Αυξήσεις συντάξεων: Οι τυχεροί και οι άτυχοι (παραδείγματα)

Τυχεροί και άτυχοι συνταξιούχοι θα δημιουργηθούν σε λίγες μέρες, όταν πρόκειται να ξεκινήσει η καταβολή των συντάξεων του μηνός Φεβρουαρίου, η οποία θα συνοδεύεται και με τις προγραμματισμένες αυξήσεις 7,75% για το τρέχον έτος.

Η διαδικασία θα ολοκληρωθεί σε τρεις διαδοχικές εργάσιμες ημέρες, από τις 26 έως και τις 30 Ιανουαρίου, και σε αυτό το διάστημα θα υπάρχουν πάνω από 1,7 εκατ. δικαιούχοι που θα καρπωθούν είτε το σύνολο είτε μέρος της εν λόγω αύξησης στην κύρια σύνταξή τους. Ταυτόχρονα, όμως, θα υπάρξουν και περίπου 750.000 δικαιούχοι οι οποίοι θα είναι οι πλέον άτυχοι, καθώς θα διαπιστώσουν ότι δεν θα λάβουν ως αύξηση ούτε ένα εύρω. Αιτία αυτής της διαφοροποίησης ανά περίπτωση, που θα έχει ως αποτέλεσμα περίπου το 30% των συνταξιούχων να μείνει χωρίς αύξηση και άλλο ένα 15% να λάβει μικρότερη αύξηση από την αναμενόμενη, είναι η ύπαρξη του μοντέλου της προσωπικής διαφοράς, που αφορά όλες τις συντάξεις που είχαν εκδοθεί πριν από το 2019.

Με τον επανυπολογισμό που έτυχαν όλες αυτές οι συντάξεις, δημιουργήθηκε λογιστική διαφορά ανάμεσα στο καταβαλλόμενο ποσό και σε εκείνο που έχει καταγραφεί στα εκκαθαριστικά σημειώματα των δικαιούχων. Ουσιαστικά, μέσω της συγκεκριμένης διαδικασίας υπολογίστηκαν εκ νέου όλες οι κύριες συντάξεις, αλλά με διαφορετικά ποσοστά αναπλήρωσης ανά έτος ασφάλισης. Έτσι προέκυψε αντίστοιχα διαφορετικό λογιστικό αποτέλεσμα και εφαρμόστηκε η προσωπική διαφορά. Τώρα, όμως, μετά την αύξηση των συντάξεων κατά το τρέχον έτος, θα υπάρξουν χιλιάδες περιπτώσεις συνταξιούχων που ή δεν θα καταφέρουν να μηδενίσουν την προσωπική διαφορά, ώστε να τύχουν κάποιας -έστω και μικρής- αύξησης, ή θα εξαφανίσουν την προσωπική διαφορά, αλλά η αύξηση που θα λάβουν θα είναι πολύ μικρότερη από εκείνη που θα ανέμεναν, βάσει της σύνταξής τους.

Το πρόγραμμα

Ας δούμε τώρα τις καταβολές των κύριων και των επικουρικών συντάξεων ανά Ταμείο, όπως προγραμματίστηκαν από τον ΕΦΚΑ:

– Την Πέμπτη 26 Ιανουαρίου 2023 θα καταβληθούν οι κύριες και επικουρικές συντάξεις των συνταξιούχων που προέρχονται από τους τέως φορείς: ΟΑΕΕ, ΟΓΑ, ΝΑΤ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΤ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ και ΔΕΗ.

– Την Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2023 θα καταβληθούν οι κύριες και επικουρικές συντάξεις των συνταξιούχων που προέρχονται από τους τέως φορείς: ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Τράπεζες, Εντασσόμενα (ΤΣΕΑΠΓΣΟ, ΤΣΠ-ΗΣΑΠ), ΟΤΕ και Δημόσιο που ο ΑΜΚΑ τους τελειώνει σε 1, 3, 5, 7, 9.

– Τη Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023 θα καταβληθούν οι κύριες και επικουρικές συντάξεις των συνταξιούχων που προέρχονται από τους τέως φορείς: ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Τράπεζες, Εντασσόμενα (ΤΣΕΑΠΓΣΟ, ΤΣΠ-ΗΣΑΠ), ΟΤΕ και Δημόσιο που ο ΑΜΚΑ τους τελειώνει σε 0, 2, 4, 6, 8.

