Ακούσαμε τον νέο δίσκο του Sam Smith πριν κυκλοφορήσει

Πίσω στο 2014, τα ραδιόφωνα έπαιζαν ασταμάτητα το Stay with Me και το You’re Not the Only One – δύο σινγκλ από το παρθενικό καλλιτεχνικό εγχείρημα In the Lonely Hour του Βρετανού Sam Smith που πραγματεύονται τα συναισθήματα, αλλά και τον πόνο που πολλές φορές συνοδεύουν τον έρωτα. Μια συνταγή που εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς, αφού όχι μόνο έκανε ρεκόρ σε streaming και πωλήσεις, αλλά του έδωσε και το πάτημα να προσθέσει στο βιογραφικό του τέσσερα βραβεία Γκράμι, μια χρυσή σφαίρα και ένα Όσκαρ (και τα δύο για το Writing’s on the Wall από το soundtrack του James Bond Spectre). Πολλοί μάλιστα τότε το περιέγραφαν ως την «αρσενική Αντέλ»- ένας χαρακτηρισμός που δεν οφειλόταν μόνο στην παρεμφερή θεματική των στίχων και στις κοινές επαγγελματικές επιλογές, αλλά και στην εκφραστική, γεμάτη χρωματισμούς φωνή του, που προτιμούσε ιδιαίτερα μια πιο «εύθραυστη» φαλσέτο τοποθέτηση. Η στυλιστική επιλογή που φανέρωνε μια θηλυκότητα, ή αν μη τι άλλο μια διάθεση για έκφραση πέρα από δίπολα.

Αν και από την αρχή της καριέρας του ήταν ανοιχτό όσον αφορά την σεξουαλική του ταυτότητα, διατηρούσε ένα σχετικά συντηρητικό και χαμηλών τόνων προφίλ- κάτι για το οποίο είχε κατηγορηθεί πολλές φορές από την ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα. Στην γκαρνταρόμπα του υπερτερούσε το μαύρο, και μάλιστα με την κυκλοφορία του δεύτερου δίσκου του The Thrill Of It All τα ρούχα του ήταν ακόμα πιο συμβατικά ακολουθώντας τα menswear trends της εποχής. Την ίδια στιγμή, όμως δήλωνε στους Sunday Times «Νιώθω τόσο γυναίκα, όσο και άντρας». Η έκφραση αυτής της διττής φύσης παρέμενε όμως φαινομενικά περιορισμένη. Λίγα χρόνια αργότερα αυτοπροσδιορίστηκε ως non-binary. Εξού και η χρήση αντωνυμιών ουδέτερου φύλου εντός του κειμένου (δυστυχώς δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να καλύψουμε αυτές τις ανάγκες αυτοπροσδιορισμού επαρκώς στην ελληνική γλώσσα).

Το 2022 όμως όλα αλλάζουν. Σε συνεντεύξεις του το Σμιθ αρχίζει να δηλώνει: «I’m in my villain era». Μια φράση που χρησιμοποιείται αρκετά από την Gen-Z γενιά για να δηλώσει την ανάγκη προσωπικής έκφρασης πέρα από κοινωνικούς περιορισμούς. Κοινώς «Θα κάνω ότι γουστάρω χωρίς να μου καίγεται καρφάκι». Έβαψε τα μαλλιά του πλατινέ ξανθά – όπως κάνει κάθε ποπ είδωλο που θέλει να αλλάξει την εικόνα του (βλ. Miley Cyrus, Katy Perry, Kristen Stewart). Οι αναρτήσεις του στο Ίνσταγκραμ είναι γεμάτες σεξουαλικούς υπαινιγμούς. Όταν είσαι αποφασισμένος να κάνεις μια ριζική αλλαγή, μίλα για σεξ- επίσης μια κίνηση βγαλμένη από το εγχειρίδιο Pop Star 101 (βλ. Miley Cyrus με το Bangerz, Christina Aguilera με το Stripped, Janet Jackson). Όσον αφορά την τωρινή του γκαρνταρόμπα οι κανόνες είναι οι εξής. Κανόνας νούμερο ένα: ότι δεν είναι γκλάμ δεν επιτρέπεται. Κανόνας νούμερο δύο: όσο πιο λίγα φοράς, τόσο το καλύτερο.

