Χανιά: Το ανάκτορο στον λόφο

Τα ευρήματα ισχυροποιούν την πεποίθηση ότι εκεί βρισκόταν το ανακτορικό κέντρο, αλλά και τμήμα του ίδιου του ανακτόρου που δέσποζε στα Χανιά του 14ου και 13ου αιώνα π.Χ.

Μια πρώτη ένδειξη, ήδη από τη δεκαετία του 1980, ήταν το «Σφράγισμα του Δεσπότη»: χρονολογείται τον 15ο αιώνα π.Χ. και απεικονίζει ένα εντυπωσιακό, χτισμένο σε παραθαλάσσιο λόφο οικοδόμημα, πάνω στο οποίο στέκεται ένας αγέρωχος σκηπτροφόρος άνδρας. Επειτα, ήρθαν στο φως τα κατάλοιπα μιας μεγάλης θυσίας, που εκτός από πλήθος ζώων, περιλάμβανε την ανθρωποθυσία μιας νέας γυναίκας και έγινε μετά τον μεγάλο σεισμό του 13ου αιώνα, προκειμένου να κατευναστούν οι θεοί.

Πλέον, με τα ευρήματα της πρόσφατης ανασκαφής που διεξήγαγε τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο η Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων στον λόφο Καστέλλι στην Παλιά Πόλη, ισχυροποιείται η πεποίθηση ότι εκεί βρισκόταν το ανακτορικό κέντρο, αλλά και τμήμα του ίδιου του ανακτόρου που δέσποζε στα Χανιά του 14ου και 13ου αιώνα π.Χ. και στην αρχαία Κυδωνία των μινωικών και κρητομυκηναϊκών χρόνων: η μεγάλη, υπόστυλη αίθουσα που έχει εντοπιστεί, παραπέμπει σε δημόσιο χώρο διοικητικού ή θρησκευτικού χαρακτήρα.

Κιονοστοιχίες

«Βρήκαμε περισσότερες βάσεις ξύλινων κιόνων, που δείχνουν ότι η αίθουσα χωριζόταν από δύο κιονοστοιχίες σε τρία κλίτη και είχε έκταση τουλάχιστον 200 τετραγωνικά μέτρα», λέει η Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, διευθύντρια των συστηματικών ανασκαφών στο Καστέλλι και επίτιμη γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς. «Η αίθουσα», συνεχίζει, «δεν μπορεί να ανήκε σε μια απλή κατοικία, αλλά πιθανότατα σε χώρο συγκέντρωσης πλήθους, ο οποίος ήταν διοικητικό ή θρησκευτικό τμήμα του ανακτόρου που ξέρουμε ότι πρέπει να υπήρχε πάνω στον λόφο». Μεταξύ των δύο κιονοστοιχιών της αίθουσας, φαίνεται πως υπήρχε και ένα ξύλινο έπιπλο, ενδεχομένως κάθισμα, που ήταν τοποθετημένο σε λίθινη πλάκα. Η κ. Βλαζάκη δεν προσυπογράφει τον χαρακτηρισμό «θρόνος», καθώς απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για να διευκρινιστεί κάτι τέτοιο. Για τα γενικότερα ωστόσο χαρακτηριστικά του ανακτορικού κέντρου, κάποια πράγματα μπορούν να ειπωθούν με ασφάλεια.

Η αίθουσα του 14ου-13ου αιώνα π.Χ. που αναδύεται από τις ανασκαφές, είχε έκταση τουλάχιστον 200 τ.μ. Τα αργυρά νομίσματα του 4ου αιώνα π.Χ. που εντοπίστηκαν, είναι σπάνιο εύρημα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει κι ένα δισκίο με ιδεόγραμμα της Γραμμικής Α΄, που στην επίπεδη επιφάνειά του εικονίζει πολεμιστή με ασπίδα.

Μεταξύ των δύο κιονοστοιχιών της αίθουσας του ανακτόρου φαίνεται πως υπήρχε και ένα ξύλινο έπιπλο, που ήταν τοποθετημένο σε λίθινη πλάκα.