Τι δείχνουν οι αριθμοί

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, θα υπάρξουν 1.724.713 συνταξιούχοι που θα δουν αύξηση στις κύριες συντάξεις τους. Από αυτούς όμως, το 15% περίπου, δηλαδή περίπου 340.000 άτομα, θα λάβει μικρότερη από την αναμενόμενη, λόγω ύπαρξης προσωπικής διαφοράς. Ουσιαστικά, αυτή η ομάδα συνταξιούχων θα καταφέρει να μηδενίσει την προσωπική διαφορά και ό,τι περισσέψει, θα το λάβει ως αύξηση. Οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι θα πρέπει να προστεθούν στους περίπου 750.000 οι οποίοι δεν θα λάβουν την παραμικρή αύξηση λόγω ύπαρξης μεγάλης προσωπικής διαφοράς. Οι τελευταίοι απλώς θα διαπιστώσουν μείωση της προσωπικής διαφοράς τους, αλλά όχι μηδενισμό αυτής, κάτι που ενδεχομένως να συμβεί σε επόμενη αύξηση.

Παραδείγματα για τον αντίκτυπο της προσωπικής διαφοράς

Ας δούμε συγκεκριμένα παραδείγματα για το πώς επηρεάζει η προσωπική διαφορά τις αποδοχές συνταξιούχων μετά την εφαρμογή των προγραμματισμένων αυξήσεων:

– 1ο: Συνταξιούχος πριν από τη 13η Μαΐου 2016 (έναρξη εφαρμογής «νόμου Κατρούγκαλου» – ν. 4387/16) είχε κύρια σύνταξη 1.030,97 ευρώ (άθροισμα κύριας και ανταποδοτικής). Με τον επανυπολογισμό της κύριας σύνταξής του προέκυψε προσωπική διαφορά 67,80 ευρώ. Με την αύξηση που δικαιούται από 1.1.23 και η οποία είναι 7,75%, θα έπρεπε να λάβει ποσό 77,32 ευρώ. Όμως, επειδή η αύξηση προκύπτει μόνο αφού μηδενιστεί η προσωπική διαφορά, ο εν λόγω συνταξιούχος θα λάβει τελικά μόλις 9,52 ευρώ. Άρα, η κύρια σύνταξή του από την 1.1.23 και μετά θα αναπροσαρμοστεί στα 1.040,49 ευρώ τον μήνα. Αν όμως δεν είχε καθόλου προσωπική διαφορά, ο ίδιος συνταξιούχος θα λάμβανε κύρια σύνταξη 1.108,29 ευρώ.

– 2ο: Συνταξιούχος με έναρξη καταβολής σύνταξης το 2020, που λαμβάνει τον μήνα ως κύρια σύνταξη 850 ευρώ καθαρά. Η συγκεκριμένη σύνταξη δεν χρειάστηκε να τύχει της διαδικασίας επανυπολογισμού. Έτσι, με την εφαρμογή της αύξησης του 7,75%, το μηνιαίο όφελος που θα έχει θα είναι περίπου 66 ευρώ. Άρα, ο εν λόγω συνταξιούχος θα διαπιστώσει ότι από την 1η.1.23 και μετά η κύρια σύνταξή του θα είναι 916 ευρώ τον μήνα καθαρές αποδοχές.

– 3ο: Συνταξιούχος πριν από τη 13η Μαΐου 2016 λαμβάνει ως κύρια σύνταξη ποσό 560 ευρώ καθαρά. Μετά τον επανυπολογισμό διαπιστώθηκε ότι έχει προσωπική διαφορά 70 ευρώ. Η αύξηση που θα λάβει της τάξης του 7,75% αντιστοιχεί σε 42 ευρώ τον μήνα. Πρακτικά, όμως, ο συνταξιούχος του συγκεκριμένου παραδείγματος θα συνεχίσει από την 1η.1.2023 να εισπράττει 560 ευρώ τον μήνα. Αιτία είναι ότι η αύξηση αυτή θα χρησιμοποιηθεί για να μειώσει την προσωπική διαφορά του στα 28 ευρώ. Αν όμως δεν είχε προσωπική διαφορά, ο ίδιος συνταξιούχος θα λάμβανε κύρια σύνταξη 602 ευρώ τον μήνα.