Αυτή η αλλαγή πυροδοτήθηκε από την κυκλοφορία του νέου του δίσκου Gloria. Το όνομα Gloria δεν ανήκει σε κάποια γυναίκα, αλλά στην εσωτερική φωνή του Σαμ. «Είναι μια φωνή πολεμιστή. Αυτή την φωνή την έχω ονομάσει Gloria. Είναι μια φωνή στο μυαλό μου που μου λέει “Θα τα καταφέρεις”», δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του. Κάθε ριζική αλλαγή, πρέπει να έχει σωστά θεμέλια, όπως η πίστη και η αγάπη για τον εαυτό. Κάπως έτσι ξεκινάει και ο δίσκος με το Love me More. Η οβερτούρα του άλμπουμ αποτελεί έναν ύμνο στην αγάπη του εαυτού πασπαλισμένος με στοιχεία γκόσπελ. Μας εξομολογείται ότι έχει περάσει φάσεις που δεν ήθελε να κοιτάζει καν τον εαυτό του στον καθρέφτη. Κάτι που είναι γνωστό από συνεντεύξεις του στο παρελθόν, αφού έχει δηλώσει πως η εικόνα που είχε για το σώμα του και η διατροφή του ήταν διαταραγμένες. Με το Love me More μάς διαβεβαιώνει πως αυτό τον καιρό τα καταφέρνει λίγο καλύτερα (I’m trying not to hate myself/ but lately it’s not hurting like it did before/ maybe I’m learning how to love me more). Στο ίδιο μήκος κινείται και το Perfect με την Καναδή Jessie Reyez με τα αισθησιακά σόλο κιθάρας- όπου το Σαμ δηλώνει «Δεν είμαι τέλειος, αλλά το δουλεύω». Παρά τις ενάρετες προθέσεις του δεν καταφέρνει να εντυπωσιάσει. Το ίδιο και το Gloria, ένα μικρής διάρκειας κομμάτι με αdlib φωνητικά που θυμίζει γρηγοριανό ύμνο. Σαν επίκληση σε αυτή την θαρραλέα φωνή που λέγαμε πριν.

Η δυσκολία στις ερωτικές σχέσεις έχει την τιμητική του και στο Gloria, αλλά σε περιορισμένες διαστάσεις- μόνο δύο κομμάτια- στα οποία η ευθύνη μετατοπίζεται κυρίως στους άλλους. Το No God έχει ‘90s r’n’b chill ατμόσφαιρα- θυμίζει TLC και Destiny’s Child- και απευθύνεται σε κάποιον εραστή του που νομίζει ότι τα ξέρει όλα, αλλά το Σαμ τον βάζει στην θέση του. «Δεν είσαι ούτε Θεός, ούτε δάσκαλος, ούτε άγιος, ούτε αρχηγός- (You’re no God, no teacher. You’re no saint. You’re no leader)»- τύπου χαλάρωσε λιγάκι. Το δεύτερο κομμάτι σε αυτή την κατηγορία είναι το How to Cry- μια acoustic μπαλάντα με κιθάρα στην οποία το Σαμ εκφράζει την ματαίωση που νιώθει σε μια σχέση επειδή το άλλο του μισό αδυνατεί να εκφραστεί συναισθηματικά (Cause nobody told you how to cry/ But someone showed you how to lie/ All of the feelings you don’t show/ Are all the reasons to let go/ I know I’ve got nothing left). Κλασική περίπτωση, και η ταύτιση είναι σίγουρη.

Ένα από τα απρόσμενα highlights είναι το Lose You. Ένα uptempo europop κομμάτι που κάλλιστα θα μπορούσε να αποτελεί συμμετοχή στην Eurovision- είναι και κάτω από τρια λεπτά άλλωστε. Στιχουργικά έχει όλα τα κλισέ μαζεμένα «δεν θέλω να σε χάσω, δεν μπορώ να αναπνεύσω, είσαι αυτό που θέλω, όταν είμαι μαζί σου τίποτα δεν μπορεί να πάει λάθος», αλλά είναι αρκετά κολλητικό που του το συγχωρείς. Δυστυχώς δεν μπορούμε να δείξουμε την ίδια επιείκεια στο Six Shots που στην καλύτερη είναι ένα κατατονικό dance κομμάτι με αισθησιακά ψιθυρίσματα- θυμίζει αρκετά Beyoncé (εποχή Partition και Flawless) χωρίς το αντίστοιχο γκελ. Αρκετά κολλητικά είναι και το πασίγνωστο πια Unholy με την Kim Petras (υποψήφιο και για τα φετινά Γκράμι)- που προσπαθεί να δώσει μια «αμαρτωλή» εσάνς στον δίσκο, βέβαια η Kim μας βγάζει εντελώς από την διάθεση όταν αρχίζει να αναφέρει τα brands που θέλει να της αγοράσει ο εραστής της (Give me love, give me Fendi, my Balenciaga daddy…And he, he get me Prada, get me Miu Miu like Rihanna). Το Gimme με τις Koffee & Jessie Reyez, όμως, τα καταφέρνει λίγο καλύτερα από το Unholy με τα caribbean beat του και την urban brit ποπ δομή του.