Για παράδειγμα, η Κρήτη έχει μινωικά ανάκτορα στην Κνωσό, τη Φαιστό, τη Ζάκρο, τα Μάλια, αλλά και στο Καστέλλι Πεδιάδος, τη Ζώμινθο, τις Αρχάνες. «Το ανάκτορο της Κυδωνίας συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα από αυτά», λέει η κ. Βλαζάκη και προσθέτει: «Πρέπει να ήταν το πιο σημαντικό της δυτικής Κρήτης, ειδικά στα κρητομυκηναϊκά χρόνια, όταν οι Μυκηναίοι είχαν ισχυρό λόγο στο νησί. Κάποια στιγμή το ανάκτορο θα είχε πρωτεύοντα ρόλο. Η διαφορά με τα υπόλοιπα είναι ότι εδώ βρισκόμαστε όχι στην ύπαιθρο, αλλά σε μια κατοικημένη περιοχή και μάλιστα όχι μόνο τώρα, αλλά από την 4η χιλιετία».

Η σύγχρονη κατοίκηση των Χανίων, σε συνδυασμό με τα πολλά και λεπτά αρχαία στρώματα της πόλης (που απαιτούν το καθένα ιδιαίτερο σεβασμό), δυσκολεύει τις ανασκαφές που ξεκίνησαν δεκαετίες πριν και κινούνται σε μικρά τμήματα κάθε χρόνο. Εστω κι έτσι, η συνεργασία με τις θετικές επιστήμες σημαίνει ότι πλέον εξάγονται περισσότερα συμπεράσματα σε σχέση με παλιότερα. Ενδεικτικά, η ανάλυση του aDNA (αρχαίο DNA) που ελήφθη μεταξύ άλλων από το κρανίο της νέας που θυσιάστηκε μετά τον σεισμό του 13ου αιώνα, έδειξε ότι οι κάτοικοι της αρχαίας Κυδωνίας παρουσίαζαν γενετική παραλλαγή με τοπικά και εισερχόμενα από την ηπειρωτική Ελλάδα χαρακτηριστικά.

Ο πολεμιστής

Από τα κινητά ευρήματα της πρόσφατης ανασκαφής ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα πήλινο δισκίο με ιδεόγραμμα της Γραμμικής Α΄, που εικονίζει πολεμιστή με ασπίδα. Ξεχωρίζει ωστόσο κι ένα στοιχείο από τα υστερότερα στρώματα: «πρόκειται για έναν θησαυρό από 33 αργυρά νομίσματα, κυρίως στατήρες του 4ου αιώνα π.Χ., ένα εντυπωσιακό και μοναδικό εύρημα», λέει η κ. Βλαζάκη και συμπληρώνει: «Προέρχονται από τουλάχιστον δεκατρείς πόλεις της Κρήτης. Μια τέτοια συγκέντρωση δεν την συναντάς συχνά. Ισως έχουμε να κάνουμε με συγκέντρωση πλούτου από δραστηριότητες σε όλο το νησί και απόκρυψη λόγω έκτακτης ανάγκης. Είναι ακριβά νομίσματα και λόγω της καλής τους διατήρησης αναγνωρίζονται εύκολα οι παραστάσεις τους».

Η ανασκαφή, που διεξάγεται με απώτερο σκοπό να αναδειχθεί και να γίνει επισκέψιμη, χρηματοδοτήθηκε από το Ινστιτούτο Αιγαιακής Προϊστορίας και στηρίχθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων. Συμμετείχαν η Ε. Πρωτοπαπαδάκη, Η. Τσιριντουλάκη, Ε. Σταθάκη, Ε. Καραλέκα, εθελοντές, αρχιτεχνίτες, συντηρητές, ο γεωλόγος Ε. Μανούτσογλου, η αρχαιοβοτανολόγος Α. Σαρπάκη κ.ά.

⇒ Ειδήσεις σήμερα

Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr