΑΝΗΣ

«Φτου σ…ά στο διάβα μου». Η μάνα που κατέβηκε στην Αθήνα για το παραδοσιακό –από μέρους της– ανοιξιάτικο συμμάζεμα ντουλάπας, με σκουντάει στο μπούτι. Είναι ο τρόπος της για να πει «κοίτα στην τηλεόραση». Είναι μια σκηνή από την καθημερινή σειρά του Mega Η γη της ελιάς, όπου τρεις γυναίκες συναντιούνται σε ένα σταυροδρόμι της Αρεόπολης στη Μάνη και ανταλλάσσουν κακίες. «Μια μέρα των ημερών, θα σε φέρουν τέσσερις στην απλάδα και εγώ πρώτη θα σου βράσω το ρύζι/ Έννοια σου και θα ξερομαραθείς εσύ πρώτη, Αρετή. Ο διάολος που σε έσπειρε, αυτός και θα σε πάρει». Η μάνα φαίνεται να ξεχνιέται από οτιδήποτε βασανίζει το μυαλό της. Αν και το σενάριο αποτελείται από γεμίσματα και ένα αχρείαστο δράμα, για να καλύψει τη δίωρη διάρκεια των επεισοδίων που παίζουν έξι μέρες την εβδομάδα, παραμένει ανεξήγητο το πώς φτάσαμε στις έντεκα το βράδυ και δεν κουνηθήκαμε από τον καναπέ. Τι είδους κοινωνιολογικό πείραμα ήταν αυτό; 

Ένα κουλό πείραμα Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) ανέβηκε κάπου στο Facebook. Κάποιοι/ες χρήστες/στριες έδωσαν οδηγίες σε κοινότητες και εφαρμογές, όπως το Discord ή το D-ID, και με τη βοήθεια της ΑΙ μεταμόρφωσαν τους χαρακτήρες του Κωνσταντίνου και Ελένης σε ενοχλητικές σνομπαρίες που ντύνονται μόνο με Balenciaga, στα χνάρια ενός meme που σαρώνει στο YouTube, με ήρωες του Matrix και του Χάρι Πότερ, σε μια περίοδο που ο οίκος μόδας αντιμετωπίζει ένα κύμα κατακραυγής, με αφορμή μια καμπάνια που περιλαμβάνει παιδιά και σαδομαζοχιστικά αρκουδάκια. «Δεν είμαι ούτε ένα ταπεινό χαμομηλάκι ούτε ένα ασήμαντο μυρμηγκάκι· φοράω Balenciaga», λέει μια αφ’ υψηλού ψηφιακή εκδοχή της Ματίνας Μανταρινάκη στα αγγλικά – σε μια πρώτη προβολή νομίζεις πως μιλάει η ίδια. Διαμάντι, αλλά η επανάληψή του δημιουργεί αισθήματα τρόμου για τις απίστευτες δυνατότητες της AI. 

Ένας πεζόδρομος με ταγκιές, γκράφιτι και αφηρημένα murals στους τοίχους και στις εξώπορτες. Ταιριάζουν στη Μεθώνης. Κάτι πουλιά κελαηδούν στον λόφο του Στρέφη. Νομίζεις πως δεν είσαι στην Αθήνα. Ακόμα και εκείνα τα κορίτσια που κάθονται στις άκρες των σκαλοπατιών της Κουντουριώτου, πλάι στην οικία του Λαπαθιώτη, και φτιάχνουν πλεξούδες στα μαλλιά τους –κεντροευρωπαϊκή προφορά, ελαφριά– δεν σε αφήνουν να το πιστέψεις πως είσαι εδώ. Εσύ όμως ψάξε εισιτήρια στο Skyscanner για την επόμενη απόδραση με κάποια low-cost, να ξεφύγεις. Ή μπες στο βιβλιοπωλείο της πλατείας των Εξαρχείων και ανακάλυψε από σπόντα κάτι σκαμπρόζικα διηγήματα του Αλμοδόβαρ. Το ισπανικό χιούμορ χάνεται κάπου στη μετάφραση, αλλά οι λέξεις αναπνέουν ελευθερία, διέγερση και έλλειψη φιλτραρίσματος. 

Από την άλλη, ιστορίες μυρίζουν σαν τσιγάρα βαριά και άφιλτρα, όπως η σκιά του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας. Στο Marlboro του Σεράγεβο (εκδ. World Books) του Μίλιενκο Γέρκοβιτς υπάρχουν τρελά θαρραλέοι άνθρωποι που ζουν στο πολιορκούμενο Σεράγεβο, μεθυσμένοι μποξέρ στη ζώνη του θανάτου και ανεκπλήρωτοι έρωτες ανάμεσα σε Βόσνιους και Κροάτες. Άραγε, μόνο αυτά έχουν μείνει από τη φωτιά;