Στο ντίσκο κομμάτι I’m not here to make friends ακούγεται η γνωστή φράση του Rupaul από το reality show RuPaul’s Drag Race «If you can’t love yourself, how in the hell you’re going to love somebody else», ενώ στο Hurting Interlude ακούγεται και ένα σύντομο ηχητικό απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ «Gay and Proud» (1970) της ακτιβίστριας και κινηματογραφίστριας Lilli Vincenz στο οποίο λέει «Το να λες ψέματα είναι το πιο άσχημο και θλιβερό κομμάτι του να είσαι ομοφυλόφιλος. Όταν έχεις την πρώτη σου κακή ερωτική εμπειρία για παράδειγμα, δεν μπορείς να μιλήσεις στον αδερφό σου ή στην αδελφή σου και να τους πεις πονάω». Το Σαμ έχει δηλώσει στο περιοδικό Attitude πως έκανε coming out στην οικογένεια του όταν ήταν μόλις εννιά, λαμβάνοντας μεγάλη υποστήριξη από το οικογενειακό του περιβάλλον. Έχοντας ως γνώμονα αυτή την συνθήκη, αλλά και το γεγονός ότι σε παλαιότερα κομμάτια του έχει επιδείξει την ικανότητα να πηγαίνει λίγο πιο βαθιά, αυτές οι φράσεις αποτελούν προσφυγή στο εύκολο. Όπως είπε και η Madonna όταν την ρώτησαν πώς νιώθει που την αντιγράφει η Lady Gaga, «It feels reductive»- ή ελληνιστί απλουστευτικό.

Ο δίσκος κλείνει με μια γλυκανάλατη μπαλάντα/ gay anthem- το Who We Love- στην οποία συμμετέχει και ο Ed Sheeran. Πώς να μην είναι μετά γλυκανάλατη θα μου πείτε; Ένα σωρό κλισέ θα βρούμε και εδώ όπως φιλιά σε καλοκαιρινή βροχή, βόλτες στην άμμο, «το Σύμπαν μας έφερε κοντά», «δεν μπορείς ποτέ να χάσεις αν αγαπάς», για να υποστηρίξουν μηνύματα του στιλ «Έχουμε το δικαίωμα να αγαπάμε όποιον θέλουμε». Το χασμουρητό είναι σίγουρο. Παρόμοια θεματική είχε εξερευνήσει και με το HIM από το άλμπουμ του The Thrill of it All μέσα από μια πιο υπαρξιακή ματιά. Προφανώς τέτοια μηνύματα είναι άκρως σημαντικά ακόμα και σήμερα, αλλά στην προκειμένη περίπτωση- κάτι που ισχύει και καθολικά με το άλμπουμ- έχουν αντιμετωπιστεί δυστυχώς με την ίδια επιδεξιότητα που θα χρειαζόταν ένα διαφημιστικό σποτ σουπερμάρκετ. Ίσως βέβαια να προσπαθεί να «αγκαλιάσει» πιο ανοιχτά την κοινότητα της οποίας είναι μέλος – χωρίς να φοβάται την αντίδραση από άτομα εκτός της κοινότητας- ως μια κίνηση επανόρθωσης. Στην ουσία έχει φτιάξει έναν δίσκο για την gay κοινότητα, αλλά το κάνει εντελώς επιδερμικά. Σαν μια ποπ σταρ που προσπαθεί να ευχαριστήσει το ΛΟΑΤΚΙ+ κοινό της. Επιλέγοντας για κλείσιμο το Who We Love, το Σαμ ίσως θέλει να μας δηλώσει και κάτι άλλο. Όσο και αν προσπαθεί να μας δείξει την «αμαρτωλή» πλευρά του μάλλον είναι τελικά αθεράπευτα ρομαντικός.

Τα hits είναι σίγουρα, και πολλά από τα κομμάτια του δίσκου θα εισχωρήσουν στις playlist μας στο Spotify. Είναι ένας δίσκος που πάει το Σαμ λίγο παρακάτω; Σίγουρα όχι. Είναι ένας δίσκος-διάλειμμα για κάτι πιο ανάλαφρο, και αυτό δεν είναι καθόλου κακό. Απλά το πρόβλημα για τον ίδιο είναι ότι μας έχει κακομάθει, και περιμένουμε κάτι περισσότερο. 

Ο δίσκος Gloria κυκλοφορεί στις 27/1 από τη Universal.